midithir
Cite this: eDIL s.v.
midithir
or dil.ie/32192Last Revised:
2019Forms:
midiur-sa, forsa-mmitter, midithir, midedar, nachib-mided, midid, mestar, condid-messed, mesor-sa, num-mesur, miastar, messimmir, nos-messammar, mídar, midair, miditir, midetar, mesair, coni-messar, mestar, meser, messtar, misir, meiser, messatar, miastir, miastair, miastar, ron-mess-ni, mesta, messe, messi, mess, midem, -ain, mid-, mid, midet, mider, mide, mhidea, mess-, con-messind-se, mesaid, midfess, midfed, mid, midset, fora-miset, midatar, miter, midfidir, mided, midir, midr-, roda-midir
dep. vb. O.Ir. forms: pres. 1 s.
midiur-sa,
Wb. 9a2
.
2 s.
forsa-mmitter,
6b22
. 3 s.
midithir
,
Ml. 30c8
.
ní midedar
,
Sg. 63a14
. Imp. 3 s.
nachib-mided,
Wb. 27a24
. 2 pl.
midid,
3b5
. Subj. pres. 3 s. rel.)
mestar,
Ml. 127d12
. Subj. impf. 3 s.
condid-messed,
Wb. 8d26
. Fut. 1 s.
in mesor-sa
,
Sg. 179a1
.
amal num-mesur
,
Ml. 94b8
. 3 s.
miastar,
Wb. 1d9
, cf.
Ml.
56c10
. 1 pl.
messimmir,
Wb. 9c10
. nos-messammar, ib. Pret.
1 s.
ra mídar
,
9b5
. 3 s.
ru midair
,
Ml. 72b21
. Pass. pres. pl.
miditir,
Wb. 4c9
. (rel.)
midetar,
Ml. 128b2
. Subj. pres. 3 s.
co mesair
,
36a17
.
coni-messar,
42d14
. (rel.)
mestar,
Wb. 9c6
.
Ml. 24a10
. Cf.
meser,
Corm. Y 1135
=
messtar,
Corm. 40.10
;
misir,
O'Dav. 1442
; meiser, ib.
868
(? 2 s. subj. pres.). pl.
messatar,
Ml. 70a9
. Fut. s.
miastir,
Wb. 9c9
.
miastair,
Ml.
30d25
. rel.)
miastar,
57c7
. Pret. s.
ron-mess-ni,
Wb. 4b22
.
mesta (spurious form for messa),
Laws v 394.1
. Part. messe
q.v. Gerundive messi. vn. mess; midem, -ain (late forms).
In Mid.Ir. treated as act. vb., stem mid-: imp. 2 s.
mid,
PH
609.
pres. 3 pl.
ní midet
,
6856
. Subj. pres. 1 s. (dep.)
ro mider
,
3961
. 3 s.
ro mide
,
4149
.
ro mhidea
,
4166
. The older stem
mess- still persists:
con-messind-se,
RC xxv 22 § 4
(LL), but
falls together with mesaid q.v. Fut. 3 s. rel.)
midfess,
Trip.
258.16
. Condit. 3 s.
midfed,
LU 2741.
Pret. 3 s.
ro mid
,
LL
14b7
.
Metr. Dinds. iv 88.2
. 3 pl.
midset,
PH 6563
, cf.
fora-miset,
Cog. 116.5
.
ro midatar
,
Trip. p. lix 13
. Pass. pres. rel.)
miter,
Laws iv 352.28 Comm.
Fut.
midfidir,
LU 2169
(
FA 24
).
Pret.
ro mided
,
Cog. 116.5
. The 3 s. pret. ro midir
continues
in use, and gives rise to a spurious stem midr- occas. found
(see mídraid).
Orig.
weighs, measures
, hence
(a)
judges
, with acc. or FOR: in
Glosses commonly translates Lat. iudicare; diiudicare,
Ml.
30c8
; comprobare,
Sg. 179a1
.
is macc míastar in die iudici
,
Wb. 1d9
. nebmess for nech . . . condid-messed in Coimdiu
until the Lord should have judged him,
8d26
.
is tria ḟír flathemon
tuatha móra midetar,
LL 293b5
, cf.
