adj
o, ā (see
GOI 125
). The earlier non-dissimilated form: roar nadma .i. imbed nadma 'sufficiency of binding, i.e. abundance of binding'
CIH iii 776.8
,
Ériu xxxvii 191
. In O. Ir. Glosses always
spelled loor, lour except pl.
lora,
Ml. 3a6
. Later freq. leór.
enough, sufficient
; of people, objects etc. in a vague laudatory
sense, perh.
great, ample; also adequate, competent
.
I As attrib. adj. cōim dūis fo līgaib lōraib (: mōraib)
`mit reicher Farbenpracht',
Bruchst. i 51 § 113
.
Fergus . . . /
dár[b]a lán cech lerghus l.¤
,
Fianaig. 44 § 10
.
col-láinib
loraib lubaib,
SR 969
.
i n-aimsir . . . Dubdaletha lóir,
2361
.
la síl Lugdach lóir,
Metr. Dinds. iii 16.205
(: chendmóir).
scolgaire in luin lúithigh lōir,
ZCP x 339 § 14
. laa
doib ar faidchi ind liss loir `ample',
Ériu vii 224 § 43
.
'na
fleid lōir,
ACL iii 307 § 15
.
ni rucsat na luing loir / achtmad
tri glaca glaisfeoir,
Fen. 50.21
.
an deagh-thoil l.¤
,
23 G 21,
171.10
.
déan géar-aithreachas féd pheacadh is cruaidhghníomh l.¤
,
Keat. Poems 383
(cf. lór-gním, below).
leithbhliadhain a bhflaitheas l.¤
,
Content. ii 19.
II As subst.
(a) With DI:
ropad lor do glóir ┐ d'aibnius
dó,
LU 2007
(
FA 7
).
nī lōr do dath,
Ériu ii 15.28
.
conadh
lor do airpeted don tsluagh coisdeacht fria fogur a gotha,
TBC-LL¹ 5461
St.
ba leór do brón in betha / a nglór,
Metr. Dinds.
iii 256.13
.
co mbad l.¤ do maith dó áine ┐ abstanait,
PH
4954
. tugadh linn—l.¤ do dhearmad—/ . . . / searc don tír i
dtángamar a great mistake,
DDána 6.7
.
dobudh l.¤ dhóibh
do phéin . . . amharc éidigh uathbhásach an aidhbhirseóra,
TSh. 6655.
(b) With possess. and DI: mo leor dona dlighe[daibh]
sin, . . . ara coitchinne (i.e. I have said enough on these
laws, since they are so well known),
O'D. 1698
(
H 2.12,
No. 8 p. 1
). toimlidh . . . bar l.¤ dona cairib `eat your fill',
RC x 72.13
.
fogebthe . . . a ll.¤ uile do daiglind,
90.9
.
in
ūair da c[h]aith Īsa . . . / a lōr da meas in mōrchraind,
ACL iii 245 § 31.
(c) With possess. and gen.:
na tiaga ben na mac dib . . .
cen a lor each ┐ bid is etaig,
PH 410.
(d) With gen.
fuair iar n-éag a athar dhil / go l.¤ im-shníomha is aisdir,
DDána 87.10
. do-ghéubhair an luibh
sin uaimsi go l.¤ a luaithe very soon,
Eachtra Uill. 637
. do
chomhnuighmis go l.¤ a tholtonuighe a n-eagluisibh fhíorbhochta (satis libenter manebamus),
Rial. S.F. 1650
.
Attrib. g
s. persa lóir, see s.v. persa (c).
III In constructions with copula.
(a) is l.¤
:
is lour da
preceptóir i n-aeclis no thríi,
Wb. 13a9
.
ní lour in bendachad
dia mmaldachae, ní lour dano in nebmaldachad meni
bendachae,
5d23
. am loor fri cach reit competent to deal
with any eventuality,
24b16
.
ní lour in degforcitlaid maní
be indithem leir ┐ menma adblam,
Ml. 53c18
. is lour comsuidigud fri suidi `composition with this is sufficient',
Sg.
159a3
. manip l.¤ dano reim iond áosa coimsi bess isind
eclais imbé competent,
Mon. Tall. 127.z
. cf.
