n
o, m. (Lat. sucus, assim. to
súigid,
GOI § 924
).
Cf. n.
pl.
súga,
Alex. 663
.
sugha,
CCath. 2530
.
suighi,
Marco P. 166
. Given as vn. (súgh),
IGT Verbs § 75
.
Juice
(in a large variety of applications).
(a)
toth .i. sūgh,
ut dicitur: toth ethlinne .i. sūg ethlinne,
O'Mulc. 870
.
sucus
.i. sugh,
ACL i 336.113
. co thírmaigid cach s.¤ bís isnaib
ballaib gl. ut exsiccet sucum membrorum,
Ml. 44d8
.
cáin in sug
assa sóeraigthib sugthíar,
Goid. 157.10
(ACC). cuich gela . . . |
suig fri sreba bright vessels for streams of juice (of tallow wax?),
SR 4346
(`snuff-dishes',
Exodus xxxvii 23
). do hól neich narbá
dliged dóib .i. immáillsi ┐ súga na n-arm (of soldiers suffering
from thirst),
Alex. 663
=
allas na n-arm,
BB 494a41
. cuithe
salach sūg a filthy, oozy pit,
KMMisc. 270 § 43
. s.¤ na ecailsi
ógi | mairg na-n-ib i n-ecoiri (ref. to Eucharist?),
LL 150a17
.
rochraith sug amroisi for a ech,
TTebe 3760
.
dabhach . . . | a
sileann sugh suarc-bracha,
SG 112.7
. súgh as nách neimhnighe neimh exuding a juice (of butter),
TD 37.2
. teach ar
n-athar dúinn is dual, | sgathadh [a shúigh do badh] shámh
`sweet were even a spell of its sweetness (?)',
Aithd. D. 62.3
=
scathad a shuidhi bidh sāmh,
ACL iii 236 § 3
.
súgh
talmhan, tromthoirthe coll,
DDána 79.20
(for subh? `toradh',
Gloss.).
gan súgh mar bhlas a bhracha,
113.18
(`deoch',
Gloss.). sugh na heorna barley-water,
RC xlix 50.20
.
sugh nó
silne na cloch ar techadh (= tégad),
ACL i 328 § 85
. púdar
. . . arna cumusc . . . a subh daingin `to a stiff juice',
O'Gr. Cat.
242.17
. In rhetoric:
cain s.¤ set gai in cleitīne cain,
Ériu i
118 § 9
. In cheville:
súgh n-glé,
ML 10.17
(cf. sóg).
(b) Specific applications. Of the sap, juice of plants, etc.:
ruidhiud fasas a n-aigid in duine tri sug in lossa do cuimilt
faethi,
Auraic. 5572
.
sug in rois doni ruamna na ndrech,
5645
.
sithal . . . a sil sugh subh into which drips the juice of berries,
SG 111.24
. sugh na sgoth the nectar of flowers,
Studies 1923 422 § 10
.
cenglait a croinn cu snighenn sugh friu,
Marco P.
163
.
mar nách roinneand (sic leg.) an crann an suth thairrngeas ón talamh ris na géagaibh,
Ó Héodhusa 44.11
.
frémh
┐ súgh chroinn na hola,
Romans xi 17
.
alue[n] .i. sugh luibhi is
cosmail risan sgilla,
ACL i 325 § 15
.
acasia .i. sugh na
n-airnedh n-anabaidh,
RC ix 243.2
. Hence of
wine: súgh
cuain foreign wine,
DDána 103.19
.
súgh caor i gcuachaibh,
Measgra D. 58.23
.
re súgh bhfíonchaor bhfíneamhna,
TD
33.11
.
Of
blood:
súgh th'ochta an uair do shilis,
PBocht 17.15
.
súgh an bhuinn ler saoradh sinn,
DDána 3.38
.
do mhaith sin
sugh a ochta | do shúr mholta fhir Eachtgha,
RC xlix 169 § 4
.
thug sugh a mbrollach gan choigil do Shéamus,
23 G 24 401.5
.
Of
milk:
súgh bó,
Irish Texts iv 51 § 17
.
ar shúgh do chíoch
d'ól,
PBocht. 4.30
.
ar son súigh t'ochta d'ibhe,
A. Ó Dálaigh
xix 13
.
súgh [cíogha] Muire,
DDána 26.34
. súgh do chíoch,
Keat. Poems 1338
.
Of
tears
:
sugh m'abhra (sic leg.) ag dalladh mo derc,
Rel. Celt. ii 256.19
.
Of
phlegm
:
sugh na srona,
RC xii 344 § 38
.
Of
urine: buain in conlóin a talmuin gein do gabur a sugh
ann (of trespasses by dogs),
Laws iv 122.14 Comm
. ro phetraigset in tír n-uli do phetragugud ┐ do sh.¤ nat[h]rachda `von
Schlangengeifer',
Alex. 710
=
fri etruth (.i. tūt) na natrach,
BB 494b41
.
(c) In sense of
vigour, energy, strength
:
in ben tsirg cin sug
nirt,
Laws i 140.35 Comm
.
bamar-ni for a ecla, cin seg cin s.¤,
amal bemís marb,
PH 2967
=
cen sead cen sug,
YBL 146b25
.
co nderna mesc aimnertach é cen sh.¤ cen nert ann,
RC xxiii
420.z
. ? g.
pl. in:
ri roraid fri Samúel s.¤ | co nerbarad fri Saúl,
SR 5641
.
co trethnaib iar srethbruig s.¤
,
6263
.
(d) Perh.
essence, inner nature
in:
riasiu ro fiastar cia aisc
cia s.¤
,
RC xxvi 16 § 12
.i. cia s.¤ aisci mori fogebi form innate
blemish (?),
17 n. 3
. cen s.¤ n-aisgci (`without a particle of blame'),
BColm. 82.27
. más fhíor súgh na soisgéala `inner meaning',
Aithd. D. 94.30
.
Compd.
¤rúad
bloody:
gur bho fuinneóga silteacha súghrúadha ochta . . . na n-anradh,
ML 130.6
.