1 én,
Cite this: eDIL s.v. 1 én, or dil.ie/20038Last Revised:
2013
Forms:
én, éu, eóuin, eóin, én, eiúin, euin, eoin, eún, eon, én, én, eóin, eoin, éin, eoin, heónu, heona, euna, ṅén, én, én
n
o, m. a bird: n
s. essen didiu ni hēn chadacht
no ni hēn clūmda cedacht [sic leg.] not yet a fledged bird
Corm. Y 511
(cf.
cadacht,
Thes. ii 252.18
.
cedacht,
Wb.
27d13
).
én immoniada sás,
Thes. ii 294.27
. int én bec
343.14
.
cuach findruini ┐ én óir for a lár,
FB 60
.
én
do lic lógmair,
62
.
in t-ēn gaires as in tsail | ālainn guilbnén
is glan gair,
IT iii 47.3
.
éu,
Anecd. i 28 § 27
. v
s.
a eóuin Accla,
24.15
.
a eóin
,
25 § 4
. a
s. sénais
inn ēn luamnech the fluttering bird
Hy v 64
. amal én
LU 69b17
=
TBC-I¹ 1259
. nomad loighi na circi in gach
en da henaib an airet bet re cois for every chick
Laws iii
380.2
. g
s.
do anmaim ind eiúin
,
Sg. 93a2
. i ndeilb euin
RC iii 346.19
.
suide eoin
,
Hy v 1
. bés éoin ar luamain
TBC-LL¹ 3615
.
a chride ind eoin ittig,
3462
.
tré sciath
n-ete indala héoin,
SCC 7
.
hi tuaim inn eouin,
CCC 5
(Eg.).
i rricht eoin = sub specie avis
Todd Lect. v 20.8
. guth
eoin bhinn do bhilibh GF,
Ériu v 54.43
.
sgéala
gach eóin don ealta,
TD 15.27
.
guth a néin,
Eccles. xii
4
. d
s.
dund eún
,
Ml. 118b10
(ref. to pellicanus).
donn eon
,
ACL iii 234.15
.
Dán Dé ix 24
. n
du.
in dá én
,
SCC 6
.
a
du.
da én
,
7
.
CCC 2
. g
du.
a ndeilb da eun finn,
RC iii
346.34
. d
du.
don dá éan,
TD 15.31
. n
p. amal donemat
eoin a suthu as birds protect their young
Ml. 39c22
.
amal ṁbite in euin utmaill sin (ref. to locustae)
127c12
.
ind eóin
,
FA 33
(LU. ina heoin LB).
ind eoin
,
SCC 5
.
an
éin
,
CCC 2
(LU).
eoin aititin (.i. cerca ┐ geodh) `domestic
fowl'
Laws v 166.5
.
eoin mara...eoin moige ná móna
...eoin choilledh,
O'Gr. Cat. 487.14
. a
p. dossib...inna
heónu
will hunt the birds
LU 129a40
.
63a3
. ina heona
TBC-I¹ 708
.
gin euna
,
CCC 4
(Eg.).
fostaid ocht n-eono
díb,
TBC-LL¹ 1335
.
fastaid sé eóin déc díb,
1336
(heona St).
g
p.
trírech inna ṅén
,
Thes. ii 290.8
.
foraim én
,
SCC 5
.
irrechtaib én nglégel,
FA 33
.
iall én
,
TBC-LL¹ 1952
.
ingne
éan,
TSh. 3466
. d
p.
d'iasc ┐ di enaib,
IT ii 173.8
.
dona
héanaibh,
TD 15.28
.
TSh. 3057
.
Special uses: a éan coluim ar cheannsa O dove for
gentleness
Dán Dé i 19
. gan uiread eoin chirce da
mhaoin féin so much as a chick (? cf. under eréne, éirín(e), above, and
Cog. 48.19
)
Keat. iii 2756
.
Fig., etc. nipu ēn comadus ina n-ēill not a suitable
bird for their flock (of an uncomely fellow seeking to join
a party of poets)
Corm. Bodl. p. 180
. an t-ēn oirdnidi (of
St. Gregory)
YBL 164a47
=
ZCP xii 368.3
. e.¤ baile bird
of ecstasy
(fig. for
dream of love (?), the kisses of Mac
ind Óc):
eoin bale batar oc athigid Chairpri L. do Ráith
Chairpri...cetheora póca in Meic Ooc ros delb i rricht
cethri n-én co mbetís ic togairad cǽm nHerend,
LL 166a22
.
Dinds. 117
. Cf.
Metr. Dinds. iv 212
. A Luim Laine
nacham luaid | ...manibetis leca Luigdech lis | eoin bic
baile rot betis were it not for the `leca L. l.' the birds
of ecstasy (?) would be with thee
LL 145b14
(cf.
ZCP viii
107.6
and
n 0
.
MS. Mat. 478
.
iii lecca lis Luighdech
.i. gress ┐ ruicci ┐ mebul ,
RC xxiii 324 x
). é.¤ crosse: co
hén crossi .i. saland `the bird of a cross—salt'
MacCongl.
101.1
= co hen croithe (= croiche ?)
127.16
. eóin erchoille
(v.l. earcaille), name given to a class of mercenaries
,
Triads 230
. é.¤ finn: éun fionn `ossifrage or white Eagle'
Kirk
=
Eg. Gl. 289
(
ACL iii 155
). é.¤ catha a bird-standard, an ensign:
ra tócbait a signi sitharda ┐ a
n-eóin chatha,
LL 239b38
=
TTr. 1702
. é.¤ gaile
bird of
valour, a phenomenon supposed to accompany the martial
fury of heroes
(cf. O. Ir. lúan láith):
atrácht a én gaile
ós a anáil,
LL 225a47
(=
TTr. 600
).
ra eirgetar a n-eoin
gaile ós a n-analaib,
239b41
(=
TTr. 1706
).
Fianaig. 94.
13
.
adraig a en gaile co mbai for luamain uasa cind,
Aen. 2567
.
Cog. 188
.
FDG 237
=
MR 32.9
. én gualann
pet bird: én gualann Dé (ep. of Colum Cille)
ZCP x 340.9
.
COMPDS.:
¤abdul of big birds (?): conid fordub cu aér
n-enadbul uas a cennaib as far as the sky where the great
birds soar (?)
LL 265a7
=
MU 20.28
.
¤amar
bird-song (?): tiaguit inn eoin remib...ba
haluinn in t-enlorg ┐ in t-enamar cachnaitir for a lluamuin
CCC 2
Eg. = ba cáin in t-énlorg ┐ t-énamar bói leu LU. e.¤fhlaith bird reign, bird kingdom
BDD 16.171 and p. 121
.
¤lorg a flight of birds (?): see under
¤amar, above, and:
suairc in t-énlorg én álainn | ní scélborb amar scáilim
SG 347.18
.
¤ogam
bird-ogam
, a cipher in which the letters are
denoted by names of birds, as `e' by `ela' and so on,
Auraic. 5692
.
With pref. sen-én ancient bird i.e. a hawk, crow:
sen-ēn .i. prechan no seabac ut est smacht peta seneoin ┐
sinnaig,
O'Dav. 1414
=
peata seneóin (.i. sebaicc),
Laws
iv 114.11
(
16
).
i ndelbaib sen-én,
LL 246 b6
(=
IT iii
244.35
).
in da ṡin-én hí sin,
246b20
=
IT iii 244.45
.
siabra ┐ seneoin (hovering over a battlefield),
Cog. 174.10
.