ar-sissedar
Cite this: eDIL s.v. ar-sissedar or dil.ie/4312Last Revised:
2019
Forms:
arasissiur, arasissedar, arasisedar, -airisedar, arasissetar, -airesetar, arsissethar, -airissedar, arsissinn, aurisfemmar, [a]r-siasar, ar-sesar, arsiasaighther, arsiasaither, ar[s]isestar, -airsir, ar-sesatar, ar-said, arroissisiursa, arroisestar, arosiuir, aroisir, arrosir, tarrasair, -arrasar, arrastair, arrasair, airisid, airisem
v (
air-siss-,
Pedersen Vgl. Gr. ii 628
). Indic. pres. 1 s.
arasissiur,
Ml. 41c3
. 3 s.
arasissedar,
51b13
.
arasisedar,
Sg. 213b2
.
-airisedar,
139b1
. 3 pl.
arasissetar,
Ml. 39b11
,
77b3
.
-airesetar,
Sg. 209b19
. Subj. pres. 3 s. arsissethar (arsissetar MS),
Ml. 120d19
.
-airissedar,
131b4
. Subj. impf. 1 s.
arsissinn,
Ml. 44d26
. Fut. 1 pl.
aurisfemmar,
LL 13935
. ? Pret. 2 s.
[a]r-siasar (-ir, -iur),
Ériu xvi 179 § 1
,
§ 2
,
§ 3
.
ar-sesar,
xix 82 § 1
(or perh. subj. pass. sg. (with jussive sense) of ar-said,
ib.
86 n.
). arsiasaighther,
arsiasaither,
O'Dav. 93
.
ar[s]isestar,
Ériu i 215.1
.
-airsir,
Mon. Tall. 150.28
. 3 pl.
ar-sesatar
,
Ériu xix 83 § 7
(or subj. pass. pl. of ar-said, ib.
p. 86 n.
).
Perf. 1 s.
arroissisiursa,
Études Celt. xl 74
(
Ml. 88a9
). 3 s.
arroisestar,
18d16
.
arosiuir,
RC xiv 245.5
,
246.19
(
arosisir,
YBL 212b19
).
aroisir,
246.24
.
arrosir,
BB 499b36
=
tarrasair,
Alex. 1035
.
-arrasar,
LU 5811
=
arrastair,
TBC-I¹
1340
.
arrasair,
LU 6621
.
Later as simple vb. airisid.
IGT Verbs § 65
.
Vn. airisem.
Stays, stands fast, rests, remains: dú inairesetar `where
they remain',
Sg. 209b19
.
mani airissedar ind lam fri talmain,
Ml. 131b4
.
roairisius-[s]a,
Ériu iv 134.14
.
airisiu sund bic
co fessur-sa,
TBC-LL¹ 1399
. focherdat a trí cóecta bunsach
fair ┐ arsisetar isin scíath slissen uli lesseom they all stick,
LU 4875
(TBC).
is amlaid ata in firmamint im talmain i
nairisidh,
Laws i 28.25 Comm.
co ro airis in long sin n-inud
irrabi,
LL 221b49
.
aursa .i. airisi .i. arsisidar in tech fuirre,
Corm. Y 35
.
a roísir a láim forsan ersaind in tṡída,
YBL
212b24
(
RC xiv 246.24
).
arsised íarum a cos Maile duin
for folaig n-athloisc[th]e na hecailsi,
RC ix 458.4
.
atsisithar
(arsisithar .i. doan) sist forsin port oc déchsain na hingine,
ZCP v 524.28
(=
assisedar,
IT i 131.21
). adre[ith] in sliabh
foran sliabh n-aill ┐ airisis air remained there,
Marco P. 8
.
fairisidh a bhuime ┐ a aide la hUltu,
Thurn. Zu Ir. Hss.
