v (2 aithne). Also aithnigid, aithintigid. Replaces
earlier ad-gnin, q.v.
IGT Verbs § 54
.
(a)
knows (usually of a
process rather than a state), comes to know, realizes, understands:
inti nach aithnenn amail gebtar in athgabail,
Laws i
84.25 Comm.
ni aicnebhad . . . nech a dliged fein,
156.5
Comm.
=
ní aichénadh,
O'D. 505
(
H 3.17, 410
-
411
). ?
seoit ag na
haicinter lacht ┐ gnimrad,
iii 380.16 Comm.
`? `seds' from
which there is no expectation of milk . . .', Plummer MS. notes.
atiur-sa breithir nach raichnea . . . sluag acallma Ulad that
you cannot know (= will not find) a host to equal the U.,
TBC-LL¹
5087
.
bail . . . i n-aichenad in lín do rigaib . . . rogenfed uait,
Aen. 1429
. nir' aithned dia sloghuibh beith for eilifaintibh
riam co sin `riding on elephants had not been known to',
Marco P. 115
.
anois aithnim an t-iul díreach,
DDána 25a.24
.
?
gnāth a gnato .i. ēolchaigim nō aichtigim (for aichnigim?),
Corm. Y 706
.
(b)
recognises, knows (i.e. at sight, immediately) (person,
thing etc.):
corom aichnistar iaraim,
LU 3674
(
SCC § 32
).
in aithnechta madh cethea in iaraidh sin?,
ZCP v 501.33
(=
inn-dathgnitae,
IT i 144.21
). aithéontar misi let mar sin
you will recognise me,
Ériu v 184.379
.
dia n-aichintigtís a
ecosc,
TTr.² 1663
.
ni haithenntaigi iat sech aroile,
Stair Erc. 1817
.
do athain C. guth an pecthaigh,
BNnÉ 152 §
20
.
da fechain an aitheonadh an Papa a legend fen,
ZCP x
236.14
. rabhad rogaisi d'ógaib aichénus `a warning of
wisdom to the youths who will recognise it',
MR 302.14
. an ro
athinset lucht na cille dia ccrudh `such part of their cattle as
the people . . . were able to recognise',
AFM iii 288.15
.
With AR introducing characteristic or mark by which
something is recognised:
trí ara n-aichnider cech fergach,
Triads 188
.
ar Thadhg aithintear gur fhíor / sgéala an draoi,
Aithd. D. 10.21
.
aithnimíd ar a siobhal iad,
Desid. 1844
.
aichnid fora eirread co mba filid,
FDG 595
.
(c)
recognises, perceives, notices (a fact, state of affairs):
ra rímit ┐ ra harmit ┐ ra achnít cor batar cutrumma it
was realized that they were equal,
TBC-LL¹ 69
.
in firinde aithnighit
na baoith . . . ┐ na gaoith,
O'Dav. 156
.
ní aithnim fós go
bhfuair mé / síothcháin,
Dán Dé xvii 31
. gur aithneas t'olcas
d'fhior chumainn `till I saw how evil a companion thou wert',
Dán Dé xix 10
. baoghal orm-sa má aithnionn `if he see me in
danger',
Content. ix 29
. éagcóir do haithneadh oraibh it is
clear that you have suffered injustice,
DDána 68.6
. vn. (from aithnigid):
do chuindchid na cenn dia n-aithniugud,
Loinges mac nDuíl Dermait 54 § 10
.
mar is āil leat a thuigsin agas a aithniughadh,
Carswell 1249
.
do chum thusa dhā aithniughadh,
2582
.
is é fundameint, agus tossach na muinigin is jonchurtha jn n’Dia é féjn aithniughadh?,
Adtimchiol 3 § 14
.