n
o, n. and m. (oén) n
s. (with art.)
a n-oinach sin,
Ériu ii
100.1
(Tenga Bithnua).
a n-óenach,
LU 3239
(
SCC 3
).
óenach
mbúada,
4549
. (
TBC-LL¹ 59
). Later masc. áonach (m., g
s. -aigh,
n
p. -aighi),
IGT Dec. § 55.11
.
(a) in primary sense `a reunion', hence a popular assembly
or gathering
, generally (though not exclusively) for games,
races, and similar contests, as distinguished from an `airecht'
or assembly for communal business; commonly transld.
`fair', though it does not seem to have been intended for com-
mercial purposes. The chief oenaige were held periodically at
fixed places. The word is often used of the place where the
assembly was held and hence figures in many place-names,
usually folld. by a gen. but occas. absol., e.g. mod. Nenagh
(Co. Tipperary) < an Aenach < a n-oenach; fón Aenach,
AU ii 376.15
(= mod. Enagh. Co. Roscommon). See
Hog. Onom. s.v. oínach
.
i n-oinach, gl. in theatrum,
Thes. i 497.38
(
Ardm. 183b2
).
aenach, gl. agon,
Gild. Lor. 45.
in t-oinach rígda (= agon
regale),
Lat. Lives 21.9
.
oenach Tailten do cumusc,
AU 830
=
commixtio agonis Talten,
716
.
oenach .i. āine ech,
Corm. Y
1002
(i.e. horse-races).
d'echtres nō d'oenuch,
Sitzungsb. Pr. Akad. 1919 v 93 § 26
. fer ro chóemaig na cleasa | ic gním óenaig
ech-thressa `holding a meeting for horse-races',
Metr. Dinds. iii
350.23
.
oenach dogníthe la Ultu cecha bliadna,
SCC 1.
bá
hiat dā comthinól airegda no bítis oc feraib Herend .i. fes
Temra cecha samna . . . ┐ óenach Tailten cech lúgnasaid,
LU
4212
.
iar cor graphand doib i n-óenach na Cruachna,
FB 66.
ruc Cu C. buaid ind óenaig, ib.
Tir Tailten . . . iss ed tir in sein
bas oenach cluchi dot claind-siu,
ZCP xiii 372 § 4
(Baile in
Scáil). iar n-aighe aonaigh Life fri tríbh láibh,
AFM ii 672.11
.
aimser aenaid (during which fighting was forbidden),
Laws v
302 y
.
ní hinbaid oenaig ind inbaid garb gemretta so,
LL
264b12
=
MU 18.21
.
gaibid som a dillut oenaig immi,
TBC-LL¹
2727
=
a dilatt n-oenaich,
TBC-LL¹ 2038.
do cuir a deisi aenaigh
┐ oirechtais uime,
ZCP vi 27.34
.
i Cruachain dognithea
aenaichi Erind,
Ériu ii 178.12
(aenuig v.l.).
dligit amais
aenechu,
ZCP iv 468 § 5.
In wider sense, of other gatherings of a social nature: in
cetna oenach Olimp the first Olympiad,
Rawl. 73b21
.
oenach
Slebhe Sion,
Ériu ii 98 § 3.
a haenach nime `from the assembly of
heaven',
Fél. p. xxiv § 3
.
i lLoind Ela . . . ba he an tres priomh-
aonach Erenn eissem .i. aonach Taillten ┐ aonach Cluana
meic Nois ┐ Lainn Ela,
BNnÉ 178 § 30
(where `aonach' in the
case of Cluain m. N. and Lann E. refers to the religious com-
munities in those places).
tri haonaighe Erenn . . . an tres
aonach m'aonach féin,
ib. § 31
(the speaker is St. Colmán of
Ela). Cf.
Triads 35
: tri háenaig Hérenn: áenach Tailten, á.
Crúachan, á. Colmáin Ela.
In follg. exx. seems used as a semi-abstract: a haithle a
n-oenaig ┐ a n-aniusa (= their sports),
FA 30.
bíadd prantigi
. . . ised aonach ndedenach indsin is coir do imbirt isna
mbelaib iar praind hi sessam,
Mon. Tall. 83
, where it seems
to mean a religious observance (chant) in which a number
take part (but text may be corrupt).
o.¤ ngubae
funeral games
:
coro clantar mo lia ┐ coro hagthar
m'oenach ṅgubae,
ZCP iii 3.4
(
Rawl. 130b28
).
ro cuindig . . .
airm i n-adnaicfidea co n-agtais a haenach and,
Dinds. 18
(
RC xv 311.20
).
claidhter a fert . . . ┐ digníther a aonach
gubha la hUltu,
MS. Mat. 473.21
.
(b) transf. of place where an `oenach' or assembly is held:
for forod áenaig in dūine,
LU 10194
=
oenaic,
ZCP iii 232.3
(of the green or playground adjoining a chief's residence).
ro
gab dar oenuch mBreg Leth,
IT i 119.11
, cf.
dar Aenach
mBreg Leith,
BDD 1.
Similarly in place-names. Somet. of
a burial-ground: co fil [corp Dá Thí] for lár Óenaig Crúacan,
LU 2801
, cf.
2851
.
ni fil cnoc i nOenuch Cruachna nach fert
rig nó rigflatha nó mna nó eicis,
YBL 192a50
.
Lagin i nOenuch
Albi [no adnaictis] . . . Fir Muman i nOenuch Culi ┐ i nOenuch
Colman,
LU 4111
,
4112
. There was also an O.¤ Colmáin in S.
Leinster:
coscradh Oenaigh C. la Muiredhach for Laigniu
Desgabair,
AU 826
; cf.
in circo Colmain hi lLifiu,
LL 321h44
=
in circio C.,
BB 177e47
.
Of a harbour:
óenach na n-ethar n-étromm,
Metr. Dinds.
iii 168.4
. Of the Roman Forum:
is lais ro címdaiged oenach
na Románach,
LB 150b47
. for cathairib in oenaig isin Roimh,
CCath. 5145.
(fig.)
óenach mbúada a thulchind,
TBC-LL¹ 59
=
o.¤
buada ina thilchind,
TBC-LL¹ 258
(`ein Festplatz des Triumphes',
Wind.).
sinidh mo p[h]enn bec braenach | tar aonach lebor
lig-oll,
ZCP 8.12
.