adj
o, ā
(a) Of hair curly, hence of persons curly-haired:
noí
monga cráebacha cassa,
LU 7633
(BDD). do barr bude
brass / ba cass (of Fer Diad),
TBC-LL¹ 4071
.
trí dondḟuilt chasa,
BDD² 938
.
Cormac c.¤
,
Fing. R. 731
. at casa finna a forḟuilt
(of household of Créide),
Acall. 797
.
gilla[n]rad chass
crodund,
RC xiv 412.w
.
folt na n-órchlann . . . gc.¤
,
DDána
49.3
.
re scéimh a slat-chúil chais,
Keat. Poems 73
. Of
animals curly-haired, -furred:
c.¤ a graig,
Ériu xvi 160 § 6
.
masat cethrai cornaig cais,
MU² 480
. Of trees etc. twisted, tangled:
trí chrann c.¤
,
BS 74.6
.
in caill cais,
Metr. Dinds.
i 2.19
. Of terrain, mountains etc. of dense vegetation(?);
somet. translated steep:
hi Cruachain cais,
Metr. Dinds. iii
464.61
. don thslēibh ch.¤
`steep',
SGS iv 62 § 15
.
i cath
Dromma caiss Corcáin,
Arch. Hib. ii 93 § 16
. re slis Locha
Cuilidh cais `precipitous',
Celt. Rev. iv 218.16
. Of sea,
rivers etc. eddying (?):
cossin Commor cuscle cass,
LL 964
.
sruth cithmhear c.¤
, `winding',
Aithd. D. 61.16
.
tar
cholbhadhaibh casa . . . na g-cuan,
ML 46.28
.
do thomhais
fhionnmhuir gcais gcoptha,
Magauran 1283
.
Other applications: brat c.¤ corcra woven,
BDD² 959
.
t'eascaoin is c.¤
(to a cloak),
Hackett² xxxii 11
. ilar na
cúach, na cód cass elaborate(?),
SR 4357
.
cass cor cuirther
guth in luin,
IT iii 19 § 53
`lively',
Murphy Lyrics 6
. casa ┐ . . .
remra . . . amal cholamna (of serpents),
Alex. 720
. ara
cuirr chais `on its curved prow' (of naval vessel),
Caithr. CC
75
. cechaing Eochaid don chath chass `serried battle',
Metr. Dinds. iv 46.61
. atāi co rind recni chaiss intricate(?) (of
metre),
ZCP xi 110 § 34
(leg. chass: mass). i bfroighidh úir
chais an chluidh (of a castle),
DDána 119.3
.
san léibheann
ch.¤ chlár,
10
.
(b) In more abstract senses. Of persons: Créidne in cerd
cass skilled,
LL 1344
. a choccaráin cais `intelligent',
Cog.
102.21
.
for a cleircib craibdech cais / for a n-occlachaibh
ernmais,
Anecd. ii 33.w
.
co Clíodhna cais,
Cog. 138.16
.
dias
fhoirbhthe, choinntinneach, ch.¤
,
Tribes of Irel. 82.11
. clú
cass (chev.),
SR 7663
. ní crodh c.¤
(of dowry),
Acall. 818
.
ba hé in gnim cass perverse,
SR 5973
. co ceird chaiss intricate,
RC xx 136.21
.
Adv.
is cass rotibe a gen / indiu fri bile Torten,
Bruchst.
92
.
na celid co cass,
LL 29042
.
seinn co cass é .i. co lúath,
Cóir Anm. 165
(Cormac Cás). do chuirdís comhlonn go c.¤
`
ingeniously
(?)',
Keat. i 210.13
. an gaoth go garbh gclórach
gc.¤
`
steeply
',
Rel. Celt. ii 250.17
.
Equat.
co muing órbuidhe . . . caissidir carra mennc[h]rot,
Corm. Y 1059
(
Anecd. iv 94.7
).
caisithir casnaide a chul,
Auraic. 3499
.
caisighthir [sn]as snāth (leg. casnath?) a
chūil,
ZCP xiii 169.16
.
cassithir rethe copad,
LU 7252
(
BDD 91
).
caisidir,
7328
(97).
Compar. ní bo chaise a chur 'na laige `the quicker was he
laid in grave'(?),
Metr. Dinds. iv 112.66
.
caissi rētaibh,
ZCP
viii 197.19
.
do ṡil glaisi a gormtholaigh / nach caisi idh
urchumhail,
IGT Decl. ex. 746
.
