u, m. vn. of 1 lecaid. leagadh (na cnó),
IGT Verbs § 80.
(a) act of lowering, letting down
:
a leagadh trāth nōna as
an ccroich do . . . Ioseph, ┐ Nicodemus,
Parrth. Anma
1455
.
an long ag lecadh a seoil,
ZCP xi 130.19
(
BCC 246
).
muna bheith legadh na seōltae bātor a gconntabairt,
Fl. Earls 12.29
. Cf. mar tháinig i dtalamh Éireann / Uilliam
Congcar . . . / do bhí amhdháigh as a eachtra / an rí ar
bhfaghbháil leagtha leis after he had landed(?),
Aithd. D.
38.21
(`as he found himself abandoned'). Cf. also lecaid II.
In fig. context: leagadh seóil, sníomh intinne
depression,
dejection
,
L. Cl. A. B. 211.14
.
(b) act of subduing
: a thoil gá leagadh féin faoi `His will
submitting herself to him',
PBocht 27.14
.
cuímhnig an
sparruinn do leaga lé caoineas béas,
Párl. na mB. 1435
.
(c) Implying the use of violence, throwing (to the ground),
overthrowing:
co tarrla leagad dó,
Comp. CC 110.18
.
triallaid a legad 'mo chloidimh `to fall upon his sword',
Aen.
2604
.
na comlada do leagadh fó cosaib,
Celt. Rev. iv 12.3
.
aga imthecht go reith gin legad gin leonadh,
Aisl. Tond. 98
§ 2
. do eiridh Conán slán de / on leagadh ar a raibhe `from
the spot where he had been thrown down',
Duan. F. ii 246
§ 21
. doiligh liom-sa a leagadh leo (of Our Lord on the Cross
overthrown by the sins of men),
Dán Dé xxvi 28
.
leagadh
i n-a líon,
PBocht 5.51
.
oilbhéim nó tuiseal dá leagadh,
TSh. 10464
.
caislén cille móire do leaccadh lá Cathal,
AFM
iii 242.1
.
each Aodha do lot, e fein do leaccadh, ┐ a marbhadh
iaramh,
iv 760.4
. leagadh i mbeol aonaigh é a notable fall,
DDána 26.9
(=
IGT Verbs ex. 707
).
cumus tárthála ┐
leagtha,
2 Chron. xxv 8
. thig . . . áirdspiorad roimhe an
leagadh `before a fall',
Proverbs xvi 18
. an té thógbhas a thigh
go hárd is leaga d'iarann sé (ruinam),
Párl. na mB. 1059
.
(d) Fig.
downfall, ruin
: tuitim Shéamais . . . / i gcrích
Ṡacsan is leagadh dom shórd-sa calamity,
Keat. Poems 138.
do eiseirghi daine imdai ┐ do legad daine imda,
YBL 148b37
.
do leagadh a-dir gach dream `thy ruin everyone foretells',
DDána 50.21
(tr.
Ir. Monthly 1930, 263 § 21
).
(e) act of placing, setting; position
:
leagadh mo shúil,
ZCP
v 219.553
(Midn. Court).
déad is deise leagadh i n-árus a
cinn,
ITS xvii 109.8
.
Obscure:
rama fri clais, screpall a fíu ┐ a leagad aen
feacht; . . . bíail fri duir-ime, .i. a leagadh fa di, go ra fíu
screpall; figba fri felmag, no fris in n-aile, screpall a fíu, ┐ a
leagad fa dí, no sithaile no beoleagadh,
Laws iv 130.17
ff. Comm
. (`melted').