adj
o, ā
long, lasting, constant
:
(a) rarely of objects: fil and sírchriss senPhóil déin 'there is the lengthy belt of vigorous old Paul'
Celtica xv 33, 38
.
Sírlamh . sír
.i. foda .i. lamha foda badar aigi,
Cóir Anm. 248
.
folt tiug s.¤
fair,
RC vii 128.12
(? = síar).
mag s.¤ na sond is na sleg,
Metr. Dinds. iii 426.19
.
(b) usually of duration of time: sir cach sendligedh cacha
cricha condealg (glossed : i[s] suthain cach sendeiligud),
Laws
iv 50.12
and
15
. iar serbchrochaib síraib `after long bitter
crosses',
Fél. May 13
.
sægul s.¤
,
Ériu iv 132.21
.
tria aimsera
síra,
v 46.3
.
bás s.¤ tall don anmain,
PH 7812
.
beatha shíor
ar sheal ngairid,
DDána 37.2
.
ceangal síor ó soin i-le | ag a
síol i Moigh Mheidhbhe,
90.20
. ar gcealgthóir síor `my eternal
deceiver',
Aithd. D. 52.14
. a bhronnadh bhíos síor `O generous
heart ever bestowing gifts',
54.10
.
galar trom is teinneas síor,
A. Ó Dálaigh xxxvii 8
.
ainm síor ar ainm n-iasachta,
TD
22a.48
.
siosma síor ┐ gleic ghnáthach,
TSh. 2937
.
As subst., a long time (?):
rí congaib iar siraib seircc,
SR
7215
. aeine ┐ satharnd, sir ngnath (cheville),
Laws iv 218.9
Comm. ? To this:
failet ann srotha . . . | fri sasad sloig, sir
sotlaib, | fail ann mór do findtopraib,
SR 499
.
In the phr. tré bithu sír
for ever
, the adj. is not declined
(except: tré bithu síri (sira, siora, sirai, sire, v.ll.) (: findrígi),
Imr. Brain 55
). The phr. is later freq. replaced by
tré bith sír.
tré bithu s.¤
,
Imr. Brain 18
.
tría bithu s.¤
,
LU 2057
.
tria bitha
s.¤
,
ZCP viii 108.13
.
ni ro-oslaice tria bithu sir dorus na
huamu-sa,
PH 352
.
éirgidh dá bhur bpianadh tré bhiotha
shíor,
Desid. 3838
. ó nach fuil fuasgladh 'na gcionn tré
bhiotha síor (of the damned),
TSh. 6277
.
tria bith s.¤
,
LU
2401
(H).
is and bís ar n-aittreb-ne tria bith sir,
PH 758
.
tre
bhith síor,
DDána 68.38
.
TD 25.31
.
tré bhioth siór,
Carswell
17.7
.
seachnoidh mé tre bhioth shíor,
Desid. 157
.
tré bhithibh síor,
Celtica xxii 153 § 7
.
trē bhithe sīor,
Beatha S. F. 3213
.
do ṡír
ever, always, for ever, constantly, continually, frequently
:
fliuchaimsir do ṡir,
AU iii 446.27
. adermaid co tacmhann sin cu minic ┐ nach tacmhann do tshír that this occurs
frequently but not constantly,
O'Gr. Cat. 246.z
.
teine bithbéo
do beith ar lasad do s.¤
,
RC xxviii 320 § 37
. foireann do shíor
thaibhgheas tnúidh `the race ever exciting envy',
Aithd. D.
