n
o, m. (? orig. n.) later also f. d
s.
adairt,
1 Sam. xxvi 7
.
Eochairsg. 2.35
. some kind of support for the head in sleeping
or reclining; pillow:
a.¤ quasi ad-irt .i. adae mbais, ar is bas
do-rimther codlud ┐ is ainm irt do bás . . . Aliter a.¤ .i. ad-ardd,
ar is ardi oldás in imda archenae,
Corm. Y 43
. adhart ┐
adhartan a bolster, a pillow
,
Eg. Gl. 649
.
a.¤ .i. da cloich,
ar ba hē bith fo cind apud ueteres
,
O'Mulc. 90a
.
a mbátar
Ulaid imbi isin taig . . . Lugaid R. etir ┐ a.¤
,
LU 3300
(
SCC § 10
).
sé os a.¤ fir i sirc,
3456
(ib. § 24).
eter Mongán ┐ fraigid for
sind a.¤
,
10977
.
téit for teched . . . co mbói for adurt imdai
C.,
4917
(TBC).
itge degmná dia hadurt,
LL 344a10
.
tanac
mór fecht co mbínd / for cinn t'adairt oc neméle frit,
278b16
.
dochum an adhuirt i nimdaidh,
Ériu v 122.57
. coimitecht ┐
comét adairt guarding,
O'Dav. 1153
. ní fuil clúim ria bar
n-a.¤
your case is a hard one,
LL 257b14
. dairt ar oen adhart
i.e. for disclosing something to a bed-fellow,
Laws v 134.21
Comm.
ni acaltar tarais nach thar a.¤
,
Ériu xii 48 § 61
.
for
adhart i bhfail fhir eicin,
Lism. L. 1335
.
fo chinn na raibhi
acht cloch doghnath do adhurt,
4493
.
a ghlún dob é th'adhart-sa,
Dán Dé i 10
. bás (écc) fri ha.¤
lit.: death against a pillow
i.e. a natural as oppd. to a violent death:
ar cech mbas acht
éc fri a.¤
,
Lib. Hymn. i 65.72
.
dochúaidh bás fri hadhart,
Cóir Anm. 64
.
air ise aenfer docuaid eg re h-a.¤ dib,
BB
251a29
. Also :
i n-adhartaibh éaga,
GJ xviii 31.31
.
bas
adhairt a Chonaill cernaigh,
BB 53a43
. In phrase cenn adairt:
dlaí di chi[u]nn adairt,
Críth G. 229
. Fig.
Bun Loinne ┐
Loch Gile / . . . / is iad amhairc budh fhearr linn / mar cheann
adhairt fam intinn,
DDána 88.32
. a cheann adhairt gach
eolais (of a person),
90.14
. Cf. a.¤ fo chenn naisdísen anisiu
gl. perfectionem,
Sg. 198a10
.
Extended uses: re ha.¤ n-úar (of the grave),
LL 4195
.
ri ha.¤ tend tricc mad truit / ni gabat greim grip guip gai
(of a shield),
18399
(
PRIA iii 540 § 5
. ) Rest for weapons:
ro coraigit . . . a claidbe for a n-adartaib,
LL 12965
.
intsin do
chinteador a ccleaso uatha a lamhaibh a n-arad ara n-aghartoibh urdherghoighte,
ZCP x 287.12
.
Pebble-ridge, high
water-mark(?):
amal ruc . . . a chosa tarsin adhart suas for tír,
Lism. L. 1948
. In phrase a.¤ olc, uilc high-water mark of evil:
is adart uilc, is fír trá, / is malairt (leg. malart) cuirp ┐ anma,
LL 19310
.
an brath . . . colann do fāgbadh ann sin a fothraicthib fola ┐ a n-adhartuibh uilc ┐ a sruth-linntib crō,
ML² 1745
.
ar dtonn bháidhte, ar n-adhart olc,
Dánta Gr.
28.23
. Perh. also:
adarta dochraite in étraid ┐ in adaltrais,
PH 4945
.