n
o & ā. The morning twilight, the dawn, daybreak
. Phonet. deghoir, degdoil, &c. d
s.
dedól,
Ml.
136 b 1
; but already at the close of the 8th century
also inflected as a stem in ā, as shown by
Fél.
July 26
: hi paiss Iouiáni: cona chléir cáin glanóir
tarmchruthud iar ndedóil (v.l. ndeghoil): Issu i Sléib
Thabóir; cf. further the rhyme glédedóil:
Éremóin,
LL
155 a 5
(
Metr. Dinds. iii 262. 42
).
BB 36 b 48
.
AFM A.D. 940
.
degdóil:
senóir,
Add. 30. 512, 34 b 2
. By native grammarians explained
(a) as a cpd. of dé- `two' + dual: dedol
(dedól YBL) .i. dédhual (dá dhual YBL)
.i. dual do aidche
┐ dual do ló .i. soillse cumascda hó dhorchacht ┐ ó ṡoillsi,
Corm. s.v.
(
Corm. Y 426
). deadhoil...ó dhédhual tig,
O'Cl. (from Corm.). Lhuyd (from O'Cl.).
(b) as a cpd.
of dé = dia + dual: dedol .i. dia dhual .i. da ḟothadháil (i.e.
fó-th.).
dá dagthodail do Dia. actáil ┐ teóir,
Corm. s.v.
(c) as identical with dedail:
deidoil .i. degail lái ┐ aidchi,
ACL iii 16 § 32
(
H 3.18, 523
).
P. O'C.
s.v. Hence often
so written:
degail,
Celt. Rev. i 300
.
deaghail,
MR 112. 4
(B iv 1).—Wrong etymologies by Stokes Corm. Tr. vii
,
RC xxvii 88
, see also RC l 265
,
LEIA D-36
.
deid-oil,
ACL iii 16 § 32
. Fem. gender due to
maiten, camáir and similar words. The phrase ón dedóil
at day-break = issin d.:
dochuaid Loegaire ón deidoil dochum Temrach,
ACL l.c.
(
Trip. 52. 14
)
ised is dech do ṡenóir érge romoch ón degdóil,
Add. 30. 512, 34 b 2
.
Deadhoil .i. maidean, O'Cl. Lhuyd. Transl. Lat.
crepusculum: a primo c., gl. huan cetnu dedól ind laithi,
Ml. 136 b 1
. diluculum:
diluculo, ón deidoil, v. supra.
isin dedoil (degoil, Eg.)
na maitne,
FB § 87
.
LU 111 b 25
.
Opp. medón lái:
in dedoil riana medon,
LL 374 c 33
.
eirge romoch i ndedóil,
H 1.11, 143
a. dothaod isin
dedhoil go Doire,
AFM vi 2362. 3
.—Here also
AFM ii 644.
21
: ba dáigh dér tré glédedóil (sic leg.:
Éremhóin,
ZCP x 382
); a
cpd. glé-dedoil also appears
LL 155 a 5
(
Metr. Dinds. iii 262.
42
): i flaith Erimóin cen ail: iar nglededoil cen debaid...
tomaidm Locha Léin (out of seven MSS three have degail,
the others dedoil).
BB 36 b 48
: Teamair is Ériu eolach:
rodosdeadhail drong dáinech: fir ri gledeaghoil (sic leg.)
nGáidhil: síl Erimon, &c., cf. dedail IV, dedail V.
COMPS. mochdedól. Opp. iarmeirge:
an oidche dhorcha do ṡoillsiughadh óthá iarmeirge co muichdedoil,
AFM iii 10. 2
.
isin
moichdeadhóil,
ib. vi 1964. 20
. roeirigh co hathlaṁ i
muichdheadhoil (-dheaghail B iv 1)
na maiden,
MR 112. 4
(23 K 44); YBL has the synon. moch-dáil.
co mochdegail
na maidni,
Celt. Rev. i 300
.
i mochdheaghail na maidne,
Each. Iol. 14. 8
. glé-dedól, v. supra.—Obs.