n
o, m. n
s.
in t-ech
,
Metr. Dinds. iii 454
. v
s.
a eich
,
TTebe 3494
. g
s.
ind eich
,
Metr. Dinds. iii 456
.
eich,
FB 69
etc.
eith,
IGT Decl. p. 115 n. 15
,
116 n. 19
. (g
s.
ech,
Aen. 446
etc. is probably only a spelling variant). d
s. eoch
FB 31
.
LL 47b10
.
each,
YBL 8a4
. n
p.
ind eich
,
ZCP
viii 106.23
.
ind hich
,
Ériu vi 134.21
.
na heich
,
135.49
.
TBC-LL¹ 1246
.
eit,
Lec. 376a15
,
22
=
Leb. Cert. p. 74
,
76
. eochu
Lism. L. 562
. g
p.
ech,
Ml. 16b12
.
43d1
.
IT i 125.14
etc. a
p.
eochu,
TBC-LL¹ 1244
.
FB 39
. (as n
p.
Lism. L. 562
).
eocho,
TBC-LL¹ 1134
.
TBC-I¹ 700.
TTebe 1382
. eocha (v.l.
echu)
Trip. 144.10
.
ZCP viii 106.25
.
TTebe 1083
etc.
ech,
Triads 236
. d
p.
echaib,
TBC-LL¹ 1344
.
Metr. Dinds. iii
454
.
eachaibh (: beathaidh),
TD 25.25
.
eochaiph,
BNnÉ
239 § 169
. a
du.
dá ech
,
FB 45
.
ZCP viii 106.20
. See
IGT, Decl. § 171
.
A horse (incl. mare or gelding) genly. of chariot or
saddle-horse, dist. from capall:
iomad capall, beaccan
d'eachaibh,
AFM iii 558.2
. The common use of the fem.
pron. with ech in certain contexts implies that mares
were preferred for riding or driving (but see
CMCS xxiii 89
); the masc. decl.
of the word is however always retained. ainm fuasnada...
ech the name of a perturbation of horses (ref. to fremitus
= `neighing')
Ml. 16b12
.
cēt n-ech srianach,
IT i 125.14
.
eich uaibhreacha,
TSh. 5963
. ni madriadsam ar n-echa
we had better never have tamed our steeds
Triads 236
.
nach ech riadar isin domnach is ech tened bís hi ngabul
a marcaig a n-iffirn,
Ériu ii 194
. in t-ech boi fona carpat
RC xii 346.24
.
na dá ech filet fón charput,
FB 45
.
léic
na eocho ar férgeilt,
TBC-LL¹ 1134
. ar eoch ard on a high
steed
RC xx 10 § 7
=
LL 47b10
. ic dul ar a ech mounting
his horse
Cog. 144.15
. dochuaidh ar a each ar fud sráide
an longphuirt rode his horse
Keat. iii 3128
.
do ling...ar a
each,
3227
.
éirghidh ar bhar n-eachaibh,
3228
. each fae
a horse under him
Laws ii 154.18 Comm.
LL 303a31
.
má tá...gur chuiris srian | rem each... | cia an neach dar
dolta ar a druim | dá socra each gan udhuim,
Timth.
1917 VII iii 43
. eich dá ngníomh `exercising of
steeds'
TD 11.20
.
eich...ag dol i gcoimhling,
11.12
.
muilenn im-tai ech,
O'Mulc. 816
. Interchanging with
gerrán :
fúacrais Ercoil comlond dó féin ┐ dá eoch
forro...marbais gerran Ercoil ech Loegairi,
FB 69
. indara
hech ..ocus sē lugaid...in t-ech aile ocus sé casmongach
TBC-I¹ 1975
. With fem. pron.:
tainic each Colmáin...go
M...┐ do chuir fona carpat féin í,
BNnÉ 239 § 69
.
is
isi an t-ech oirdherc,
B IV 2, 95a
=
O'Gr. Cat. 488
.
ba
suaichnich am egcosc inn eich sin .i. gabair gormglasa...is
cuma conriadad si muir ┐ tir,
TTebe 2282
. co tuiced int
ech a n-ebairt-sium ria ┐ ro an ris ┐ dochuaid-sium fuirri
3498
. D. do mharbhadh dia eoch fein ag cor crú fuirre
AFM iv 900.8
.
Attrib. gen.:
tána eich
,
LL 295b35
=
SG 361.24
.
