n
o, m. (but g
s.
seala,
Acts xiii 25
). See Thurneysen,
ZCP viii
76 ff
. Meyer,
Wortk. 47
. A form sell occurs, in the earliest
texts only in phrase
fri sretha sell,
SR 6395
,
srethaib sell
(: dilenn),
2595
(cf.
Fél. 68.15
) and adverbially before an
adverb of place, e.g.
súas sell sechtair,
TBC-LL¹ 2645
. Originally
a different word?
seall .i. seal,
O'Cl.
See
IGT Decl. § 95
(
Ériu
x 127.23
).
(a) a turn
: cach la s.¤ dún for imrádud dé in s.¤ aile for precept
`at one time meditating on God',
Wb. 15d9
.
Saul iar selaib fri
sním | dorat mebail for Dauid,
SR 6249
. for rínd slebhe ro-bhadhasa . . . gosa t[s]eal so anois. . . . Acht cheana ingnathach
in seal sin anuas. Thurn. Thurn. Zu Ir. Hss. 24.15
-
16
. línais dano
cilarnd . . . ┐ dális doib s.¤ cach thrir lee (i.e. one pitcherful was
assigned by her to every three),
LU 1818
. roscarsam friar
n-amalla | oca mbimmís fri cach s.¤
`at which we were wont to
be ever',
Ériu v 211.89
feib roclass, iar selaib slúaig, | Emain
la Macha mongrúaid,
Metr. Dinds. iii 368.27
.
nó mad fearr la
tuaichliu tra | sell fri buaibthiu bladmara,
ii 32.90
. ra chuirset
ar selaib hí that they had arranged for it to alternate between
them,
O'D. 2259
(
Rawl. B 506, fo. 21a
).
s.¤ for slēchtain . . ., |
s.¤ for salmaib, | s.¤ ic scrútain flatha nime, | . . . | s.¤ for sáethar
. . .,
ZCP v 497 § 9
,
§ 10
[dú] seal dí dá gach dhuine,
DDána
10.31
.
hi lloch oighreta go neimh, | seal doibh ann, seal i
tteinidh,
Irish Texts iv 78 § 40
.
gé beith seal étresi air,
ii 25 § 3
.
tabhraidh dhóibhsen a seal féin `their proper turn',
O'Gr. Cat.
535.17
. ar gcoimhlionadh a sheala dhEóin (as John fulfilled
his course),
Acts xiii 25
.
ba gnāth-bhēs bunaidh leō diaigh a
ndiaigh gacha bliadhna a seal d'imchar in chanabī d'foghbhāil,
Fl. Earls 190.1
. ro iarr B. orra seal an mhuilinn (i.e. a turn
for having his wheat ground),
Mart. Don. Feb. 15
. ní raibh
agad innte acht seal `thy possession of her was but for a while',
Oss. iv 28.10
. níor thuig a sheal d'fhagháil air `that he had
only a spell of it' (of prosperity),
A. Ó Dálaigh xlix 5
.
Freq. of the alternation of the right of succession as, for
instance, between different branches of a family:
conattaig
side s.¤ a hathar don ríge,
LL 20b14
.
do gheall a seal don
Mumain do,
Caithr. CC 11.12
.
i tig Temra nī bīa a s.¤ | in rī ac
nach bīa in deichnebar,
ACL iii 223.z
.
tanic co maccuib
Dithorbæ in s.¤ flatha,
325.26
.
