adj
i compar. semiu gl. exilior,
Sg. 14b6
.
(a)
slender, thin,
narrow, slight; smooth:
`seim' cach seang, cach sircumang,
Metr. Gl. 3.5
. `séimh' beag, ib.
29 § 48
. intí as sémiu .i. intí
as mindchichthiu (gl. tenuior),
Ml. 19d8
. sémi gl. exiles,
54b17
.
sémi .i. sémigte in corp gl. extinuata (sic) (ieiunia),
86a10
. s.¤
gl. macer,
Sg. 37a3
. huan dlúithi s.¤
gl. tenui . . . rima,
46a10
.
sluinnter ní s.¤ ina sarugh . . . .i. aisneithar go nach beg aní ata
do neoch ina tsarugad no slight matter,
O'Curry 2626
(
Eg. 88,
fo. 53 (54)c
). s.¤ anim ocnait `slight is the blemish of a young
man',
RC xxvi 16 § 14
(glossed: .i. is étrom nó is bec ind
anim . . .). Cf.
Laws iv 386.13 Comm
.
isém dúnn . . . in
membrum hisiu,
ZCP viii 176.4
.
clann Mhaoilchainnigh na
gcuach seimh,
LL 394.41
. sliocht na righi is seimh snoidhe,
ib.
54
.
na seolcrannu séimi sithardda,
LL 235b3
(
TTr. 1367
).
minslabraidh segda seimi seic-rigne,
CCath. 5279
.
gur bhris
a dróm séanna séimh ar (sic leg.) a dhó,
CF Eg. 193
.
do rosg
. . . | mar oighreadh seimh snúadhamail,
BS 18.22
. Cf.
rosc s.¤ sruth meda,
SG 241.18
.
a chruth séimh,
TD 21.38
.
a fhinne-bhean tséimh shéaghanta,
Keat. Poems 973
. Adv.
leasg leo buain acht go séimh ris,
Content. xviii 88
.
(b) In later texts,
mild, lenient, not heavy or oppressive
:
na
gcaoimh-reacht séimh,
Oss. vi 8.8
.
a bheit[h] foighideach ┐
séimh re na lucht freasduil,
Donlevy 328.6
. fa na bpeacaidhe
do léigion thortha go réigh, ┐ fa bheith ro shéimh ris an
aithrigheach, ib.
xv 23
.
(c)
direct
(cf. Mod.Ir. caol-díreach, and séim-dírech below):
rith roseim os bith,
SR 39
. ná bad s.¤ do deog deccair | cen
chéim do 'na comlepaid that he would have no direct approach
to . . .,
Ériu iv 104 § 47
. ni fuilngenn in craidhi eslainti trom
acht o cuis roseimh a very direct cause (?),
Rosa Angl. 138.8
.
(`a slight cause'). Adv.
directly, or perh. clearly (?):
an tuisci
fliuch tiugh ac lethnugadh ┐ ac ramrugadh an radairc ann ┐
a bacail de dul co seim na naduir fein dinnsaidhi an duine,
Ir. Astr. Tr. 28.6
(of the enlarging effect of water on the
appearance of a submerged object).
(d) in various applications. Of food,
meagre, moderate, slight,
light
:
baí s.¤ sáth .i. ba becc a saith,
LU 655
(
ACC 25
).
ol cen
itu cen mescai | proind ṡeim cen saith cen gortai,
LB 100
marg. inf. le beagán do shásadh shéimh | tugais a ndaoithin
dóibh-séin (of the five loaves and two fishes),
DDána 20.26
.
victus tenuis atque exquisitus in morbis longis . . . periculosus
.i. ata an diet roiṡéim guasachtach . . . is na heaslaintibh
righne,
23 K 42, 4.4
. oir is seimhe in chilus na in t'aran `for
the chyle is tenderer (nearer digestion) than the bread',
Reg. San.
XI x
.
biadha séimhe sochaitmhe,
PCT 102
. Of liquids, thin,
diluted; volatile:
lan do linn seim somes,
IT i 291 § 72
Eg.
(FB).
tairrngid teasbac na greine an cuid as [s]eime ┐ a s
millsi duisci na fairrgi suas,
Ir. Astr. Tr. 42.7
.
fīn . . . is é seim
arna mesrugad le huisgi,
Rosa Angl. 92.6
. an fual séimh
uisgeamail (tenuis),
23 K 42, 216.14
. Of air, rarefied:
na haer
. . . ata na corp chael tseim tsogluaisti ┐ is mo 7 is seime 7 is
luaithi a gluasacht na gluasacht an uisci,
Ir. Astr. Tr. 154
.
20
-
21
.
rithid an taer seimh rompa ┐ togaidh se gaeth,
148.3
.
