n
o, n. (teine). Earlier tenlach. d
s.
tenlug,
LU
1483
.
telluch,
MU 6.6
.
tellugh,
Ériu i 214.z
. n
p. tellaige.
tellaig,
Laws iii 400.1
.
Trip.² 2571
.
telchai,
2546
.
IGT
Decl. § 55.
(a)
hearth, fireplace:
tenlach .i. tene-lighe,
Corm. Y 1209
(=
tenlaeg,
Corm. 42
).
`teanlach' teine go fíor,
Metr. Gl.
20 § 64
.
hic focus tellach,
Ir. Gl. 511
. Cf.
haec trabecula
taebhán tellaigh no comladh,
71
.
ro glan ... a téllach,
Trip.² 178
.
isin tenlach,
179
.
itir ... tenlach ┐ céim,
Cáin Ad. 41
.
secht tellaige,
Sc.M² 2.1
. blai tene t.¤ no aithine
`fire on the hearth,'
Laws iii 264.1
,
.i. slan don ti astas in
teine a t.¤ in tighe thall,
2 Comm.
na seagar im t.¤ mboaireach ach tri haidche bede cora la thuath `nothing is
sought of the hearth of the bo-aire
,'
v 438.23
. Cf. esgal nó
tenlach .i. census quod tollitur
gl. tolletum tollitanus (leg.
Toletum Toletanus, Edd.)
hearthmoney
(?),
Sg. 36b4
.
bid fas a
tellaigi,
Fen. 158.4
. is é in tipra na telluch thechtaide é
na fétaither d'athgúd na d'eligud, ua ríg h-Erend frozen
hard as a hearthstone (? i.e. firm and immovable, see técht,
2 téchtaide),
MU 6.6
.
ar thindib ... taidlecha tellaig,
MR
238.8
. Creidni cerd do ghebhedh neimthenchus | triasan
criaidh teallaigh `who used to get privilege through the clay
of the hearth,'
Leb. Gab.(i) 160 n. 2
(cf.
Corm. 32
nescóit).
i dteallach toile an fhíréin,
TSh. 9608.
(b)
household, family (cf. teglach):
dolotar fir Mumun
... ┐ imroíset a telchai inna n[d]egaid,
Trip.² 2546
, `their
households fared after them,'
Trip. 215
.
teallach fēile Ūi
Echach,
Sitzungsb. Pr. Akad. 1919 v 92 § 1
.
tellaigh imda do niter ... re tecmaisin sain claindi re saine nathar,
Laws iii 400.1
.
a ic
do gach teallach is neasa do,
iii 68.24 Comm.
trí tellaige
tra cenéle Binnig Glinni,
ZCP viii 297.15
.
a dá tháisech
tellaig,
SG 93.17
.
go mbi an cholann 'na chealg-námhaid
chinn teallaigh aige,
TSh. 7530
. ? To this: t.¤ Temra `the
manor (? household) of Tara
,'
Ériu iv 124 ff.
(see
n. p.
165
).
scél tellaig Temra,
Metr. Dinds. iii 20.249
.
ag cosnum
theallaigh Themhrach,
ALC i 474.6
.
(c)
family, sept (often equated with cenél, treb, 1 túath):
iar trebaib iar tellaigib,
Metr. Dinds. iii 16.194
.
T.¤ nGormgaili ┐ T.¤ Connucan ┐ T.¤ Maeilciarain,
Fen. 384.24
.
do bhí |
gach teallach ard fa uirrí,
IGT Decl. ex. 442
.
sa timsaighid
craebh-fhoghla ... caibniusa tuath ┐ teallach,
MR 98.15
.
anmanna na tuath ┐ na t.¤
,
Stair Erc. 137.
(d) Various: i ngoirmtheallach mac Míleadh
country
,
DDána 90.4
. do dhearg [sé] teallach troighigh `do loisg
obair ár slánuighthe Críost mar bheadh teallach,'
40.17
. do
bhídís trí teallaighe oile i dTeamhraigh, mar atá Carcair
na nGiall ... Réalta na bhFileadh ... Grianán na nInghean
...
residences (?),
Keat. iii 553
. gach teallach doniter o
losgad `a firing by horn or cup (?)' (Gloss.),
Irish Texts v
5.19
.
cnu do chur a cul in cinn mailli re teallach do denam
roimpi ┐ urbruith do dhenam dho do ruib go gnathach,
28
.