In
O'Dav. 501
the correct reading is probably: in cullach
eich (as in F) the stallion
, cf. the compd. ech-cullach
below.
Defined by follg. adj. or gen. subst.: ech aige `a race (?)-
horse' (i.e. for chariot-racing?)
Laws v 406.6
.
luaithe ech
aighe nem medon mīs míthime .i. comluath é ┐ int ech
innṡaighther isin aenach a mī medhonach int samraid,
Anecd. v 25. 7
. cf.
ech fri aige, dam fri har,
Laws i 122.10
.
e.¤ bagáiste
baggage-horse:
dona hechaibh bagaisde,
Rel. Celt. ii 198
(Bk. of Clan R.). e.¤ anríata an unbroken
horse
:
LL 302a22
. e.¤ bretnach a British (Welsh)
horse:
ór derg tuarastul in trír | ra taeb ech mbretnach
mblathmín,
LL 49b6
. in t-ech bretnach (sufficient
ransom for a life),
Laws v 438.8 Comm.
(cf.
220.22
).
MacCongl. 45.16
.
AU 1029
=
AFM ii 818
. e.¤ buada
a winning horse:
is ech buada dar mag reid | fer adcosnaid flaith Dé máir,
LL 284b42
.
conacatar marcach for
each mbuadha,
RC x 62 z
.
Lism. L. 2090
. e.¤ crainn
wooden horse
:
Fiacha Figente ... is ē do-rōinde an each crainn ro-n-acht iarum a nĀenach Colmān,
Corp. Gen. 230 (152a10 n. a-a)
= qui fecit equm ligneum. e.¤ crannda
wooden horse
:
i mbroind in ech cranda,
Aen. 446
.
e.¤ díla a charger (?) see díl. e.¤ gerr `gelding'
BColm.
88.9
;
90.16
. e.¤ imchair a saddle-horse, riding-horse:
m'each iomchuir ag triall ré tal | dob ionchuir srian dá
seoladh (sic leg.)
Timth. 1917, VII iii 43
. Contrasted with
e.¤ díla: an t-each díola nach díol damh | 's an t-each iomchair
gan iomchar (sic leg.)
Tribes of Irel. 48
. e.¤ immrimme
`a riding steed'
Laws iv 308.22
(opp. to capul fognuma)
ii
160.19
. Cf.
i n-imrim do eich .i. sliastai,
i 168.11
.
each
fae i n-aimsir imrime,
ii 154.18
. e.¤ riata a broken-in or
trained horse
FB 31
.
.l. each riata la C. fri har ┐
trebad in talman, Fél.² lxi (Mar. 5)
tri heich duba
daigriata,
Lec. 378da 22
=
Leb. Cert. 160
. Cf. riagh éineich san
bfaithchi, one of the services which Lugh offers to perform
at Tara,
Ridgeway Essays 326 § 32
, see note. e.¤ sliasta
riding-horse
Laws iv 322.8
.
i 168.11
. e.¤ uisci a water-horse (a goblin):
ech usci robói isind loch,
Triads 236
.
RC xii 346
,
348
. e.¤ uiscide:
eich uscide,
Alex. 679
(usci
BB)
crocodiles (?).
COMPDS.
ech-adba?
in carbad fuil i n-eachadhbadhaib na n-ech sin,
ZCP viii 549.29
(=
TBC-LL¹ 1815
v.l.).
¤adbul mighty in horses:
i nhErind hechadbail,
ZCP
viii 270.12
.
¤ba: see echba.
¤bachlach
horse-boy, groom (?): n
p.; nícon bia acht
eachbachlaich uait (a malediction),
Ériu viii 157.33
.
¤bán
white of steeds, having white steeds:
cétrí Herenn
echbáne,
LL 127a39
(=
MacCarthy 150
).
¤bél
horse-mouth, horse-lipped
, as npr. or epithet:
Echbēl mac Dedad,
ScM. 7
.
Echde Echbél,
ZCP ix 191.1
(=
Ériu ii 32
).
co Eochu Echbél,
RC xxvi 8
=
LL 186a13
.
cland Echach Echbeóil
,
LL 138a37
(see Thurn.,
Heldensage
443
).
Dinds. 53
.
Erge Echbél,
ZCP viii 326.5
.
¤breth horse-judgement:
i n-echbrethaib Áine,
O'Dav. § 813
.
¤buide having yellow steeds:
Iubdán mac Abdaein echbuide,
SG i 249.25
.
