n
u, m. d
s.
riucht,
Tur. 85
(
Thes. i 490.32
). richt m. (g
s. n
p
reachta),
IGT Dec. § 71.5
.
(a)
form, shape, guise
, in wider sense than delb of whole
appearance; gen. in phrase: i rri(u)cht in the guise (of), disdisguised as:
oc tabairt bendachtae foir hi rriucht Éssu,
Tur.
85
(of Jacob disguised as Esau).
do luid Lucifer . . . i rricht
aingil gil co hEua,
SR 1671
. i rricht eoin ticed Victor aingel
co Patraic (= sub specie avis),
Lat. Lives 20.8
.
tanic in
Mórrígu i rricht sentainne,
TBC-LL¹ 2411
=
i ndeilb,
TBC-I¹ 1748
.
luid an Coimdhe i rriocht aingil go Ruadhan,
BNnÉ 319 § 14
.
i riocht fhir an bhruit lachtna
disguised as a man with a grey
cloak
,
Keat. ii 3453
. ar a mēt no delbad i n-ilrechtaib
for the
number of different forms he used to assume
,
FB 75
.
tecait
anmand firén i rrechtaib én nglégel,
FA 33
.
slog mor do
ainglib i rrechtu ēn ngel,
LB 28b49
.
tegait [na longa] i
rachtaib ingen macdacht fon fairgi,
Aen. 2035
.
do cuir sin
dath dubh orra ┐ docuadar isna rechtaibh sin a cenn diuice
na L.,
ZCP vi 74.2
.
no imbritis a mbrechta druadh forna
duilib domunda conā leicctis a richta fein forra,
CCath. 3917
.
gan ríoghuin 'n-a riocht `disguising her queenly appearance',
PBocht p. 22 § 36
.
i richt with gen.
in the guise of = instead of
, passing somet.
into sense in mistake for:
diamad Chú no bet[h] it'richt,
SCC 34
(
LU 3752
).
eirg amach im'richt-sa,
ACL iii 309.11
. ól rota i
rricht ind lomma
in mistake for milk
,
LL 11a40
.
cor marbadur
a muinter fein a richt Chlainde Morna,
Acall. 7882
.
measaim
gurab i riocht an fhocail so `Ronanus' do scríobh Cambrens
`Roanus',
Keat. i 154.6
. atáid triar re a luadh ann so i riocht
aon duine
three persons are confounded here as being one
,
152.98
.
(b)
condition, plight
: ?
iss i richt mná siúil | sedda Ulaid uli,
FB 24
(
LU 8357
), cf. is i rrechtaib bó ┐ dam . . . settai mná
Ulad, ib. (
LU 8367
).
da cinel déc . . . do tiprataib . . . co
rechtaib examla orra,
RC xxiv 374.5
. Toirrdelbhach . . .
d'fhágbail a richt duine mairbh
T. was left for dead
,
AU iii
458.18
, cf. agus hé fós a riochd mhairbh
as good as dead
,
Hebrews
xi 12
.
`Créad an riocht 'na bhfuile?' `Atáim agam' chéasadh',
TSh. 5040
. gur truagh na reachta sin dár chuireadar
a oireachta féin rígh Fhearmanach
pitiable was the plight
in which his own vassals had put the king of F.
,
Maguires of F. § 25
.
State, kind, quality
: imfresan fiadhnaise for cach
richt duine is isli inas
every condition (rank) of person
,
Laws i
84.2 Comm.
a breith a richt cruidh in duine sin . . . a mbreith
a richt a cruidh fein (= on the understanding that they are
the other man's cattle . . . his own),
iv 228.17 Comm.
cis
rechta na gaibter a fiadhnaisi forgell
what kinds of person are
not accepted as evidence?
Eg. 88 f. 51b
(
O'Curry 2600
). Cf. also:
slan don fir etrana . . . an guin ime i richt a n-airm ┐ a n-etaigh
(i.e. if he injure those around him in the matter of their arms
or clothing),
Laws iii 286.11
. i riocht peacaidh `in way of sin',
PBocht 48 § 10
. it ōig-rec[h]ta na haisdi seo
new kinds of
poetry
,
IT iii 28.25
.
go raibh Críost i dtrí reachtaibh ar an
saoghal so . . . go saoghalta somharbhtha . . . go domharbhtha
. . . go diamhar dofhaicsiona i sacraimint,
Eochairsg. 73.6
.
as a richt
(1) out of one's proper form (condition, state): teit
as a richt ar béluib sluagh (i.e. distorts himself in public, of a
mountebank),
Laws iv 354.5 Comm.
ragaid cech oen ass a
richt la uaill ┐ dimmus
will leave his natural state (station
),
RC
xxvi 36 § 187
. airchinnech glan . . . fodlad dia manchaib co
cert, | ní rucca as a richt
let him not take them from their proper
stations
,
Ériu iii 106 § 41a
(Rule of Ailbe).
téit cech duine ass
a richt nā tabair tóeb fri hanmcharaid,
i 218 § 2
. as edh rom
ucc as mo riocht (i.e. that has made me a `geilt'),
BS 38 y
.
mo chuimhne dochóidh a riucht,
Irish Texts ii 78 § 1
(2) in late
lit. as petrified phrase of set purpose, deliberately
:
goid do
chennach asa riocht,
Ó Héodhusa 175.15
.
cor a n-aghaidh
na fírinne asa riocht,
233.21
(a sin against the Holy Spirit).
is le mailís ┐ le míorún as a riocht sheunaid . . .
they deny with
deliberate evil intent
,
Eochairsg. 88.20
.
i rricht co
in such a way that, so that
, of consequence: ceithre
chuid . . . d'Éirinn . . . éinfhear dhíobh fa rí Mumhan | i
rriocht gurab í an ceathrumhadh
so that Munster is only a
fourth part
,
Content. vi 48
. is amhlaidh do rinneadh somharbhtha é i rriocht nach féadfadh an bás d'fhagháil (sic . . .
ut non mori posset),
TSh. 3399
.
(c) in Bérla na f.
person, individual
:
cia in richt rongiul a
slechta (.i. cia in fer do lenfa a lorg),
ZCP v 489 § 11
. Cf.
ceall o n-eitcither cach richt `a church by which every form
(i.e. condition) of person is refused',
Laws v 118.2
, glossed
.i.
. . . cach richt duine,
120.13
, and see 4 recht.