adj
o,ā
sharp, keen :
(a) In physical sense :
comrac arm
ṅ-gér,
TBC-LL¹ 797
.
iṅgni ... cruindgéra,
212
.
co scenaib
glasgéraib,
LU 3888
(
SCC § 40
).
Mac Ruaidri na renn roger,
MacCarthy 434 § 1
.
cu cloich ṅgéir,
PH 5733
. carruic
ghéur
sharp-pointed
,
1 Sam. xiv 4.
(b) In abstract sense
keen, intense :
rommain ar gāibthib
géraib,
Hy. vi.26
.
ar iffern ṅgér ṅgenech,
Fél. Ep. 538
. fīr
ṅgér, a sharp ordeal,
BDD² 712
.
Bás meic ríg ... bid gním
gér,
TFerbe 106
. cath Géisille géar, fierce fight,
Content. ii
§ 43
. Of illnesses acute :
eslanti gera,
Mackinnon Cat. 46.23
.
O'Gr. Cat. 210.32
.
galair ghéara gháibhtheacha,
TSh. 516
.
ḟiabruis géra = febres acutae,
23 K 42, 39.22
. Of taste salt,
acid :
na spisrud nger,
Irish Texts v 78.26
.
biada saillte
na gera,
80.31
. Of satire biting, virulent :
trí drude denma
glam n-gér,
LU 10547
.
mac in druith al-lus glám ṅgér,
Ériu ix 49 § 32
.
glam gér .i. ainmedh i t'agaid,
O'Dav. 1430.
casaoide chruaidh ghéar,
TD 22.56
.
ib. 34.35
. Of sounds
sharp, shrill :
rosgrech ... co ... roger,
ZCP vi 99.21
. Of persons sharp-tongued, railing :
in cainti ba geriu ┐ ba gortiu ...
bai i n-Hériu,
Hib. Min. 65.3
. a bhfhocair mná géire with a
brawling woman,
Proverbs xxv 24
.
géar rom ghabh ní gus
aniogh,
Dán Dé xxix 6.
Of animals : masa elta gési gér
`sharp-voiced,'
MU² 469.
In favourable sense
intelligent,
keen-witted, acute :
seanchus grinn géar,
Content. xvi § 183
.
ní aorfainnse ... an ghnúis ... ngéir,
TD 23.20
. Cf.
Dánta Gr. 38.8
. Equative :
geraither cloidem,
TBC-LL¹ 5601
(St.).
gérither altan berrtha,
MR 20.3
.
gerithir a gae ri ailt,
LL
44b27
. As alleg. npr
m. Glas ┐ Ger ┐ Guba. See also
Heldensage (Index).
Compds. (1) Prefixed to noun or adj. :
¤acre : dia do
ghuasocht dá ngéar-agra `if thou strictly urgest,'
Dán Dé xvi
15
.
¤aithech : Garaidh géir-ethach `a fierce vassal
,'
Ériu i
30.232
.
¤betha a painful life
,
O'Dav. 338
.
¤breth a severe
judgment : an ghérbhreith aithrighe the severe penance,
O'Gr. Cat. 36.36
.
¤cert ? :
ni frith fri geirchert ... ecnaid no drui
(: Eigept),
SR 3229
.
¤cúis
subtlety
,
Proverbs i 4
.
¤cúnntas
a stern reckoning
,
Donlevy 484.11
.
¤daith : bronnaidh a
ghroigh go gérdaith with eager promptness,
IGT Decl. ex. 354
.
¤eolus
exact knowledge
,
AU iii 574.10
.
¤fáebar
sharp edge
,
Mart. Don. xxxv 22
.
¤fáebrach
keen-edged:
bád glasa
gérḟaebracha a dhi tṡleig,
Cóir Anm. § 6
=
glas géarfhaobhrach,
Keat. ii 1956
.
¤gairmnech
shrill:
gol ... goirt gergairmnech,
ZCP x 413.7
.
¤gním
mortification, austerity:
géir-ghníomha
goirte na haithrighe,
TSh. 8813
.
¤gorm
intensely blue:
na
gulbnig gergorma,
LL 142a20
.
¤guasacht
acute danger ;
a ffuair ... do ghaibhthibh ┐ do ghérgusachtaibh d'easbaidh
bhídh,
AFM v 1662.2
.
¤guinech
sharp-wounding
,
AFM i 334.6
.
a cholann ghearghuinioch,
RC xxiii 12.12
.
¤iarnaide : an
sagart do léigen as na gériarnaighibh (i.e. from his fetters),
Ériu v 92.14
.
¤inntlechtach
keen-witted, acute
,
TSh. 2252
.
¤láided
earnestly exhorting:
iar ngresacht ┐ iar ngérlaoidheadh
a bhecc slóicch,
AFM v 1356.18
.
¤loscad
burning fiercely,
searing:
ceó ... tighe dha géarlosgadh,
Ériu i 22.104
.
¤menma
apprehension (?), intentness (?), anxiety (?) :
atá
germenma in t-ṡlóig form-sa,
TBC-LL¹ 552
;
498
;
1467
.
¤nemnech
agonising:
gnáth-ghalar ... géir-neimhneach,
TSh. 8239
.
¤oll :
nī dīghainn mo glēs gēroll,
ZCP xiii 8.5
.
¤radarc
sharp
sight:
géradharc an uilc,
Mac Aingil 21.4
.
¤rennach
keen-bladed:
tri .l. gai gerrandach,
BDD² p. 68 § 165
(St.).
TD 7.4
;
16.68
.
¤scrútad
close investigation
,
Donlevy 68.w
.
¤smacht
harsh rule, severity:
géar-smacht an chéastúnaigh,
TSh. 6383
(severitas tortoris,
Nehemiah i 2
).
¤tind :
robidgc in gái gluair
gerthind,
SR 6076
.
¤tuicse
keen intelligence:
a léightheóir
gherthuigse,
Flower Cat. 574.4
.
¤úrlach (cf. urlaide): ro ēirigh go grod gērúrlach 'in a sharply smiting manner (?)'
ZCP xxxiii 130 § 5
. Cf. imúrlach.
¤urnaighthe
fervent prayer
,
BNnÉ 227 § 129.
(2) Prefixed to verbs :
¤gaibid
binds securely:
ro croclaigid
ra cendsaigid ro glaccaid ┐ ro gergabaid ┐ tuccaid ar culu
dun catraig,
BB 238b53
.
¤lenaid
persecutes:
do geirleanfuidis
sinn,
Donlevy 90.2
.
¤scrútaid
incites (?) : ilimat a fert ┐ a
mhírbal ... gēr-scrūdaiss sin intinn-chroidheda na rēgiōn
`incited the minds,'
Fl. Earls 132.17
.