n
n., later f. See
Pedersen Vgl. Gr. ii 113
and
Études Celt. xxv 123-24
. n
s.
b.¤ nAnand,
Corm. Y 104.
a mb.¤
,
SR 5974.
in b.¤ thondgel,
LL 18500.
g
s.
Bée,
LL
27711.
d
s.
do b.¤
,
TFerbe 64
. Mod. g
s.
na b.¤
,
Hackett xi 27
.
d
s.
don bhéith ghlain,
O'Rah. 154.5.
n
pl.
béithe,
ZCP
v 229.26
(Midn. Court). g
pl.
beith,
Ó Bruad. i 62.7
.
mbéithe,
ZCP v 226.10
(Midn. Court).
Woman: Brigit b.¤ bithmaith `ever excellent woman',
Thes. ii
325.15
, glossed:
ben ut dicitur b.¤ bind .i. ben find,
29
.
bē nē[i]t (.i. badb) .i. bē ben ┐ nēt cath . . . Inde dicitur:
`b. nét fort,',
Corm. Y 168.
Brigit bē n-ēxe . . . B.¤ bē legis,
┐ B. bē goibne (sic leg.) ingena in Dagda goddess,
150
. b.¤ find
fors ṅdestatar deirgindlid áir (rhetoric),
BDD² 306.
be ḟind
ḟota ḟoltlebor,
IT i 69 § 4.
a bē,
ZCP viii 102.15
(B. na f.,
557.17
).
a mb.¤ n-aill,
LL 21147.
b.¤ adbul Heriu,
1651
. do b.¤
thastil female messenger,
TFerbe 64
.
cain-be fial forssaid
ḟindnar,
SR 3700.
co tucas-sa in mb.¤ sáir sláin / Aife,
Ériu iv
154.26
.
seimigud b immorro .i. a bhen, a bhan, a bhe binn,
Auraic. 1275.
b.¤ ebraice (bath `daughter'? ed.), mulier
latine
,
O'Mulc. 130.
`b.¤' ben,
Metr. Gl. 18 § 52.
b.¤ .i. bean,
O'Cl.
In Laws and glossaries in designations of classes of women.
b.¤ carna
wanton, harlot :
cia ben is mesa do mnáib? Ni hansa.
B. chārna,
ZCP viii 113.12
.
be carna .i. meirdreach,
O'Curry
2037
(H. 4.22, 58a).
b.¤ charna .i. merdrech, ar dia ndech in
ben co cuicir is b.¤ charna. fothad cairn .iiii. clocha, cloch
fair is carnn iarum,
O'Dav. 213
(see
Stud. in E. Ir. Law 108
).
b.¤ cétmuinterasa woman with standing of head of a household, chief wife (see
Stud. in E. Ir. Law 46.28
):
mad be
cetmunterasa techta, comaith ┐ comceniuil,
Laws ii 380.31
(=
Stud. in E. Ir. Law 46 § 22
).
mad be cetmunterasa
glossed: mad bean bus cetmuindter uais co dligthech,
382.4
Comm.
b.¤ cuitgernsa `woman of condominium' (
Stud. in E. Ir. Law 218.18
):
ma co tir ┐ cetra ┐ intreb, ┐ mad comsair
comtechta a cuma lanamnusa, ┐ is don ben sin asberar be
cuitcernsa,
ii 356.31
(=
Stud. in E. Ir. Law 18.36
). b.¤
n-imrama lit. wandering woman (a class of concubine) (
Stud. in E. Ir. Law, 64.25
,
96 f.
