n
n, f. (cethramad). Later cethraimthe, cethraime,
cethrama (somet. uninfl.).
cethratta,
Críth G. 127
v.l.
cethruman,
Laws ii 398.18
. cethramha,
IGT Decl. § 9
.
cethraimhe (with optional dental infl. in pl.),
§ 3
.
quarter,
fourth part
.
(a) teora huara cecha cethramthan di gl.
quatuor partes
noctis,
Ml. 95d8
. teora cethramdin huare gl. dodrante,
BCr.
25c1
.
ind lethbargin ┐ ind cethramtu,
Mon. Tall. 151.z
.
a tri a ceathramthu (of number 12),
Auraic. 1448
=
cethraime,
3059
.
cethrumthu bairgine,
Anecd. i 7.24
(
SCano 224
). in
tan rancutar cethrumthi in t-srotha when they were a quarter
of the way across,
Alex. 679
.
maille cethramhuin úaire,
RSClára 82a
.
cethraime fer n-Erenn,
RC xvii 416.18
(Tig.).
teora cethraimthi fer n-Erenn,
xii 426 § 10
.
don cethraimthi,
§ 12
. teora cethramthana (n
p.),
LL 2027
.
nisfuicfe
achtmad cethramthain,
LB 242b85
(
MS. Mat. 633
).
in c.¤
thérna d'ḟeraib rige [hE.],
LL 2034
.
ceatrame do dhainibh,
BB 37b15
.
(b) Freq. in legal contexts of portions of penalties, produce,
etc.:
lan ┐ leth, trian ┐ c.¤
,
Laws i 258.z
.
sellach dosli cethramthain feich,
242.3
.
ailid cethramthain a thoraid,
iv 194.3
.
teora cethramna,
v 320.22
. t[ri] colp[ta] trín ┐ da cholpthaigh cethraimhe worth (liable for?) one fourth,
Ériu xiii
45.13
.
cethruimthi ratha,
Laws iii 328.16 Comm.
(c) Of the quartered human body: roptís do renga rigthi
┐ do chetramain scaílte ricfaitís úaim dochom in dúnaid
your torn limbs,
LU 5660
(
TBC-I¹ 1183
).
na n-ágib minta ┐
na cethramthanaib fodalta,
TBC-LL¹ 2979
. dorónadh cethramhna
comhroinnte díobh they were quartered,
AFM v 1676.12
. Note
also: do bhúail mé ar mo cheathramhuin = thigh,
Jeremiah xxxi
19
.
tairfeith, ceathramhan, sliasad,
Eg. Gl. 577
.
(d) Of animals:
cethraime na muici no da cois na muici
fo braghait,
Sc.M² 18 R
.
ní bha bruithi . . . in mucc co
indistar fir cacha ceatramhan dí,
BB 262b5
.
ceathramha
deiridh . . . an ceathramha deiridh eile . . . ceathramha cind
. . . in ceathramha eile,
Feis Tighe Chonáin 553
.
an madra agá mbíonn
saoid sáighte 'na cheathramhuin,
Párl. na mB. 1787
.
(e)
part; district, quarter
; name of a measure of land (see
Stud. Celt. i 15
,
Manners and Customs i 153
):
isin ceathromain
deisceartaig don tig,
Ériu v 232.5
.
c.¤ Tighi Midchuarta,
YBL 419ax
.
an chethraimhe fa nesa di don chathraigh,
AFM vi 2012.18
. dá cheathramhuin féin = to his quarter,
Isaiah
xlvii 15
.
deich mba cacha cethraman,
Metr. Dinds. iii 310.104
`quarter of land', Gloss.
go ceathramhain Bhaile Bhiataigh,
ML 110.2
. See
Hog. Onom.
Note also: do fhaguibh a
mhuinntir ar chethramh san bhaile sin `left his men quartered
in that town',
Rel. Celt. ii 204.35
. gan cethramh do thabhairt
do dhuine ar bioth to spare no one,
194.31
.
(f) As measure of quantity, weight, etc.:
deich fichit
leathuṅga . . . ┐ deich fichit cethramthan,
TBC-I¹ 2231
.
ceath-
ruma co leit do siucra,
Rosa Angl. 312.x
.
cethramthi n-ōil
o cach aithech,
Irish Texts i 19 § 5
.
(g) Metr.
fourth part of a quatrain, line
(see
IT iii 128
):
for deriud na cetramthan tusighe,
26.24
.
ín ceathramtana
mor m̅c Adhumnain so sis,
92 § 139
(see p. 159). sé sillæba
ina cethramnaib (of the metre rinnaird),
Fél.² vii 11
.
amail
is cuibhdi comfada a ceathramuna,
IGT Metr. Faults § 13
.
(h) In Laws appar. period of four days
(cf. cethramad ?):
a dligid for cethraimthain,
Laws i 144.25
.i. ceithri laithe aicenta,
146.22 Comm.
i forba na tri cethraman `the thrice four days',
148.14 Comm.
apadh teora cethruimthe,
80.z Comm.
dithim cethraman `a delay in pound of four days',
148.y
Comm.
dia cethraime `on the fourth day',
z Comm.
Cf. use of cuiced at
Laws v 408.3