128.15
.
boi
leor les oiged .i. robo leor no lesaiged aegedu,
LU 928
(
ACC
79
).
bid l.¤ són or Conall mad fri snádud neich co n-airchethul,
LU 5085
(TBC).
is l.¤, a Aedán, immot-beri forna
feraib,
Fing. R. 143
. ūasalepscop Ēirenn Aodh / ralēg
lēighend gonid l.¤
proficient, accomplished,
ACL iii 306 § 1.
l.¤ mo shuairighe um shíol gCuinn `I count for little',
Aithd. D. 10.4
.
treabha as l.¤ daingne is dlúithe,
DDána 99.34
.
go gcēidhe bo lōr feabhus `an excellent quay',
Fl. Earls 26.28
.
glaissīn . . . ba lór laighet ar doman `exceedingly small streamlet',
64.18
. compánach nār leór dúthracht maille fris (cum socio
non multum devoto),
Beatha S. F. 2756.
When l.¤ is folld.
by a dependent noun this seems to be in acc.:
is l.¤ gráin a
n-imchesin,
BDD² 1282
(`where gráin seems to be acc. after
lór
', ed.).
ba l.¤ suilse isind rígthaigh a cumtach . . . hísin,
772
(suilse taken to be g
s. here by ed.). But cf. also:
cech
duine nod chluined, ba leór síthchaire ┐ airfitiud doib,
IT
i 72.7
(
LMU 8
).
(b) is l.¤ do (+ pron. or subst.) is enough for:
is lour dún
didiu creitem incholnichtho et esséirgi,
Wb. 4d27
.
ni lour
deit buid cen sétchi mani déne dagnímu,
10a17
.
is lour do a
guth namma,
Ml. 48c5
.
ba leor do Chondachtaib beith fo
ar muirer ar ndis,
Anecd. i 9.18
.
ro ḟac leis ba loor do / . . .
Almo,
LU 3208
.
inti is glan, is lor dō indlat a choss nama,
PH 5261
.
ní l.¤ do dhuine an aithrighe do dhéanamh, acht is
éigean dó marthain do shíor innte,
TSh. 9116
. is l.¤ dhamh
(sufficit mihi),
6070
.
ith an mhéid is l.¤ dhuit di,
Proverbs xxv
16
.
(c) is l.¤ do (+ vn.) is enough for the purpose of (doing,
etc.): bid loor do bar n-iráil `it will be enough to commend
you',
Wb. 26a30
. ata lasna tuati . . . beith (= bid) l.¤ dóib
do ascnam nime `enough to win them a place in heaven',
Mon. Tall. 141.16
.
as leor do bunad gacha focail a chur
co Laidin,
Laws v 4.13 Comm
. (bunad here used as quasi-vn.).
nach leór a comram sin do bor mbrethugud,
LU 8770
(
FB 57
).
l.¤ dom theagasg gé táim aimhghlic / . . . / na cuirp
eile d'fhéaghadh uaim,
DDána 36.5
.
glór na ndiabhal is
a ndath / l.¤ do phianadh na bpeacthach,
TSh. 6712.
(d) is l.¤ la x x considers to be enough, to be competent; hence
is satisfied with:
niro gabsam-ni a n-idparta hóre narbo lour
linn a foirbthetu,
Wb. 24b20
.
lour leu gníma recto dia
fírianugud,
4d12
.
na scripturi mora . . . nítat lora sidi leu,
Ml. 3a6
. mani bé nech aile bes l.¤ laiss i focraib dó do athcomarc fris whom he considers competent,
Mon. Tall. 160.19
.
nirbo lór la hAedan a closin na failti do thabairt dosom
A. was displeased, dissatisfied,
Anecd. i 2.27
.
ní therga
Cú Roí . . . is leór leiss dodeochaid dia muintir and,
LU
5715
(TBC). bes is lor la firu Temrach ataim-ni og briat[h]roth sund think it long enough,
ZCP xiii 274 § 11.