):
nocon uil ni do do lamda . . . a be
nimruma, uair ar a urail fein bis a chartach . . . ┐ nocon eadh
bis . . . a be nimruma,
Laws ii 400.15 Comm.
be nimrama
.i. meirdreach,
O'Curry 2037
(H. 4.22, 58a).
sechtmud do i n-a dormain ┐ i n-a be n-imruma,
Laws v 72.4 Comm.
b.¤ n-indlis `non-owned woman', see
Ériu xii 74.18
.
a atitin a primmna ┐ a fine
ata cach ben dib sain aicce cenmotha in be nindlis; ┐ a aititin
a fir ata saide,
Laws ii 400.26 Comm.
b.¤ loirge: direnar b.¤
luirge lándire `a distaff woman',
O'Gr. Cat. 145.19
(Nero A
vii, 153b9). Cf. dorenar be loirge landire .i. ben conaire in
filed, glossing lorg `road',
O'Dav. 1155.
b.¤ loiste loinetha
woman of the kneading-trough and churn-dash:
direnar . . .
lándire b.¤ loisde luineatha alaile,
O'Gr. Cat. 145.19.
b.¤ roethine woman cast up by the sea?: be roethine .i. roethine mara
dode-cuirethar .i. mairchor- (leg. muirchorthae, ed.),
Ir. Recht 8 § 8.
b.¤ tacuir
foundling woman:
b.¤ tacair do-renur
cuic setaibh, a tri dibh a mamaib eca (leg. ecalsa, ed.) no
(leg. ┐, ed.) ina dó eile ó feinib (finib, v. l.),
Ir. Recht 6
,
7 § 7
,
see
ZCP xix 347.
b.¤ táide lit. woman of a secret relation, i.e.
in an irregular association with a man (see
Stud. in E. Ir. Law
99
,
100
): baidsech cach be taide, no cach ben deirge lann
(cf. . . . deiraig a lanamnus, v 456.22),
Laws iv 58.26 Comm.
merdrech [ut est] baitsech cach b.¤ táidhe (thaidhe, v.l.)
`every secret woman',
O'Dav. 306.
b.¤ togu
woman (with power)
of choice (variously interpreted in Laws Comm.): be togai .i.
togu an (leg. and ? ed.) imm a inchaib a ceile fa isint (leg.
asint, ed.) seilb techtus di-rether .i. bancomarba lasmbi fer
for bantindchur. be thoga .i. tic di co aos togai, na (leg. .i. or
[atá] 'na, ed.) tagai, .i. im co fer theis fa in ngaba chaille . . .
who has the choice as to whether she will be paid according to
the status of her husband or according to her possessions . . . who
is of an age to choose whether she will marry or take the veil,
Ir. Recht 8 § 9.
Common in later poetry woman, maiden :
rádha róchaoin
bheóilín bhinn na b.¤
,
Hackett xi 27
.
is baoth don fhear do
scar le béith bhig óig,
xxxiv 1
. míle beith ghléigeal `a thousand fair ladies bright',
Ó Bruad. i 62.7
. G., leannán béithe
`beloved of women',
O'Rah. 148.21.
do screadadar
béithe,
150.27
.
In nn. pr.:
Fróech . . . mac side do B.¤ Find a sídib,
TBFr.
2
(as b.¤
was orig. neut. the name Bé Finn > Bé Bind, later
also Bé Ḟind).
Bebinn ingen (sic leg.) Turgeis,
Caithr. CC 27.
is ed ainm dobered Midir dí B.¤ Ḟind (i.e. Étaín),
TE² 180 § 10.
B. Néit
wife of Néit (a goddess of war):
bē nē[i]t (.i. badb),
Corm. Y 168.
B.¤ nēid .i. Nēid nomen uiri. B.¤ eius Nemon,
a ben,
181
.
in b.¤ néit . . . .i. Enio, siur Mairt .i. dei in chatha,
TTebe 3247
.
co festais ca drem . . . din ro samaigfed in B.¤
níth-gubach Néit a neirt-bhríga,
MR 242.1
.
Aingene ainm
ind fir ┐ Bee n-Aingeni ainm na mna,
RC x 224 § 17.
Be
Chuille ┐ Dianand . . . na dí bantuathig,
LL 1352.
Bé Tuinde,
Dinds. 139
(
RC xvi 147
). In n. loc. oidhre Leice Bébhionn
Lickpevune (Co. Kerry),
AFM v 1628.21
.