ad-gnin
Cite this: eDIL s.v. ad-gnin or dil.ie/463Last Revised:
2019
Forms:
-athgniniu, adgniatt, -aithgnintar, -aithnentar, atgnied, -aithgnead, conatcomgeontais, -athgneorsae, -aithgné, -aithgnet, atgnead, adgneth, asaithgned, atagensa, -aithgéna, atatgentar-su, -athgnitae, adgén-sa, -athgén, -aithchéin, -aithgein, ad-geúin, ad-id-geúin, -aithgeuin, -aithgiuin, atgeóin, aithgeóin, adgenammar, adrogenmair, -orgenamar, -aithgenamar, -athgénmár, atgenatar, -athgéntar, atgensat, aichensat, aithgensat, aithgeonadh, aithne, ætgnithi
v (*
ath-gni-n-,
Pedersen Vgl. Gr. ii 546
). Indic. pres. 1 s.
-athgniniu,
Liad. and Cuir. 16.4
. 3 pl.
adgniatt,
O'Dav. 156
. Pass. sg.
-aithgnintar,
Sg. 29b10
.
-aithnentar,
Triads 188 v.l.
. Indic. impf. 3 s.
atgnied,
ZCP vii
300.11
.
-aithgnead,
LU 5921
(TBC). Cf. 3 pl. conatcomgeontais `so that they knew not',
CCath. 4777
, cf.
4800
.
Subj. pres. 1 s.
-athgneorsae,
BDC 126.354
. 3 s.
-aithgné
,
LU 5870
(TBC). 3 pl.
-aithgnet,
Ériu ii 118 § 54
. Subj. impf. 3 s.
atgnead,
LU 10323
.
adgneth,
O'Curry 2165
(
Eg. 88, fo. 4(5)d)
. With inf. pron. in rel. clause
asaithgned,
LU 8384
(
FB § 25
).
Fut. 1 s.
atagensa,
Ériu xii 186 § 18
(TE2). 3 s. -aithgéna
Liad. and Cuir. 22.4
. Pass. sg.
atatgentar-su,
Ml. 121d22
.
Condit. 2 s.
-athgnitae,
IT i 144.21
.
Pret. and perf. (in early lang. frequ. with meaning of
present) 1 s.
adgén-sa,
Wb. 12c13
.
-athgén,
LL 274b32
.
2 s.
-aithchéin,
TBFr. 206
.
-aithgein,
RC iii 345.25
. 3 s.
ad-geúin:
ad-id-geúin,
Wb. 12c13
.
-aithgeuin,
Ml. 52
.
-aithgiuin,
Ériu ix 48 § 26
.
atgeóin,
Metr. Dinds. iii 224.11
.
ro aithgeóin
,
Ériu iv 94 § 11
. 1 pl.
adgenammar,
Wb. 14d28
.
adrogenmair,
O'Curry 1887
(23 P 3, fo. 22a). Cf. also
-orgenamar,
CRR 17
,
33
?
-aithgenamar,
RC
xiii 222.33
.
-athgénmár,
LU 10800
. 3 pl.
atgenatar,
Ériu ii 102 § 10
.
LU 8384
(
FB
§ 25
).
-athgéntar,
RC xxv 348 § 3
. With s-pret.:
atgensat,
AFM vi 2214.11
.
ro aichensat
,
CCath. 5558
.
ro aithgensat
,
5560
. ? Pass. sg.
aithgeonadh,
SG 121.33
.
Later as simple vb., see 2 aithnid.
Vn. aithne. Part. (pl.) ætgnithi (corrected from angnithi),
Wb. 1b14
. See also as-gnin.
See con-gnin.
(a)
knows, recognises:
air nicon bia-som manibé aní hua
n-aithgnintar ┐ hua n-ainmnigther,
Sg. 29b10
. atatgentarsu
gl. cognosceris,
Ml. 121d22
. ni naithgeuin ┐ leicsi huad `he
did not recognise him',
52
. ni rabi la Ultu fer asaithgned amal
ro salchad, conid i n-a labrad atgenatar there was not . . .
anyone who recognised him . . . so that it was by his speech
that they recognised him,
LU 8384
(
FB § 25
). ecmaic atgeoin-sium for erlabrai ind fir co mbo druth he knew by the man's
speech,
LU 5874
(TBC).
atgéoin ba doib forruised in praind,
1715
. aithgin a athair and ornasc imma meor, his father
recognised . . . the gold ring,
RC xii 72 § 44
. Pret. frequ. used
with pres. meaning: adgenammar a séis `we know his meaning',
Wb. 14d28
. a mbelra-sa no labraimsi . . . atgenatarside
they know it,
Ériu ii 102 § 10
. ?
nis fuighli nad ergeouin,
Laws i 296.20
. atatgen, is tú rommalt I know thee, it is thou
who fostered me,
SR 2887
. atgénammár asa samail in fer sin
we recognise,
LU 8605
(
FB 46
).
aithgén ar a mbernaib beit
mairt ili,
LU 6623
(TBC rhet.).
atgeon-sa isat filid,
MR 68.3
.
(b)
perceives, is aware of:
ataat tri laa . . . o atam-ni ic
imbirt na fidchille acht nat aic[h]enmar lasin mbansoillsi,
TBFr. p. 18.10
.
atgniat na Gaill gur bhó celg rohinnledh,
Hugh Roe 84.17 (fo. 22b)
. atngneadh i n-aghad hin duine in
galur no-m-bid fair atgnied . . . al-lín no-mbid conn galur ann
(of a physician),
RC iii 344.11
. roaithgeóin (conaithgéoin,
v.l.) smacht féig fíadnach he experienced keen well-known
discipline(?),
Ériu iv 94 § 11
. Of knowing sexually:
nír
forfáemusa mnaí atgnead fer,
LU 10323
.