44.8
.
ro loisccsed . . . Tuaim . . . ar na hairisdís Goill inntibh,
AFM iii 34.x
.
do chuinghidh ferainn i n-oirisfemais,
BNnÉ
298 § 43
.
oirisit hi ffarradh Colmain,
299 § 43.
comhnaigit
┐ airissit immorro an oidche sin.,
Fl. Earls 110.9
. airisidh
agam `stay',
Content. ii 7
. sréid Fergus Dubthach úad
iarsin co n-arrasair di sruib fri budin anall alighted,
LU 6621
.
cona hédadh barr na bili . . . forsa n-airsed,
Ériu xii 154.20
.
ar-sesar Conchubar cētath `sat in the front seat',
Ériu xix
82 § 1
.
arsiasiur ri Mumhen mordescert fledtáighi,
Ériu
xvi 179 § 3
.
arseser .i. dofeser ara belaib som isin carpat,
O'Curry 508
(H 3.18, 258). ?
arsiasaighther .i. innsaighi: ut
est arsiasaither a bráthair Mugain .i. indsaigi ar amus a
brathar,
O'Dav. 93
. In sense of
stops, desists, gives up:
arsisetar na hoic ┐ rethaid ina suidi,
IT ii1 174.17
. arsisetar
(leg. arsisethar or arsisedar
, ed.) Cuchulaind . . . ┐ angid na
h-ocu C. desists and spares the youths(?),
175.48
. ?
cach
duine aridsisither ┐ nachid nanaigh,
Laws iv 362.24
.
Halts,
delays: ni ro airisius co h-Ailech N. `I did not stay till . . .',
MR 36.5
.
ni ro hairiseadh leo go rangattar go dúrlas,
AFM
iii 16.1
.
nīr hairissedh leō go riachtsat gusin Edāill,
Fl. Earls 120.9
. Folld. by cen and vn.: ní oirisedh . . . gin triall
a ndail Cublay insisted on going,
Marco P. 85
. roairis go
ceann na ree sin gan toidheacht don mhainisdeir he did not
visit the monastery,
ZCP v 495.7
.
Endures, persists:
arrosir
a crodattu,
BB 499b36
(=
tarrasair,
Alex. 1035
).
arsisither
.i. tairisi, ut est nach mac soirche ┐ rl. arsisither a cin ┐ a
rathas,
O'Dav. 95
.
fri re secht la airisis in ciaich sin,
Marco P. 10
.
Other uses: airm i n-arrasar a n-uma don cletiniu where
the copper separated (?) from the javelin,
LU 5811
=
fochuridar
a úma don chlettin,
TBC-LL¹ 2073
=
do cuiredh a umha [don
chleitin],
TBC St. 1847
. ind adarc dub bis mon gai is di
arsisidar in gai imtha is amlaid arsisidar in indsce don trediu
sa .i. ise isi ised is attached,
Auraic. 1622
. cech ní atbera
frib-si cretid uli do ┐ airissid fair keep to it,
LB 151b13
.
conid he ni for ar airis a menma that is what they decided,
LB 157a41
. airis rit muntir a mic na flatha stand fast by,
LL 297a47
(
SG 364.40
). airisid fén fri fulang cecha doccumlai `continue to endure',
PH 2406
. airised rium do mhenma
give me your attention,
RC xxxvii 345 § 10
. gach oen airisfes
frib `whoever shall oppose you',
CCath. 5163
. is o chorp ┐
nemchorp ro airis it consisted,
Laws i 26.10
. airim forbthi
in sin, uair airissid o choitibh co coir it consists of factors,
Auraic. 1446
. a athair oiris gut chéill / . . . / breth dírech as
dú do fhlaith `stand fast by thy wisdom',
SG 124.33
. ni
ro-airis-[s]ium oc forcetul `he did not leave off preaching',
PH 2552
.
airisis . . . ag dion,
MR 274.15
.
airis Fintan ic
sloind seanchassa,
Ériu iv 150.11
.
airis for céill remain reasonable,
FDG² 2.54
.
Trans.
cinnas ḟuirechlem cinnas aurisfemmar clessu,
LL
13935
. ro airis Dia athair betha dó preserved his life,
LB
157a47
.