(later dá n-) conj.
(a) with pret.
when:
dia luid Duaid
for longais tri glenn I. dambidc Semei di chlochaib,
Ml.
68c4
.
Ml. 52
.
P. dia mbói i llobrai | ad-cobra dul do Machi,
Hy. ii 45
.
rí romol Semeon . . . | dia mbái icon glanaltóir,
SR 7558
.
rí rosaer Petur . . . dia lluid co Crist,
7395
.
diarluid
He. fectas do sruth I. luid in sruth for cúl,
7145
. Sucait a
ainm o thustidib, Cothraigi dia mbai ic fognam do cethrur,
Trip.² 204
=
IT i 17
.
is annsin conbocht fīr fer fairsom a
llāsin, dia lotar in cōicer cucaisom fon oenme,
TBC-I¹ 1739
.
da mbamar ic S. . . . is amaraen imriaghmais,
2654
(
TBC-LL¹ 3465
,
3529
).
danamthuc M. robam céle comadas,
LU 3971
(
SCC 45
).
romid do chach díb a chert dia | mbatar (=
mar badar,
BB
42a20
)
'con tṡelgairecht,
LL 14b7
.
rofaillsiged do A. . . . día
ro escomla a anim asa churp . . . ┐ día rucad dochum richid,
FA 3
(LU).
nirbo chian do Ch. dia mbaí and co facca . . . na
longa,
CRR § 11
. na mucca diamtar dóine `the swine, when
they were men',
Metr. Dinds. iii 386
.
dia mbatar i nEmuin . . .
daimtis cert,
ZCP viii 218
.
dorúmenair co mba Dia dia
fhacca in spirut noem do thuidecht fair,
PH 4790
.
is é thug
tríocha creach a B. dia raibhe . . . ag imluadh cogaidh,
Keat.
ii 4294
.
(b) With subj.
if. neg. mani, earlier
dina, dena,
Ériu xx 229
. With pres. subj.:
ní lour in
bendachad dia mmaldachae, ní lour dano in nebmaldachad
mani bendachae,
Wb. 5d23
.
dia mbemmi hi combás bemmi i
comindocbáil,
24a10
.
for ṅgnimrada diamat glain . . . do
berthar nem . . . do chach,
SR 1461
.
is col duin dia foirglem,
Fél. Ep. 98
.
foircis dliged . . . dianad bē feineachas; muna bē
feineachas tellais,
Laws iv 18
.
dia cloadarsom indí sin . . . ní
fil ní . . . na dénat,
Mon. Tall. § 26
.
dia mbat rī bit rīghcerdach,
ACL iii 314
.
dia ructar ar mna daera uáinn biait ar
mna soera for brointib ┐ bemi cin blicht ma ructar ar mbai
blechtai uán,
ZCP ix 148
(
TBC-I¹ 1129
).
diamsat fissid . . . ro-
pad mithig duit eirge,
TFerbe 352
.
mad iat do charait bes
and . . . da mbad iat, bar C., rapad lugaiti bar n-eneclannsi,
CRR § 11
.
dia ngaba mh' ḟorcetul-sa . . . notuaslaicfind . . . ┐
biat ri,
Anecd. iii 74.12
.
da fagair na móra finna . . . tabair
iat,
ZCP viii 113
. dia fhélltair form' fiachaib filid dia n-aīr
if I am cheated of my dues, let poets satirize them,
MacCongl.
45.y
.
da n-icat mo screpulsa . . . guidimsi mo Tigherna
nachastí nach plaigh,
Anecd. ii 34
.
da raib accumsa a fis . . .
do gebasu,
Acall. 6294
.
dá rabh ocumsa . . . sin do ghébthar,
80
.
dia n-accara nech cen etach, tabair etach dó,
PH 4960
.
caithfidh bheith creachach . . . | dá raibh duine dasachtach,
TD 20.6
. With neg. dina, dena: on do fiur adbaill, dena ro nastar tasicc fair 'a loan to a man who [subsequently] dies unless [its] return have been bound on him'
Laws v 370.6
,
Ériu xx 229
. feraid insci dina rochar arra 'he makes a statement if the consideration cannot be declared (?)'
