u
m. slis m.,
IGT Decl. § 70
.
n (a)
side, wall
:
slios .i. taobh,
O'Cl.
is amlaid dorigned aenta . . . lam C.C. tria s.¤ deiscertach
in membra . . . ┐ lam C. immach col-leith in tslesa,
Fél. 244.40
.
combo comard ra sliss in tige in carnāil ro-boí for a lár,
Sc.M²
18
.
dorse iarn for cach s.¤
(of the walls of a city),
LU 9386
.
i toebaib ┐ i slesaibh cacha buailedh bodhba,
TBC-LL¹ 5602
(Stowe).
ar slios bhláith an bhrogha te,
Ériu v 62.5
.
fuaratar
colomain móir . . . cethri slessa aicce i mboi [dá] sesbeim in
churaig fri cech s.¤
,
RC x 60.7
.
doconcadar arna rindad a
slesaib in tempaill fuath (.i. dealb) na Trai,
Aen. 310
. trialltar
leo tar sleasaibh an mhúir amach `out over the walls of the
dwelling',
Keat. iii 1013
.
do-chonnairc . . . i sleasaibh na
deirce,
TSh. 580
. fásaidh slios ré the surface of the moon grows,
DDána 90.9
.
ri leccnib long ┐ ri leithṡlessaib liburni,
LL
236a4
(
TTr. 1409
).
bréid sídeingi ar s.¤ gach luingi,
IGT Decl.
ex. 504
. Of mountains, etc., slope, side:
doluid P. don topur
.i. Clibech i slesaib Cruachan,
Trip.² 1106
.
for slessaib slebi
Armenia,
SR 2604
.
for sliss tuaiscertach slebe Sióin,
PH 4447
.
slios mo bhánfhuinn ghreaghaigh gloin,
TD 28.9
.
(b)
side, flank (of persons or animals):
monga . . . co slissiu,
BDD² 1269
. ro gab inní nad assa | áine fri rig[e] slessa fasting
against the stretching of the side (?),
Mart. Tall. 124.18
.
co
formnaib fer ┐ co slessaib ech,
TBC-LL¹ 626
.
ro-ghon Crist i n-a
shliss,
PH 673
.
masladach na claidem . . . ar ṡlesaibh na
laech,
CCath. 4651
.
ic sadhadh a slegh ina slesaib ┐ ina airnip,
5756
. eoin 's a sleasa d'asnaibh óir birds with gold-ribbed sides
(of the ornamentation of a goblet),
Aithd. D. 9.9
. In the
sense of the general contour of the body: tug th'aghaidh ar
a slios slim `approach her graceful form',
TD 1.12
.
a s.¤ blāith-si
's a barr glan | tall isin rāith-si rugadh,
ZCP viii 562 § 14
.
fás slios agam re hathaidh | d'easbhaidh shíl Chuinn Chéadchathaigh,
DDána 90.4
. s.¤ re s.¤
close (together): s.¤ re s.¤ ré
múraibh in bhaile `side by side against the walls of the town',
CCath. 1846
.
fir Brefne o bhid s.¤ re s.¤
,
Irish Texts iv 115.22
.
(c)
edge, rim, ridge (of a weapon):
foruirmitís araile díb a
tengtha dar slesa a cloideb ┐ a laigen do indarbud hítad dib,
Alex. 661
.
for foebraib claideb ┐ for slesaib sleg,
LB 156b16
.
arna rindad a slesaib an sceith,
TTebe 4827
.
(d)
coast, margin, bank (of the sea, river, etc.): ascuchfa do
síl sōer slissu fri fairge fond `will move along the coasts',
Fianaig.
36.8
.
adhluicther Garaidh is Aodh | ar shlios an chuain taobh
re taobh,
Ériu i 32.258
.
taitnid iarsin re s.¤ in mara moir,
YBL
84b35
.
siar tar sleasaibh seinBhéirre,
DDána 107.1
.
ar s.¤
Essa Da Eccond,
Irish Texts ii 37.13
.
re slios Éirne na n-éan
mbinn,
Aithd. D. 28.26
.
edge, border
:
sí re s.¤ corrthair ag caí,
IGT Decl ex. 375
.
re slesaibh na slighedh,
Stair Erc. 1746
.