ZCP xi 81 § 10 a
.
Día már
midedar [mided ar MS.] cach ní,
LU 3042
(
SG 235.38
). i
mBeluch Mugna rat-mess thou wast proved (of a sword),
RC
xx 11 § 12.
is and sin midfed-som co fíren forsna dóenib,
LU
2741
(
RC xxv 254 § 38
).
is fo gnimaib midither Dia for duine,
Laws i 48.24
.
i lló brátha in tan midfess for torad a proaecepta,
Trip. 258.16
. ro midhis fort fen thou hast passed judgement on
thyself,
ZCP xiii 177.21
.
ra midestar si . . . for cach n-óen
dint ṡlúag dús cia díb na thogfad i tochmarc,
LL 221a8
(
TTr.
282
). With cogn. acc.:
is and míastair mess díriuch for cách,
Ériu ii 194 § 7
; cf. co na ro mide . . . anforlond nā indliged for
nech (= neminem iniuste opprimere),
PH 4149.
(b)
adjudges, assigns
; cf. ni midedar cenel n-indib does not
decide the gender in them,
Sg. 63a14
. secht cinela aire . . . as a
miditer dire seven kinds of satire for which `díre' is adjudged,
Laws v 228.26
.
an ro midair mo Dia dam . . . ni chumaing
nech a thormach nach a digbáil,
SR 3121.
ro mid do chach
díb a chert,
LL 14b7
. biathadh . . . do righ Muman mídhit
báird bards adjudge . . . to the king of Munster (?),
Leb. Cert. 36.10
.
is fuirmed filed ro midair in[n]a hanmand sa dona airc[h]etluib,
Corm. Y 41.
in miad [leg. miach?] foramiset . . . is fai ro
mided doib,
Cog. 116.5
.
(c)
measures: appraises, estimates: gl. aestimare,
Wb. 4c9
,
Ml. 24a10
,
42d14
,
128b2
.
fat lethet
tige Tephi . . . midit súthi,
Metr. Dinds. i 8.
meiser ailt (.i.
teach) iarna ait thou shouldst appraise a house by its situation,
O'Dav. 868.
miastar cach iarna thochus let him assess each
one according to his fortune (?),
Tec. Corm. § 6.43
. fo lin maine
midhidear `the property is judged among the whole group',
Stud. in E. Ir. Law 140
, cf.
Laws iv 38.12
. mesta Mugdorn
. . . fri cumail n-uinge M. was estimated at a `cumal' worth an
ounce,
v 394.1
. cid óen a siball namá | mesa fri secht laíc[h]esa
`has been priced at seven lay-women',
Fianaig. 14 z
. With compl.
of pred.,
esteems, counts (as): gia ra maess menmnach Ferbáeth though F. was held courageous,
TBC-LL¹ 3515
; cf.
Ml. 36a17
:
co mesair, gl. digna honore ducatur.
(d)
deems, thinks, supposes: gl. putare,
Wb. 9a2
, existimare
3b5
.
ro mídir Patraic nad baí baili bád cuidbiu . . . indás hi
Maig Breg,
Trip. 40.12
.
midset conid for dásacht boí,
PH
6563.
(e)
meditates (an act, plan, etc.), intends:
ro midair in rí a
trécud,
LU 4236
(
SG 83
).
cor-ro midair marbad in cleirich,
Anecd. iii 34.17
.
ro midatar orccoin Pátraic,
Trip. lix 14.
mairgc ro mídhair bid fa t[h]núth `woe to him who has resolved
to be under wrath',
BColm. 100.5
. Hence plans, devises:
ro mid
'n-a menmain mírún,
Metr. Dinds. iv 88.2
. mórgním do mnaí
brath a fir, | dóig is friss rodas-midir it was against him that
she devised it,
iii 254.4
(leg. roda-midir, see
v 135
).
ro mid . . .
comairle duaibsech,
MR 198.14
.
maircc menma ro miodhair
. . . an chomhairle,
AFM vi 2358.13
.
an mi-scel ro midsebair,
Leb. Gab.(i) i 28.22
.