n [iā, f.] (án. See Vendr. Lex.)
(a)
brightness, glow, radiance:
áne thened,
Thes. ii 355.26
.
áne in teined,
Ériu ii 134 § 114
.
di etrachtu ┐ ane ┐ soilse a gnuisi,
142 § 152
.
(b)
brilliance, wit: Aed oll fri andud nane `Aed great at
kindling of brilliance',
Thes. ii 295 § 1
.
ar aíne a forcedail,
Laws iv 356.4
.
ar gaís ar á.¤ ar amainse ar chirt,
LU 10299
.
for mac n-á.¤ eras céille adnad fír,
SG 253.28
. Perh. also:
áne
la dóer, ecna la dodelb,
Triads 84
.i. saidhbrios (as if = anae)
ag daor neimhnidh,
p. 38
. aine .i. ái án no aoi án .i. ealadha
mhaith no fios maith, O'Cl.
(c)
splendour, glory, fame: arrochiúir a n-á.¤
`their splendour
has perished',
Fél. Prol. 67
.
ar adbud ar áni atronnai . . .
.i. ara ainmni ┐ ara áini . . . nó ar adbchlos ┐ ar áini,
LU 1132
(
ACC 121
).
is mór a á.¤ in Chassan sin hi fertaib,
Trip.² 830
.
at banlendan . . . ar do á.¤ ┐ t'urdarcus,
LU 8237
(
FB § 18
).
ba comadhais dó ar . . . á.¤ ┐ oitidh ┐ aerdarcus,
Ériu xii
164.4
(TE2).
ar ḟebas a ṅgascid, ar a n-ani,
LL 217b49
(
TTr.
68
).
beandacht orda[i]n, beandacht ā.¤ foraib uili,
ZCP viii
560.9
. In bad sense pomp, vainglory: cen úaill n-úabair,
cen áni `without pomp',
Ériu iii 96 § 4
.
ní hane fodruair
(.i. ni forbas fodera a denum),
Fél. Ep. 97
. Cf.
O'Dav. 73
.
beauty:
díar gáet Luchet co n-áni (: Dáiri),
LU 3180
.
ba bind
mo chocert áni / eter andrib co n-álli,
1303
. a há.¤, a himdercadh, a gart `her beauty' (of Ireland),
Ériu iv 146.11
.
eagna,
ōghdhacht is á.¤
, O'R. Poems 3179
.
delight: a mo aine gl.
o . . . meum sabium (leg. sauium),
Sg. 204b2
. is adbar á.¤ do
t'eascairdib `cause of delight',
MR 294.8
. aine .i. áineas, O'Cl.
(d)
play, sport, amusement:
co facaid na cuiléna oc á.¤
,
SG 254.15
. ferr lubair āine work is better than play,
Anecd.
iii 18.20
. airiasacht ar aíne fir anfine ac na bi uiriasacht fir
cota . . . [.i.] dul do neoch ar ainechas fein `for his amusement
. . . for sport',
Laws iii 424.5
,
11 Comm.
; aine .i. aibnes (quoting
prec. ex.),
O'Dav. 108
(`delight, ut est, if there be a consent
for pleasure').
ní bhfuaradar uadh á.¤ nó aoibhneas,
ITS xxiv
18.18
.
Note also: iar n-áne iar n-imḟorráin
contest, fight
(?),
LL
15943
(or to be referred to áin ?).
(e)
swiftness:
ara deni ┐ ara ani in charpait,
LU 10179
.
aine .i. lúas no déine, O'Cl.
Of one of the grades of bard:
bard aine in tochtmhadh bard
┐ ni fil dan laisidhe,
IT iii 5.10
v.l.
As n.pr.
Áne,
LL 3318
. See also O'Rahilly,
EIHM p. 288 f.
In n.loc.
Belach nÁne
,
LU 5217
.
Cf. áinius.