adj same wd. as prec. used in composition.
exceeding, excellent, very
(occas. also in literal sense of 1 sár). Freq. in alliteration.
(a) with nouns:
¤airbert: fuair bás dia sár-airbirt `peculiar
prowess',
Metr. Dinds. iii 74.95
.
¤béim see
¤bríathar.
¤bríathar. Legal of certain abusive epithets incurring fines
(cf. 1 sár):
ocht sarbriathra sár gen meth | i ndlegur lanlog
enech,
Cóic Con. 35 § 39
.
dligid sárbriathar sárbéim,
Acall. 1440
, `outrageous speech must have outrageous blow',
SG
ii 136
.
¤brat 'splendid cloak',
Leb. Cert.² 1360
.
¤chaemna: ré slánughadh ┐ ré sár-chaomhna an
duine complete deliverance,
TSh. 7978
.
¤cherd
excellent
craft
:
re gach sáircheird,
Fianaig. 86.13
.
¤chíall:
co sárcéill,
Acall. 1189
.
¤chomlunn:
is ann sin fa sanntaigi in sarcomlunn,
Stair Erc. 2113
.
¤chotlud: funn súain ┐ sáirchodhlata
sound sleep,
Feis Tighe Chonáin 35
.
¤chú:
risna sár-chonuibh,
Feis Tighe Chonáin 28
.
¤dochar great misfortune
:
síordhaidheacht na sárdhochar,
TSh. 6573
.
¤ḟer hero:
dár' ort in sarfer tar linn,
Cóir Anm. 266
.
sloindit sárfir,
Acall. 1189
.
¤ḟine: do chaill
mé an sáirfhine sonn `the noble clan',
Ir. Review 1913, 624 § 12
.
¤ḟis: gidh a tá hsáirfhios aca though they know full well,
Donlevy
178.15
.
¤ḟogeilt:
dianghuth suadh sarfhogeilt,
Ériu xiii
17.7
= sarfogeilt `excessive grazing',
O'Dav. 604
.
¤gemm:
sāir-gem do Gaoidelaib (of St. Cainnech),
ACL iii 220.16
.
¤glond great deed:
d'eis sarglond sarEmnae,
Ériu viii 172.24
.
¤guin:
ig sroigled ┐ ig sarguin . . . na n-anrad,
BB 419a50
.
¤laech great warrior
:
ina sreth-fornib . . . sar-laech,
MR
222.21
.
¤lár:
cinnis Cc. do sarlár (sic leg.) thalmhan,
TBC-LL¹
p. 257 n. 4
, cf.
249 n. 5
.
¤loinges: síl sáer-Briain co sárlongsib `strong fleets',
Metr. Dinds. iii 348.10
.
¤lúach: iar do
sárlúag do prímmaigib Herend buying thee at a dear price (?),
LU 10773
=
sharlugaib,
Ériu xii 170.8
.
¤menmae: seiseilbe
┐ sarmenma `high spirit',
ZCP vi 275.30
.
¤muinter: sluaigh
┐ sarmuindter Gyi o Berbuic `great troop',
ZCP vi 77.4
.
¤múr: ruiri forthain ar sár-mhúr `strong fortress',
AFM ii
902.19
.
¤nem: na seacht sair-nime `bright heavens',
MR
94.4
.
¤nert great strength:
crīche dar slūag sārneirt,
Ält. Ir. Dicht. 18 § 22
.
¤ṡleg:
dar sárshlegaib,
LL 48a32
.
¤ṡlúag
great host
:
maith . . . | a shochraide 's a tshar-shlogh,
Celt. Rev. iv 106.14
.
sirthe sársluaigh Uí Dhomhnaill,
AFM vi 1964
.
23
.
¤thoísech:
Mac Ragnaill . . . an sartuisech saidecht a
n-enech,
Ann. Conn. 1384.11
.
sárthaoiseach einigh ┐ engnamha,
AFM iv 694.14
.
¤thairbert: banaugra co sārtairbirt
`outrage (?)',
Cáin Ad. 44
.
¤thrían: ba sárgud sáir-thrín (sic
leg.) . . . | bán-mac Máinchin `an overmatch for a powerful
third',
Metr. Dinds. iii 464.51
and Corr.
(b) with adjj.:
¤aibéil: go sár-aibéil very quickly,
TSh.
2390
.
¤chalma:
co solamh sarcalma,
TBC-LL¹ 3922
(St.).
¤chengailte:
sciath suairc sarceangailti,
TTebe 2695
.
¤chrotach (¤chruthach ?):
Sarbri sarchrotach mac Diult,
LL 376b22
.
¤daingen:
éidedh sárdhaingen,
Ériu v 178.274
.
¤molta much to be praised, very precious:
seóide sármholta,
Ériu v 166.44
.
¤mór:
crann sármor sleghi,
ZCP vi 59.5
.
¤núa: in saeb-niam sar-nua `brand-new',
Metr. Dinds. iv
340.30
.
¤umal: co sír-blad ba s.¤
`right lowly',
Metr. Dinds.
iii 350.32
.
(c) with verbs:
¤imthigid:
ro siredh ┐ ro sairimthighedh
lasan lucht sin,
AFM vi 2098.12
.
¤mínigid:
prionnsa . . .
lé sair-mhínighthear gach saor-shluagh dá shíor-chogadh,
DDána 111.18 (381.x)
.
See also sárt(h)ol, sárt(h)olach.