. . .
gan
loghadh dhóibh níor l.¤ leis,
Dán Dé xxvi 54
.
guidhe ógh-Mhuire is l.¤ linn,
DDána 37.44
. l.¤ le nech a nemchara / mar
fer aoinleptha `one holds his (whilom] foeman to be a fitting
bedfellow',
O'Gr. Cat. 384.17.
IV As adv.
sufficiently
.
(a) in lour
gl. satin,
Sg. 15b7
.
(b) In construction with copula.
sufficiently; with vbs. of
going, etc. far enough:
leór ba léir a llínmaire,
Metr. Dinds.
iii 256.18
. is l.¤ atáthar ig for fuirech i ngábud long enough
have you been detained,
Celtica iv 20.244
.
l.¤ atám 'nar
mbeithidh (= mbeathaidh) bhí,
DDána 42.45
. is loor
dothēig, a macāin, co fesamar cid nothēig `thou hast come
far enough',
Ériu i 116 § 4
. in l.¤ teighim-si libh have I gone far
enough with you?
Misc. Hag. Hib. 16 § 13
. `tarr istech
isin ecclais, a Diarmait' . . . `As lor dodechad',
BNnÉ 304 §
16
.
is lor chena rochraidsim in Coimdid,
MacCarthy 62.13
.
(c)
mada lentar de co leir no co l.¤
,
Laws i 292.28 Comm
.
do dháil go l.¤ t'fhuil gan fheirg,
DDána 38.31
.
na bith
t'eadach co deallruighteach . . . acht co lor ┐ co mesarrdha,
ITS xxix 139.10
. . . .
do ghabhāil ēisg go lōr,
Cín Lae Ó Meall. 44.4
(go lór here attributive adj.?).
Compds.
(i) With noun.
¤choimét:
é féin . . . do lór-choimhéad óna fiabhrasaibh réamhráitte,
TSh. 7973
.
¤dath:
┐ .l. lend lordatha of rich colouring.
LL 7282
.
¤doíthin
full sufficiency
:
a lórdaothain bidh ┐ dighe,
IT ii 135.328
.
ar lórdaethain sealga,
Acall. 334
.
¤ḟulang expiation for sin
(in purgatory):
l. thall ┐ lóirghníomh abhus,
Mac Aingil
3525
.
gach díol do-bheir uaidh i bpurgadoir, ní lóirghníomh
is ionráidh ris, acht lórfhulang,
TSh. 4912
.
¤gním
satisfaction, atonement
(distinguished from l.¤-ḟulang q.v.): l.¤
gl.
satisfaccio,
Ir. Gl. 908
.
iar pennait ┐ eraic ┐ lorgnim,
O'Curry
266
(
H 3.18 151
). oir nach dernatar lorgnimarta isin
sarugud sin, ibid.
annsa leóirghníomh do-rin Críost ar ár
soinne,
Trompa na bhF. 926
.
a gcomartha aithreachuiss
┐ leapar-gnīmha,
Fl. Earls 50.22
.
crēud ē an sochar do-ní
an t-oide faoisidne do chor lóirghníomha ort a mbreith
aithrighe?,
Mac Aingil 3545
.
¤léigenn
ample learning
:
lubair ann is lorléghenn / ┐ athaighidh tratha,
Anecd. ii
22 § 6
.
¤nert
complete sway
: ┐ beith doib a nAlpain o coictigis ria Lugnasad co Samain ┐ cen a lornert do gabail doib
inti `but could not conquer it fully',
Ann. Conn. 1301.9
.
(ii) With adj. has intensive force.
¤chain most beautiful
:
don laindrig lorchain,
Gorm. 30
.
¤datta very pleasing
:
sessed lathi lordata (:mormartra),
SR 8177
.
¤lógmar:
do
líogaibh lórlóghmhara,
Hackett xxi 30
.
¤muad (see 1 muad):
canait cen nach locht l.,
SR 610
.
¤tháirnech (see 1 toirnech):
go Linn Luimnigh leórthāirnigh `thunderous',
Butler Poems
2252
.
(iii) With adj. derived from noun.
¤gnímach
expiatory,
compensatory
: ionann a bheith leóirghníomhach ┐ rún aisig
do bheith ag an aithrigheach in gach gné in a ndeárnadh
foghlach . . . (of confession),
Eochairsg. 92.30
.