(e)
seat, bench
(partic. along wall of a room). On the seating
of guests at a banquet according to Irish custom see
TD ii
241.24
:
do suidh Cú Chulainn ar s.¤ rígh na bruidne,
Comp. CC 87.30
.
a lán féinneadh feadh an tighe | tríd siar ar na
sleasaibh taoibh,
TD 11.25
. ar sleasaibh data an dúin chorcra
`on the shapely benches of the crimson fortress',
25.2
. fuaras
Maol Mórdha Mhac Suibhne | ar slios meadhóin an mhúir
chuir `on the central bench of the graceful mansion',
25.4
.
for
miodhslios na bruighne,
Hugh Roe 230.z (fo. 61b)
.
iomdha id
lios duine ar budh díol | im ṡlios ríogh dá suidhe an slógh,
Aithd. D. 5.18
.
ar sleasaibh bláithe an bhragha | suidhfidhear
síol n-Anmchadha,
DDána 85.41
.
líontar an slios tuaidh don
toigh | fa Ṡíle inghean Eóghain,
TD 20.56
.
is aca do bhíodh
slios tuaidh do ríghtheach Caisil ó chúil go doras,
Keat. iii
2986
.
do bhíodh rogha sleasa ag na flaithibh fearainn ┐ an
slios oile ag na ceannaibh feadhna ┐ éadan an tighe ag na
hollamhnaibh,
ii 3901
.
Compds.
(a) With adjj.
¤amlach: suaichentasa slisamlacha
clainne . . . Chuiléin `streaming',
Caithr. Thoirdh. 12.24
.
¤bláith
smooth-sided
:
curach . . . sleamhuin sliosbhláith,
Feis Tighe Chonáin 916
.
do cuireadh na biadha . . . ar na bórduibh
sleamhuine sliosbhlátha,
PCT 629
.
¤chaín:
glaedh . . . [n]a
stoc sleschain slemhainṡolus,
CCath. 474
.
¤cham:
glaedh-beccedaigh na stocc slescamm slemansolus,
CCath. 3106
.
¤fhota:
Saul s. slegderg,
SR 5790
.
re himelborda innsi
slisfoda Soloin,
CCath. 2606
.
¤gel:
in mil slisgel slúagach,
Fél. Sept. 29
.
na n-iasg slis-geal,
ML² 663
.
na gcolg slisgheal,
TD 9.23
.
¤glégel:
a droim segha seimighi slisglégel,
ZCP vi
34.z
.
¤gér:
do sleghaibh slemna slíptha slisgéra,
CCath.
1279
.
¤gorm:
bar slega semnecha slis-gorma,
Aen. 2462
.
¤mín:
críoch Mhidhe na magh slis-mhín,
Gleanings from Irish manuscripts 18.24
.
¤seng:
in troigh ṡlisseang, boindgeal, bláith,
Ériu iv 218 § 24
.
? To this:
solam .i. sliseṅg,
Metr. Gl. 32 § 10
.
¤tiug:
tar
tonnuib sotla slis-tiuga na srothann,
ML² 691
.
i láimh a
ríoghbhan seang slistiugh,
DDána 111.43
.
(b) With nouns:
¤airecht: snáithe slisfuaighéla gacha
síthchána da slisairecht neighbouring assembly,
Caithr. Thoirdh.
31.z
.
¤blogad:
na secht neime 'ga síned ┐ aca slisbladhadh
┐ aca síantarruing,
RC xxiv 382.14
.
¤bord:
re slisbordaib
in churaig,
Acall. 3763
.
is ann atá an tipra . . . a slisbhord na
cairrgi,
3602
. dar s. in longphuirt immach `out over the edge
of the camp',
CCath. 5409
.
¤búalad:
slisbualad ┐ comtuairgnech na tonn . . . re slesaibh . . . long,
CCath. 1428
.
ac slisbualadh riu dangling beside them,
Comp. CC 98.10
.
¤fhúagáil:
snáithe slisfuaighéla gacha síthchána dá slisairecht,
Caithr. Thoirdh. 31.39
.
¤lécan:
drongair na luirech
. . . ic a slislecon im cnes-chorpaib na curadh,
CCath. 4648
.