(c) As subst. o, m.: in cass donn the curly-haired one (of
Christ),
Ériu iv 118 § 34
. imdha a tigh c.¤ a cuibhrech / ní
ḟuil glas gan dá gheimhlech knot,
IGT Decl. ex. 803
. As n. pr. m.
concicher C.¤ cluiche maith,
Ériu xx 194 § 15
.
C.¤
Clothach,
Cóir Anm. 9
.
Compds. With nouns: casanfadh in mormara `
whirling
storm
',
CCath. 791
.
¤bairdne name of a (type of) metre, see
IT iii 11 §§ 15ff.
casbairdni ┐ duanbairdni,
6.17
. Also
casbairn f.,
IGT Decl. § 13
.
ní ḟuil co casbairn chinn truim /
rem lind glasnaidm ó ngébuinn,
ex. 623
.
trí chét ban do
chasbanntracht calma na cichloiscthi,
Alex. 519
. mo
chasbraid go bhfóire (to Christ),
DDána 51.8
. tricha cas
brat `napped cloaks',
Leb. Cert. 64.9
.
aon don chasbhuidhin
maisdín uaibhreach uilc,
Hackett² lxv 5
.
buinne faebrach
.i. casbuin[n]e,
O'Dav. 272
.
tria caschairchidh (?leg. -chige),
O'Curry 2164
`the quality of having curly hair', Plummer MS.
notes.
Conghal caisChinn mhóir Mhaghair,
DDána 113.14
.
fer co c. cluimh `with wreathed hair',
CCath. 7
.
ag crathudh
gach caschroinn,
Magauran 3424
. casdraigen . . . ūas clethi
. . . cacha suind `thorns',
MacCongl. 87.14
.
ag cais-fhilleadh ar
na coiribh,
TSh. 8108
.
dremhan an caisgen tibhes,
Fianaig.
16.12
`hateful laugh' (see 1 cais). ag caisfhidh Dúin `knotty
wood',
Miscell. Celt. Soc. 160.12
.
ag cais-iompódh ar a gceanaibh,
TSh. 7949
.
fail and cassleni Senaig,
LL 370b39
=
casol Senaich,
Arch. Hib. iv 206 § 11
.
bratt derg fa chaslaí,
TBC-LL² 4519
=
fuan brecdercc fo casloi,
TBC St. 4430
`curly
wool', Gloss.
casla .i. casló .i. olann ch.,
O'Cl.
nochathed
caslus calaid,
Rawl. 76b50
. casmhaide dóighte `burnt-up
cross stick',
O'Rah. 78.116
. greit cnōsaig tre casrub[a]
`raschen Schlag(?)',
ZCP xiii 276.12
. In n. pr.:
mac Lugdach
meic Casrubai,
LU 5698
. cona cassnaithchib caiti twisted
threads,
CCath. 5208
. See casnad, casnaide. casulcha foda . . .
fair (of Christ),
RC viii 362.10
.
With adjj. in dvandva compds.:
barr casbláith mar
chorcair,
IGT Decl. ex. 641
.
folt casbude fair,
LU 6294
(TBC).
int ech aile ┐ sé casmongach caschǽl,
TBC-I¹ 1977
.
caschōel,
2559
(cos- ?).
brat caschorcra,
LU 7324
(BDD).
lenna casdercca,
TBC-LL¹ 5534
.
Caireand Casdub,
RC xxiv
190.6
.
Clidna cennfínd casetrocht,
BB 374a30
=
chnessétrocht,
Metr. Dinds. iii 210.20
. In n. pr. m.
Casmael,
LL
1112
.
C. cas-mer,
Metr. Dinds. iv 122.6
.
robo chassūr crann
a gae,
Rawl. 77a23
.
With adjj. derived from nouns: hua Cuind cassherlaich
curly-locked,
Fing. R. 668
.
dá ech . . . cassmongaig casschairchig,
LU 8594
`manes and tails curled' (Henderson),
FB
45
.
Casciabach, .i. rechtaire in rig,
MR 22.7
. moṅg casdrumnech barrbuide wavy and curly,
IT iii 472.121
. ulcha
crutach casdualach (of Hector),
BB 427a34
.
cendard cassetnach (étan),
IT iii 246.80
.
E. . . . mac Ailella Casfiaclaich,
Corp. Gen. 129.28
. bratt caslongach corcra (cf. 2 longach),
ZCP xiii 170.33
.
corn-ḟolt caslonnrach,
Abbott-Gwynn p. 335
.
mor ceand caistrillsech with curly tresses,
Alex. 133
.
?
docamḟolang casbhuarote (: nglasḟuarote),
IT iii 92 § 139
.