Of cloth, fine, thin:
lénti sémi . . . sítaidi,
TBC-LL¹ 183
. ? To this:
in sét s.¤ | is ingantu fūair Find féin | . . . cochlān caemdlūith
Crothrainne,
Fianaig. 50 § 25
(`dainty'). Of fire, clear (?):
ar
teinidh seim, gan detach,
Rosa Angl. 84.19
(`slow'). Cf.
bruth
feda dair úr | ó nach gnáth nech s.¤ | tinn cenn tís ó a dhúil |
tinn súil ó a ghrís ghéir,
SG 245.32
(`from him none may escape
unhurt'). Of sounds, thin, gentle: crōnān sē[i]mh (of insects),
K. and H. § 25
.
in guth s.¤ attruag,
LB 157a54
.
idir an fodhar
a[s] seime ┐ an fodar as reimhe,
Ir. Astr. Tr. 154.29
.
glór
séimh,
Content. ix 8
.
na mbriathar seimh somblasta,
AFM vi
2116.20
.
(e) of corporeal matter,
subtle, insubstantial, thin
:
hi corpaib
dlútaib ┐ i corpaib tiugaidib bias esergi na ndóeni ┐ ní i
corpaib sémib ┐ rofollib mar aer nó gaíth,
LU 2627
(H). is s.¤
┐ is imétrom ┐ is sídamail in tuarascbáil (of people who were
invisible to those about them),
MU² 569
.
is demin cetus cuirp
na hesergi co mbat foille ┐ séime tria imfhulang in aicnid
spirutalda,
PH 6746
. furtachtaigidh inn (sic) t-usci fuar an
dileghadh san adbur coilerda seim (materiam colericam ┐
subtilem),
RC xlix 29.20
(opp. to:
adbur reamur,
30.4
).
(f) as gramm. term,
lenited
:
.n. cédus .i. Níall .n. séimh gan
Níall,
IGT Introd. § 7 (5.4)
.
dá .g. . . . gibé cruth a mbíd, lom
no séimh,
§ 46 (14.8)
.
(g) of mental processes, subtle, ingenious, acute: is séimh in
muin doberat Ulaid ummum-da `subtle is the treachery',
Death-tales of the Ulster heroes 26 § 5
. a c[h]omrād ba soglan sēim | ōs līnib lebrāin 'ga
lūadh (of Columcille),
ZCP vii 303 § 4
.
ni bfuil . . . ni as airdi
┐ as seime . . . ina in egnadh,
Ériu v 140.133
(`more comely').
do foghlaim sé leigheann agus crábhadh . . . ┐ do bí iúlmhar
s.¤ . . . ionnta,
ITS xvi 14 § 7
(= astutus,
V. SS. Hib. ii 38.20
).
macānta, crionda, séimh,
Eg. Gl. 457
.
Compds.
¤bairdne name of a metre:
is airi asperar sem-bairdne ar semhí gach nech dorimí
,
IT iii 28.6
. Cf.
14 § 30
.
¤dírech:
ro loi[s]cset gach lis . . . tharla doibh a seimhdhirech
gacha sliged,
Caithr. CC 54.1
.
¤fher:
sgáth a dheirbhfine an
séimhfhear as suilbhire,
L. Cl. A. B. 146.4
.
¤guibín
gentle little mouth
:
le seol-ghuth a séimh-ghuibín,
Keat. Poems
110
.
¤lí:
gné shéimhlí a aighthe,
L. Cl. A. B. 217.64
.
¤nembocht:
slat shéimhnembocht ón Bhóinn bhinn, |
éinbhennocht do fhóir Éirinn,
103.75
.
¤rigin
slender and
tough
:
cona snat[h]cenglaib seimrighnib sitaidhi,
CCath. 5464
.
¤ṡeng
fine and slender
:
xl. lathe lanṡeṅg | doruacht in sathe
s.,
LL 5b14
.
a ghruadh ṡéimhṡeang ṡíodhamhail,
TD 2.26
.
lór don bhaisgheal bhairrṡéimhṡeang `of the fine soft hair',
12.1
.
teagh . . . | na naoimhfhear suarcghlan séimhsheang,
Aithd. D. 88.21
. Of a country: a chuiléin . . . | ro thaisdil tír
ts. (of fairyland),
SG 353.11
. fa chlár séimhṡeang na sreabh
nglas `smooth, beautiful land of blue streams',
TD 31.30
.
¤ṡíthcháin: do rinneadar neóil uachtracha an aeidhir ┐ dúl
na firmament sith ┐ séimhshíothchána re chéile `gentle accord',
ITS i 78.5
.
¤thana
thin, meagre
: séim tana gl. exilem,
Sg.
14a8
.
¤thecht an ingenious crossing (?): fuair treoir na
dtonn laideanda | d'éis séimhthechta a srothann bhfis having
expertly crossed their streams of knowledge,
L. Cl. A. B.
175.95
(: éifechta).