prep. with acc.
without, outside: echtar
comairbirt mbiuth pecthae hi robammar (gl. foris eximus
extra quod fuimus)
Tur. 108
. echtar recht [sic leg.?
echtarecht MS] .i. docoid tar recht n-aicnid hinnun (gl.
cis naturae leges
Sg. 217b16
. noteged echtar chathraig
[sic leg. ? echtarchaig MS]
Ml. 54c18
. feil docuiridar
echdar corgus a feast that falls outside Lent
Mon. Tall.
§ 22
. Cf.
arcichset loman lonngliaidh na da err eplaid
hechtair, acht regaid fer dar fer indocht astig si,
Anecd. v
14.17
(for v.l. see
IT i 104.11 n.
,
Hib. Min. 55.13
).
See also anechtair, díanechtair, sechtair.
COMPDS. echtarchenél a foreign kindred; a foreigner,
alien
(the latter meaning could have arisen from an attrib.
gen.
¤cheníuil, which is suggested by some exx., but the
adj.
¤chenél is perhaps to be classed with findbarr, milbél,
etc. Cf. chrích, below): no gebtais echtarchenéla a tír
Trip. 170.3
.
nach cland no bertis do echtarcenélaib,
202
.
13
. as eadh líon lotar clanna N....cenmotat echtaircenela
Leb. Gab.(i) i 78
.
AFM i 444.9
.
na buada doberat leo a hechtarcenelaib in domain amuigh,
Aen. 1963
.
acca n-iomchoimhétt ar chuanaibh ┐ ceithearnaibh ┐ eachtarchenélaibh,
AFM
vi 2250.20
.
The following may be attrib. gen., unless
¤cheníuil
is to be classed as an adj. of the i-decl. (see Thurn.,
Thurn. Hdb. § 345
).
fer echtarcheniuil,
Aen. 2906
.
oicc echtarchiniul (v.l. echtairceniuil),
RC x 222.127
.
cosnamh a
n-athardha frissin ainffine n-eachtaircheneoil sin,
AFM vi
2070.4
. rí eachtaircheneóil (of a king ruling over an alien
kindred)
AFM ii 1074.9
.
¤chian
outlying, remote:
fona crichaib echtarcianaib,
Aen. 230
.
¤chined a foreign tribe:
is aire sin ro gabasdair
eachtarcineada tire Breatan,
Todd Nenn. 68
=
BB 207b1
.
¤chinedach
foreign, a foreigner:
eachturchinedhoigh
do lot na hEirenn,
TFrag. 112
.
I a foreign territory:
Froech mac F....
soermacamh na nDomhnannach a n-imdealaib a n-echtarchrichaibh,
ZCP xiii 166
.
coná caémhnacair dul i n-echtaircrích,
AFM vi 2266.16
.
II a foreigner, stranger:
dia ticed áighi no echtarcrich,
Marco P. 23
.
ní theit lucht na criche sin a gcathuibh
acht da mbe conblicht forro doberuit echtarchricha dia
cabair,
169
. g
p.
for breith áighedh ┐ echtarcrich,
24
.
¤fine an extern kindred, an alien tribe: a reic fri
echtarfine `to sell them to persons extern to the tribe'
Laws
v 128.17
.
do fir echtarfine,
iii 52.24 Comm.
¤geinde of foreign birth: echtargendi (gl. alienigen(a)e)
Ml. 37b30
. ind echtargeindi
foreigners
103d21
. hi lama
echtargeinde (gl. in ius venit externum)
100c15
. a
p.
echtargeindiu (gl. alienigenas)
29b16
.
¤tháin an extern herd, a herd from another territory:
da
n-indillib bodein...d'innillib echtarthana,
Laws iii 232.15
.
¤thuath an outlying or foreign people: fuba fri hechtartuatha `attacks upon strange tribes'
Laws i 160.3
Comm.
tiagait meic Aeda in-agid na n-echtarthúath sair
LL 275a31
.