25.1
.
nach do réir oghuim do shíor chuirthear comhardadh,
gé chuirthear úair éigin é,
IGT Introd. 3.1
. aithne an neith
tar nach éidir leis dénamh do shíor ever,
2.y
.
is náir dhuit . . . |
asmuilt do shíor ar mhac De,
Oss. iv 222.z
. do ṡíor tairse ná
teagur `never be they violated',
TD 19.19
.
bídh do shíor ag
righe ré bheith ós a ccionn,
Desid. 2915
.
ag biothchuimhniughadh an bháis . . . do shíor,
TSh. 135
.
ní loingedh do ṡ.¤ acht
dia Domhnaigh,
AFM i 304.z
.
mur nach bhfaichfithid gnus De
do ṡíor,
Luc. Fid. 51.3
.
dá mbuaireamh de shíor,
ITS iii
291.15
.
leith a muigh do shíor . . . d'fuil,
Donlevy 126.1
.
co sír
for ever, always
:
co hattreb parrduis i frecnarcus de
co s.¤
,
Three Hom. 96.z
.
amal bís sútrall for lassad co s.¤
,
PH
8250
.
mé ar seachrán go síor,
Aithd. D. 52.1
.
ó ṡír
from all time
:
ní fhuil enni ó shíor ann acht Dia amháin,
Desid. 6071
.
Compar. sía, síriu, síre.
longer, farther
: ni aufuirig gō-airechta tar nī be[s] sīru huin beyond a single day,
Laws i
120.20
(glossed:
.i. nochan fīrfuirget in airecht anad isīa uirri
nā anad naine,
122.5 Comm
. ).
ar a[s] sireiu ro said aor oldas
an moladh,
O'D. 2207
(
Nero A. vii, 143b
). [h]irem .i. is sía, ut
est hírem i n-uidhib aitiri uidhe itir rig .i. is dona reib is sia
(as superl.).
O'Dav. 1066
.
sīa īarom rosīachta dealg ūaithe saira
bēlaib oldās dar a hais sīar,
Corm. Y 502
.
gaimen .i. gaimfinn
is sīa a find-side quod [h]ieme occiditur
,
242
.
[ní] ba síri
traigidh húad ille ┐ hinnonn airm hi toethsad,
BDD² 1096
.
na bris dúin cairptiu . . . ní as siriu,
TBC-LL¹ 765
.
ni rabi láech
is-síu (léoch isía MS.) nótheghed do dhigháil a uilc i críchaib
cíana . . . oldáss,
TTr.² 36
. nī budh síriu farther,
ZCP xiv
263.7
.
nocha sia a-nonn iná nóin | do-chóidh . . .,
DDána
42.4
.
neimh ar saighnéin as sia goimh,
95.11
. do bharr ní
bhia ar t'oirbhire | nach sia crann ar gcomhdhuine `Thy reproach (of us) can never be so high that the tree of our salvation
will not be higher still',
Aithd. D. 65.17
. dó as chóra cosnamh
na ríghe | rí Oirghiall madh hé bhus sia of older origin (?),
28.10
. áit is sia i mbíd do bhunadh | . . . cnuic roidhiamhra
bheann mBanbha `in no place are they so long settled as in . . .',
TD 21.8
.
as éidir . . . ochd siolla do chur a ccomhfhocal, ┐ ní
cóir ní as sía iná sin do chur ann,
IGT Introd. 31.6
.
sia 'sa
sía no snaidis on innsi,
RC ix 474.5
(ICM). is sia 's is sia an
óige uam `ever further',
Aithd. D. 69.6
. sía de the longer, the
farther
:
condib sia de ind rann,
Sg. 201b16
. guma[d] síaiti
ūadha cend na bliadna-sin `the further off',
Fianaig. 68.6
.
comad siaide ro ṡoised `that he might advance the farther',
MR
318.17
.
Superl. síam, sírem.
longest, farthest
:
is t'ernaidm a[s] sírem
mérus i nHéirinn,
Trip.² 962
.
ó túsa issin dún sa iss ed laithe
inso as síam limm,
TBFr. 134
.
do-iaghaitt . . . bhail as siriomh
conrangatar,
Hugh Roe 46.9
. Of stature,
tallest
: an as sírem
diib ni segat acht cubat (of dwarfs),
Ériu ii 130 § 102
.
For equative see sithithir.
Compds. (freq. merely intensive or for alliteration).
