adj
I io, iā. ambra:
cadla,
LL 4891
. amhra:
ánradh,
O'R. Poems 3152
(see notes); :
anma,
DDána 13.5
. aimhre:
hAilbhe,
AFM i 174.5
. See Ó Máille,
Ériu x 158
.
wonderful,
marvellous, extraordinary:
a.¤ ō uerbo ammiror .i. adamraigim,
O'Mulc. 40
. Freq. glossed by maith:
amra .i. maith nó mirbail
nó imat nó iṅgnad,
Lec. Gl. 88
.
ateoch ríg n-amra n-aiṅgel (.i.
maith no mirabilis),
Thes. ii 350.14
. amra .i. bona,
328.31
.
Also
Ériu xiii 63 § 25
(
.i. fír,
64
§ 41
),
O'Cl.
Hence of advice:
comarli amra,
MU² 183
.
Dánfhocail 230
. Of a person:
in
mac a.¤ airdirc,
Trip.² 2670
.
bid amre in mac,
LU 10919
.
fri clainn n-amrai n-Israhél,
SR 4186
.
abb Irarda a.¤
,
Fél.
Feb. 8
.
á rí úasail amri, Ep. 462.
la cét martir ṅa.¤
,
July 4
.
maccáem . . . amra alaind tu,
TBC-LL¹ 1851
. ba fhaidh amra
`wondrous prophet',
RC xxiv 194.4
. Of a place:
airecol a.¤
,
LU 11023
.
suid[igud] ard a.¤ / tige túathaic[h] Temra,
ZCP
viii 108.10
. Of things: fertae amrai ili many wonderful
miracles,
Fél. Ep. 175
.
mind amra,
Cog. 30.16
. is amre
lim rad ṅdé lib I am pleased,
Wb. 7d3
.
amre liumsa,
14a34
.
Equative:
coich boi . . . badid [n]amradair (amridir, amrathir,
adamruigter, v.l.) .i. bad comhuasal fri C.,
ACC 65
(
RC xx
260
).
badad namhradhar,
Blathm. 740
. nī tharla celtair
talmain / dar dúil badit n-amraither (sic leg.,
GOI
§ 368
; -rathor MS) `anything so marvellous',
Fianaig. 14 § 31
.
Compar.
ní fil i n-Ére óclaig bas amru,
LU 4861
(TBC).
amru feraib,
3641
(
SCC 31
). ní bu amru ro-cloth dó something
(even) more extraordinary was heard of him,
MU² 940
`not
more to his glory was it heard of him', Gloss.
mad amru
imres slega,
Ériu iv 98 § 26
. Superl.
ri side as amram tic
Erind,
YBL 136a18
. can assa iarthur . . . ass amram forcan
a gial[l]aigecht ?
Ériu iv 162 § 24
.
As subst.
wonderful person:
is int a.¤ Ithidún,
SR 4192
.
i cath Charmain cetaib cend / i mbatar amrai Herend,
LL
2283
. dia n-amraib `of their famous men',
Metr. Dinds. iv 98.93
.
II Subst. io, [n.]
(a) a wonderful thing, wonder, marvel:
imforlinged mór namri de gl. a great wonder has resulted
therefrom,
Wb. 15d21
.
mór namri,
13a33
.
dind amru
durigeni dia erib,
Ml. 67b17
.
már ní son .i. di amru,
17a10
.
boí már de amru inna flaith many wonders,
LU 10115
.
tri
ha.¤ Glinne Dalláin . . . tri ha.¤ Connacht,
Triads 236
-
237
.
samlai / . . . do maic amhrai (= macamrai),
Blathm. 26
(see
note). Common with follg. gen. indicating what is wonderful e.g. amra tíre a wonderful country,
IT i 133.2
. ba a.¤
retha `a wondrous course',
Thes. ii 311.1
(
Hy. ii
). a.¤ maitne
wonderful morning (of a battle),
TBC-LL¹ 4973
. a.¤ (n-)a.¤
used
as an exclamation: a.¤ n-a.¤ ol in slúag wonder of wonders,
BDD² 165
.
tucaid mo shéotu damsa . . . a.¤! a.¤! ol cách,
TBFr. 290
. a.¤ bríg (bríge) used ironically: amra brīgi soin
. . . acht ropom airdricse that is of little account provided I
become famous,
TBC-I¹ 571
.
amra bríg can co rabur acht
oen lá ┐ oen adaig ar bith,
TBC-LL¹ 1111
. Perhaps in literal
sense: amra brígaib, bág n-uide / sám fri sídaib sám-chuire
a great wonder, a traveller's tale,
Metr. Dinds. iii 224.15
.
(b)
miracle:
Brigtæ ba hóen a amra,
Thes. ii 338.5
(Hy. v)
.i. do ḟertaib Brigte, z. ba mó amru arailiu / din chloich
dorigne saland,
338.1
(ib.).
amhra .i. firt,
Ériu xiii 79 § 252
.
(c)
vision:
amhra .i. aisling,
O'Cl.
ni chreiti[r]-sium físi na
hamra na haislingi,
TTebe 622
.
lá dár chodailsion . . . dochí
amhra,
Arch. Hib. i 83 § ii
.
spirut a ffidhair amra ┐ aislinge,
Fl. Earls 192.24
.
amhra do chailg mo chridhe, / mairg re
dtarla ar dtaidhbhse-ne,
Dánta Gr. 44.3
.
an tusa an bhean
do bhí sunn / aréir tre amhra agum?,
TD 40.1
.
(d)
eulogy. In titles of poems etc.:
A.¤ Choluimb Chille,
RC
xx 30
.
A.¤ Chonrói,
Ériu ii 1
.
A.¤ Senáin,
ZCP iii 222
, etc.
Note also:
in t-ámrad Senāin,
ZCP iii 225.3
. sreath . . . rann
d'am[h]ruibh ionáonaigh `of eulogistic quatrains fit for an
assembly',
Ériu ix 163 § 5
. `As these poems were used as
`path protections' (
V. SS. Hib. i clxxix
) a.¤
comes to have the
meaning charm, cf. Hyde,
Abhráin diadha i
353
', Plummer MS notes. See 2 amrath.