v
3 s. conj.
-chaithi,
Wb. 6c11
.
-caithe,
Mon. Tall.
145.20
.
-caith,
146.9
. Cf. do-caithi. fut. 1 s.
caitheóchat,
De Contemptu 2718
.
(a)
consumes, spends, uses
. Of food
and drink:
dund óis nad chaithi cach tuari,
Wb. 6c11
.
mani
chaithea. . . feoil ┐ saill,
Mon. Tall. 51
.
nochaithed ceathroimthi na bairgine,
Anecd. i 7.26
(
SCano 225
). ni caithfiter ni de
`naught thereof shall be consumed',
Fél. 54.30
.
rī Cothail caithis
proind,
Ériu xviii 62 § 17
.
co caithinn i n-ōen-adaig mo
sháith,
MacCongl. 25.y
.
uair bhar n-airighidh ro-caithsib,
Thurn. Zu Ir. Hss. i 43.3
.
da g[c]aithit in biad,
Laws ii
34.21 Comm.
acht nar caithid imarcraid (of cattle),
iii
262.18 Comm.
ro-chaithed praind,
CRR 34.1
.
roráidset nád
caithfitis feis Temra,
Ériu iv 126.3
.
nochar chaith saith no
séire,
ZCP i 62.x
.
dia cathed nech . . . cid dig n-usci n-and,
iii 206.8
.
meinic do chaithsead a gcuid / do láimh abadh,
Studies 1924, 241 § 3
.
ad-chaith blod dib,
E 3.29, 40 rb
42
.
cor chaith corp Crist,
Cog. 196.18
. rochaith comaind ┐
sacarbaigg do láim epscuip Erc.
Ériu iv 160.22
.
caith fo
thrī'sa bliadain corp,
ZCP vi 272 § 15
. ?Cf. corp De rocaithed
dar ndīn (of consecrated wafer),
vii 304 § 11
. Of clothing
wears
:
cét rí ro chaith cetchorcair,
LL 17782
.
in t-etach ro
caithedh ris,
Laws i 218.23 Comm.
Of wealth, property etc., spends, enjoys:
céin cor chaithsetar a feib,
LU 2829
.
na cathid uar seoid,
TTebe 2236
. ni
tú chaithfes iet (of kine),
TBC St. 3638
. ri rochaitetur tuatha
┐ ecolsa . . . somaine `whose wealth was partaken of by . . .',
Ann. Conn. 1224.2
. mas re hindliged . . . ro caithed iad (of church
offerings),
Laws v 122.22 Comm.
a ghrás ní chaithfe `exhaust',
Aithd. D. 96.21
.
a lucht caithes in conāch
,
ACL iii 239 §
24
(
Aithd. D. 80
).
Of time, span of life etc.:
goro cathestar Moysi trian a
æísi i clemnus in sacairt,
Celtica iv 5.3
.
ré buan ro-chaith
in treb the,
LB 124a39
.
roschathetar na hosadha,
LL 407b29
(
TTr. 2173
).
ro chathis do re,
YBL 140a26
. reimis tri rig
do rigaib Erind do chaith he reigned as long as,
Lec. 188va34
.
gur chaitheas urmhór m'aoise,
Dán Dé xi 7
.
an corp gur
chaith a óige,
xxi 8
.
fearg ag Chríosd re cloinn Eabha / gur
chaithsead cúig aimseara,
xvii 28
.
do chaith a ré,
Rel. Celt. ii 218.27
. annsa mí sin do caith tu last month,
O'Gr. Cat. 297.6
. Of enjoyment of office:
ro chaithedar a com-f[h]laithes ar in c[h]ōrugad sin,
ML² 1014
.
is amlaid caithes
C. a rige,
TBC St. 766
. Of royal circuit: iss amlaid no
caithed rí Temrach Erinn .i. a Temraig i lLaignib used to
traverse,
SG 80.y
. ?Cf. tuath cach thire caithfed de `should be
his',
MR 132.11
.
With other objects: ar nā caite lés occae `that light might
not be spent therein',
Thes. ii 319.5
(
Hy. ii 55
). mór n-amsach
cóem roscathi `it spent the strength of many a . . . hireling',
Metr. Dinds. iii 148.2
. comram dia chomramaib / Cerbaill
rodoscaith `who achieved them',
RC xxix 212 § 10
.
éc roscaithi,
LL 15812
. da chaith gach comhland gu ceill waged battles,
Ériu x 87 § 97
. co ro caithe a lan-saire till he have exhausted
his full privilege,
Laws i 200.1 Comm.
caithidh bur ccurpa
do chosnamh bar nanma, bar nuaisli, ┐ bar nathardha,
ZCP xiv 229.6
. ros-caith imghluaisecht mara . . . hi (an
island),
i 414.9
. ó chaithesdair an ghaeth a goil when the
wind had spent its valour,
ML 48.21
. do chaith cérd a chomhachta re dénamh an deighchríosa `exercised his best skill',
Rel. Celt. ii 262.7
. caithid . . . / ar ḟeadh n-aonlaithe mh'anáir
`exhaust their entertainment of me in one day',
TD 15.12
.
caithidh umhlacht,
DDána 58.28
. caiter an féarsa-sa let
this verse be used,
O'Gr. Cat. 287.13
. déine aithrighe i n-am
chóir / ós ann caithfidhe an cuspóir `achieve thy end',
A. Ó Dálaigh xli 7
. Of lord consuming his food-rents etc.:
cib
ead caithes do biud,
Laws v 520.10 Comm.
cīos is cāin Ērenn
re hedh / i ttír Conaill co caithfedh that for a time he might
spend the tributes and taxes of Ireland in Tirconaill,
ZCP viii
108.21
. Of territory dwells in, enjoys: ro catsetar crich
Candan o chein lived in,
BB 238b25
.
mas e an ferann ro
fagaib se, caithid an fine an ferann,
O'Curry 2293
(
Eg. 88,
22(23)a
).
caithid . . . / an chaithir do cheannchubhair,
DDána 29.28
. ?Cf. ó chaitheadar tar fairrge go cian an táin
(of the Irish chiefs who fled to Spain),
Hackett² xlvii 11
.