Usual meaning,
ever-, eternal, long-, lasting, continual(ly)-:
(a) with nouns and vnn.: ni síratrab act is cuit fresligi `a continual dwelling',
Wb. 3d4
. is cuit esbicuil nírbo sirbaás `it is
a passing cup, it was not eternal death',
32d4
.
nicon-da-bia
nem acht sírbuith i n-adnaclaib,
Ml. 69a8
.
[mac] fri silad, fri
sírtuistin,
SR 2818
. sencha sir-cuimne `an antiquary of long
memory',
Laws v 368.3
. anas sirect (? leg. sir[ḟ]ec[h]t) do imthecht, 'a long journey (?)'
Anecd. iii 59.8
,
ZCP xxvii 66
.
fosernar sir focal .i. is maith sernaiter
in suthin focal,
iv 384.23
. iar sircacht in chorgis `long privations',
Mon. Tall. 68 (156.6)
.
hi sirgalur ┐ hi sírshnim,
IT i
121.18
. téta mendchrot aca seinm allámaib ṡirṡúad (`bewährter
Meister'),
TBC-LL¹ 210
. sáim a sírdeired its very end,
Ériu iv 106 § 56
.
dobeir seodu ┐ sirmaine ór ┐ airgett doib,
BB 415b25
.
an as diultadach dib, is écen a sírchoimet (of the Ten Commandments),
PH 7299
.
a shuile oc sírchái,
7760
. seoid dá
síorchur inn is uadha (of a mansion),
TD 11.21
.
Andoich saer
co sírclú,
Gorm. Sept. 24
. gé táimne re seal gá síordhul repeatedly,
PBocht 1.28
.
is ní fhuil go deó fóirthin ná fuascladh
dháibh | ó shíorbhrat reódha,
Hackett xxi 32
.
ro bui sí ac
síratach in dee . . . co hurtosach na maidni,
Stair Erc. 2254
.
ag síorthuitim a bpeacadh . . . ┐ ag síréirghe as,
Donlevy
220.11
-
12
.
budh cóir gur síor-aithrighe beatha an Chríosduidhe air talamh,
312.1
.
is gnáth sealbh ar gach shíoriasacht,
Maguires of F. 12
.
(b) with adjj.:
bith sírḟlaithech,
AM 4.23
. síraistae gl. longaeuus,
Ml. 90a13
.
i mbethaid
. . . | seirgthig, snimaig, sirsaethraig,
SR 1446
.
ar slóg
sírrechtach | . . . sirdemin,
LU 10374
(rhetoric).
ropad sírshaeglach 'that he would be long-lived',
BCC² 233.331
. blogha soilléire
suaichionta síor-bheaga `minute',
ML 132.16
.
a ochlai dorchai
na sinnach sírchelgach,
PH 8246
.
Escop Eocho . . . | rí na
rígh de sírbuidhech,
SG 19.6
.
sruth sanntach síradhbul sleibhi,
Stair Erc. 891
. an t-amadán síorchainteach `a prating fool',
Proverbs x 8
.
neach san ló is líonmhaire caint | ní dó is síorghaire
substaint,
Dánfhocail 53
.
(c) with verbs: na síreclaig de ar Día | ar in fírecnaid Finnía
do not despair,
LU 4307
. ar bar serc-blaid síréistid `steadily
hearken!',
Metr. Dinds. iii 16.192
.
áitt i sírbói Sen-Garman,
250.104
.
síorchaithfitt biadh do thermoinn,
Irish Texts iv
82 § 17
.
do na mór olcaibh ro shíolaidh ┐ ro shíorchlandaigh
i n-inis Ereann a los écca Aodha,
AFM vi 2298.26
.
is follas co
sír-éisdear go trócaireach gnáth-urnuigh na hEagluise,
Donlevy
442.5
.
barra gach crainn síor-chuireas toradh ┐ cnuas,
O'Rah. v 7
.
In dvandva compds.:
a fulang co sír sír,
IT i 187.25
.
ceol
combind comaentadach comchubaid bár-oen frinde anosa co
sír-sír,
PH 8339
.
in ceol sirrechtach sírbhuan,
SG 108.15
.
seolchrand sirfhada sirmor na luingi,
TTebe 1970
.