(b) a while, a spell
:
do bhádhas . . . | ag féachain na n-éan re
seal,
Oss. iv 28.6
. (? To this:
fer robæ sund fria sella | Bricriu
noithech neimtheṅga,
ZCP viii 218 § 18
).
beatha shíor ar
sheal ngairid,
DDána 37.2
.
gorta re seal mbliadhna,
TD
15.29
.
seal dá ré,
TSh. 5326
(cit.).
nach tabhair i ndíol gach
uilc . . . acht maitheas bréige, ┐ gan acht seal do thabhairt air
sin féin dó,
9948
. gur chaith seal bliadhan i bhflaitheas
Mumhan `some years',
Keat. iii 3335
. Adv.
airisem hi fothrucad s.¤ bec iar nespartain,
Mon. Tall. 144.8
.
leigem sec[h]uinn
seal go se | an cland so acht Ros fionn Failghe,
LL 394.8
.
de
tanag tar Glend na n-echt | do beith seal ad coimedacht,
Acall. 643
v.l. (= treall, text).
seal beag re na bas,
BB 444b27
.
amal batar s.¤ fota ocin chomrád sin,
LB 136b36
.
tug . . . |
secht ccatha seal sechtmuine,
Rel. Celt. ii 295.30
.
go ndéin
beach dhi féin teach . . . | i n-a mbéidh seal go téagartha,
Keat. Poems 379
.
rí samlaid ni frith sunn s.¤
,
SR 6999
.
Fir Bolg batar sunna s.¤
,
LL 8a19
. cia rādim nach s.¤
`at all
times',
BColm. 70.9
.
imthūsa Moga N. innister sunn seal eile,
ML² 448
.
robaisium s.¤ 'na mnai ┐ s.¤ 'na fhir,
TTebe 1630
. go
ngebhdais righe an dara seal `that they would assume the sovereignty alternately',
TFrag. 26.24
. Cf.
in seal bes in cnedh ac
brachad,
Irish Texts v 3.z
.
seisem innti sealaib sealg,
Lism. L.
3823
.
do bhí seal ar fán,
TSh. 2522
. cach ré s.¤
alternately
:
gach ré seal d'éis aroile, | i gceannas Chláir Úghoine,
TD 26.14
.
Muire i n-ar seilbh gach ré seal | gan m'fheidhm uile ar an
aingeal,
DDána 11.12
. ar s.¤
once upon a time: cōeco con is
cōeca fer | luidhsidar leis sunn ar seal `upon a time',
Fianaig.
54.17
. ni soinend acht ar selaibh only now and then,
Acall.
2413
. do ṡ. for a while:
mar bú leo Caiseal do sheal,
BNnÉ
259.x
.
mad ó chintaibh an cind féin bes beidh an tennes do
gnáth. ┐ mad ó'n gaile ní bí acht do thseal,
O'Gr. Cat. 180.23
.
(c) Of space, a certain distance
:
luid ond indsi . . . | Deprofane s.¤ siarthuaith,
SR 4010
.
dara formna síar sell sechtair,
LU 6546
.
ro-mebaid loim cráo ┐ ḟola dar a bél sell sechtair,
CRR 12
.
ic tindsaitin a fola sell sís for crettaib na carpat,
TBC-LL¹ 686
.
dar a midguallib síar seal sechtair,
TBC-LL¹ p. 357
n. 1
.
tanic s.¤ bec seochom,
Laud 610, fo. 25d
.
nodo-séiti
gæth s.¤ siartúaidh isan n-ocian n-imechtrach,
RC ix 18 § 12
.
anmanda . . . na ceit[h]ri sruth filit s.¤ seachtar eistibh,
BB
16a38
.
tur roard romor s.¤ o mur na cathrach sin amach,
TTebe 2646
.
Iarmuma ō Lūachair sīar sell | cusin glenn thīar
'ca tā Drong,
Ériu ii 50 § 6
.
o 'tchuaid Ísu s.¤ bec uadib for
leith,
PH 3036
.
tainic R. . . . a n-iarmhoracht na Padanach
┐ do bhi seal imgcian uatha,
ITS xix 82.2
.
téid an fiadh seal
ón loch,
Keat. iii 2146
.
do chuir a' Gen. tóraighecht orro seal
don tslighi,
Cín Lae Ó Meall. 15.z
.
See seilcill.