(b) In phr. c.¤ x fri y treats y with x; spends, uses x against y:
a c[h]uirp, notc[h]aith fri crābud `apply thyself to',
ZCP vi
264 § 1
.
ionnmhas Néill chaitheas re clú,
Magauran 2035
.
ní chaitheadh sé acht réidhe rinn,
4239
. red chosg níor
chaitheamar dlús `I was not in earnest in chastising thee' (to
body),
Dán Dé xix 10
.
Mac Muire dá gcaithe an chóir / re
gach nduine,
xxiii 39
. foirm do chunnraidh . . . / . . . caith
rú `keep to the letter of the contract with them',
Aithd. D. 31.19
.
gul . . . / ná caith re breith chomhthruim Críosd,
DDána
26.28
. caith rer ndaingin-dín duthracht `be jealous in my
strong guarding',
A. Ó Dálaigh xix 3
.
bíodh go gcaithfidhe
leighis . . . ris,
Rial. S.F. 164
. With prep. AR: do chaith sé
fhíoch ar t'aghaidh he spent his fury fighting you,
Aithd. D.
8.42
. caith oram, a urla fhiar fix your choice on me,
Dánta Gr. 11.33
.
(c)
casts, hurls, throws
(missile):
ró chaith Cc. an gá bulga,
TBC-LL¹ p. 565 n.
an tonn do chaith Ó Cathail / rim `the wave
which Cathal's descendant cast against me',
Ériu iv 220.21
.
gur chaith orchar ós íseal,
Aithd. D. 23.32
.
bogha as a
gcaithtear croinn,
Arch. Hib. i 86 § xii
.
do chaith an luáithred,
2 Kings xxiii 6
. Note also:
caitheas O. léim,
Oss. vi
98.17
. With prep. FRI, FOR, LA:
do chaithedar . . . ilmilti do
liagaibh . . . re hE.,
Stair Erc. 1549
.
gur chaithis sleig form,
Sc.M² 11
R.
(d) In pass. with ro is required, needed (lit. can be used?):
rochatir . . . / óic is airm don immargail `gebraucht werden',
TBC-LL¹ 512
=
recaigter,
TBC St. 421
. rocaiter a deg[fh]rithailem
`he must be well served',
MacCongl. 87.5
. ? a mian don cholainn
caithtir the body must needs be gratified,
Dán Dé vii 19
. Note
also: gíd úathad lín in chaire / dochaitter menma aire it
must be taken seriously,
TBC-LL¹ 2358
. Later in somewhat difft.
idiom (act. as well as pass.) in fut. and sec. fut. only is obliged,
must
:
caithfead mo c[h]uid do c[h]aitheam[h] . . . an c[h]aitheachtain a p[h]earsa; l. denmhas neith aige acht ar da
fhaistine,
Bard. Synt. Tr. 44
. With follg. Vn. phrase or
equivalent:
adubairt . . . co caithfidis dul leis,
ZCP vi 51.12
.
go gcaithfedh dul,
IT ii2 150.738
.
caithfid a n-aisec ina
shaegul,
PH 7615
.
fían Shaxan do ṡeachna . . . caithfead,
Ériu ix 167 § 37
.
go gcaithfidhe a rinn reimpi / maithmhighe ar gcinn choimirce,
DDána 11.36
`the indulgence
of my Protector must stretch forward to its utmost',
Ir. Monthly
1930, 517
.
caithfir in tír . . . d'faghbail,
ZCP vi 80.21
.
do
caithfidhe . . . / bláth ar maithmhighe M.,
DDána 11.9
.
túr an tighe / . . . do caithfidhe `that home should be striven
for',
Aithd. D. 89.40
.
do chaithfeá-sa an tslighe-si uile do
ghabháil,
Desid. 604
.
go gcaithfediss foighite do bheith aca,
Fl. Earls 22.13
.
With difft. kind of object
must have
: do chaithfinn dom
fheitheamh air / . . . lagthomhas meidhe Míchíl `I require
. . . to have',
PBocht 15.15
.
caithfidh tú síth nach sáoile / do
dhíth dáine a crú (gc.¤, ch.¤, v.ll.) an chíghe,
IGT Decl. ex.
1267
.
caithfed fesd aignedh airech / a mesg chaidrebh
comhoidhech,
ex. 831
. do chaithfinn m'aithne d'Íosa `I must
have some warrant(?) for Him',
Dán Dé i 2
.
(e) Of grinding weapons:
Maine fer neimnech isé rodasinnsmasdair ┐ romheil (.i. rocaith no rolimadh),
Thurn. Zu Ir. Hss. ii 16.i
.
Vn. caithem. Part. caitte. Vbl. of necess.
caithte,
DDána
21A.24
.