O'Dav. § 887
,
Ériu xx 230
. ni aighne dinad aenaighe[d]ar for aein ai 'he is no [proper] advocate if he does not unite on one of them'
ZCP xii 364
,
Ériu xx 230
. dina derlaiter (? leg. derlathar) dil 'if it cannot be removed'
Bretha 42 § 32
,
Ériu xx 230
. dona bi (? leg. dina bē) iarair 'if there be no [previous] claim'
Bretha 46 § 37
,
Ériu xx 230
. Neg. with infix. pronoun: dinach | dime deithbiri 'unless justification shelter him'
Laws iii 536.31
,
Ériu xx 230
. donnach bē (? leg. mbē) asa tormastar sēoit d(h)ō cheana 'unless he have [something] else out of which séoit are increased for him (i.e. by which his property is increased) '
Ir. Recht 73
,
Ériu xx 230
.
dinach gell guaissi (? leg. -guasa) i n-anma (? leg. ainmne) ail,
Bretha 36 § 23
,
Ériu xx 231
. diani chel 'that I do not hide it'
Celtica xv 33 § 8
. With past subj.:
robad bethu dom dianchomalninn,
Wb. 3c28
.
dia mbad athirge dognéth . . . dodilgfitis do . . .
a chinta,
SR 1409
.
dia mbeindse for mo nirt, ni tóethsitís in
macrad,
TBC-I¹ 1856
.
diamtís Ulaid nobetis immalle frimsa ní
fuléṅgtha in cath,
TFerbe 396
.
día mbeth dóine . . . istaig . . .
dogénut écnach,
MacCongl. 49.7
. da mad tol duib no-indfaind-sea bar ceist were it agreeable to you, I should . . .,
PH 19
.
atraigsetar ferg Ḟoraind friu dia torsed for cúlu,
Ériu iv 142
.
gá luagh dobérad sibh dham . . . dá tucaind bhur bhḟir féin
cuguib?,
Acall. 976
.
dia mairedh . . . ní léigfedh mé,
Duan. F.
i 82
.
dā sirinn a meic . . . ar an laochraid rem lá dofūicfedis
tes 'gom thoigh,
ZCP viii 219
.
do bheinn ós chionn chríche F.
. . . dá maradh M.,
TD 25.42
.
dá dteagmhadh long . . . i
n-imlibh cuain . . . T. do ní do niort nach oirbhearnach í ag
imtheacht,
7.27
. dá bhféadthaoi a rádha ris . . . ní ḟuil ní
d'adhbhar aige if one might say it to him . . . he hath no reason
for it,
8.32
.
Freq. tautologically with ma(d):
mad da mbeth i mbrōn . . .
pennit in manach . . . for uisciu ┐ bairgin,
Ériu vii 172
.
imchian etarru . . . moalle | mad dia fégthar fírinne,
Metr. Dinds. iii 168
. mad dia marbthar M. . . . atresat curaid,
TFerbe 370
.
377
.
mad dia ngabad rigi . . . isi bean nobiad
aicce,
Anecd. i 10.11
. intī taraill gait | nocha n-ālaind duit
mad dia fagba a dín if any man has committed theft it is not
honorable for you if he get shelter,
KMMisc. 274
.
LL 148b39
.
in tan ba fíren in rí nobid in fót fo chaemchlí mad dia raded
gói . . . suas dochured a foescal,
LL 204a26
. . . . madh dia
ndeni-siu forru . . . am erlumsa (sic leg. or for siu leg. sin?) if
you will obey them . . . I am ready,
BNnÉ 304
. Note also: is
bec cid dia fesstar a chenél his descent will hardly be known at
all,
RC xxiv 176
.