¤cairptech :
a crích Umaill echcairpdig,
LL iii 20469
.
¤cenn:
horse-headed:
Eochaid Eachcend,
BB 44b31
.
¤cullach
stallion:
im echccullach for eochu .i. i
naimsir echmarta,
Laws i 144.4
.
¤cummascda
centaur, horse-mongrel:
popul torathardha na Centauri ┐. na nEchcumusccda .i. each ┐ duine
a cummascc aenpersainne inntip,
CCath. 3839
(possibly na
n-ech c., and not a compd.).
¤dian of swift steeds: g
s
m.
m. Ailill echdéin,
RC
xx 140
.
?
¤díle ?
bíastai granni dracondai cucund dofutitis |
tréna a n-amainsi echdíli cíadcutís,
LU 114b17
(Siaburch.
om.
Anecd. iii 54
-
5
).
¤dillat
horsecloth:
marcach for each...eachdillat maith
cumtachta foa suidhiu,
RC x 62 z
.
eochdillat,
Aen. 2112
.
¤donn having brown steeds:
a secht Chind Ḟáelad echduind,
LL iii 15296
.
¤flesc
rod, horsewhip
(cf. 1 echlasc):
dobert béim dind
echfleisc dó,
SCC 8
.
ech a cengal die echfleisc,
RC xiii 7.14
.
pn
¤lúath
mounted on, or possessing swift steeds: as
epithet:
Conall Echlúath,
Cóir Anm. 163
.
Rawl. 145d38
.
¤mairc: see echthres s.v. ech.
¤mairt covering a mare:
doluid [in cullach]...co mbói
eter scuru Enna Aignig do saigid echmarta,
Dinds. 107
.
i
n-aimsir echmarta,
Laws i 144.5 Comm.
¤míne
tameness of steeds: rob iarla co n-echmine
possessing tame steeds (?)
BB 59a6
.
¤mór
great in steeds, rich in steeds:
flathius Mael
Sechnaill echmóir,
Arch. Hib. ii 85 § 46
=
LL 185a49
.
¤raite horse-road:
doronad fri echraite mendoto a medon,
EIF 538 § 1
.
¤réid: see eichréid.
? ¤réim (¤dréim) horse-riding (mounting horses ?):
echréim (MS. echdreim) ┐ cor cloiche,
Celtica viii 142.18, cf. 149
.
¤rúad having ruddy steeds:
dá degmac Ebir echrúaid,
LL i 299
.
¤rúathar: aimsir echruathair (one of the seasons in
which roads are cleansed),
Corm. Y 1082
; as npr. m.:
Echrúathar,
BDD 117
.
¤semmar a plant name, horse-clover:
maculta treisfolium (maculatum trifolium?) .i. in eachṡemar,
RC ix 237
.
echṡemmar,
LB 101
m. inf. corona regia .i. an eachṡeamar
23 K 42, 415
=
Academy 1896, 406b
. g
s.
eachṡeimri, Med. MS
.
¤srian
bridle:
coīcait n-echsrian,
ZCP viii 310.22
.
Laws iv 326.11
,
328.9
.
¤tháid
horse-thief: ní ria a enech...ar echu echthadat
he shall not sell his honour for the steeds of a horse-thief
ZCP xi 86 § 43
.
co luga echthádat,
Tec. Corm. § 27.15
.
im loingsechaibh ┐ im echtadait ┐ im macu tiri,
Laws i
160.2 Comm.
echtaitiu (a
p.)
iii 22.18 Comm.
n
p. echtáide (sic leg.)
Laws ii 270.5
,
ZCP xx 480
.
ecthaighe,
ii 270.5 Comm.
¤thress a horse-contest, horse-race:
tucait...dá ech...
i n-ech-thress curad,
Metr. Dinds. iv 126
. bla each echtres
....i. slan dona hechaib in tres echda doniat eturru budein
`horse-fight'
Laws iii 294.15
.
co ndernad óenuch ┐
echtressa leo ann,
IT i 128.15
(corresp. to:
ic gním
óenaig ech-thressa,
Metr. Dinds. iii 350
). oegidacht Úa
nDrona de | ocus ech-thress Ossairge (proverbial expressions?),
Metr. Dinds. iii 22
.
Dinds. 18
.
echtres Ratha
Line,
BB 268a24
(=
echrais,
Leb. Cert. 22
). Cf.
echtres .i.
echmairc,
O'Dav. 805
.