n
iand ī, later i and ā
Ériu xliii 1
. f. (Lat. quaestio). See
GOI §§ 35
,
923
. In
O.Ir. glosses n
d
s. c.¤
, g
s. cestae, n
a
p. cesti. Later with n
s.
cest (
BDD² 451
=
c.¤
,
LU 6900
),
g
s. and n
a
p. cesta, ceiste, g
p. cest. So
IGT Decl. § 42
. In
Mid. Ir. also with cesta(i) throughout sg. (
LU 2575
,
RC viii
356.26
). a
p.
ceastanna,
1 Kings x 3
. g
p.
cesta,
LL 17729
.
cestann,
O'Curry 2442
(
Eg. 88, 36a
).
(a)
question, problem, enquiry
: imbresna et cesti gl. uerbís
contendere,
Wb. 30b5
. c.¤ amirissech inso gl. quomodo resurgunt
mortui?
13c19
. inna cestae sin gl. questioni,
Ml. 37c16
.
immon c.¤ so,
Vita Br. 42
.
hi tucu ch.¤ ndoraid ndil,
Thes.
ii 293.25
.
sluinfet duít ceastaib coraib cudruma,
IT iii 90.3
.
munabdís examhla cesda nibdís examhla bretha,
Ériu xiii
22.12
.
freagra do cheasd,
Ir. Syll. Poetry 39 § 4
.
is do
chestaib in tṡenchais aided Taidc
,
RC xxiii 310.13
`one of
the (doubtful) questions of history',
339.19
.
tráchtaid in
t-apstal in cesta sin,
xxv 238.3
. i ló na gceasd Judgment
Day,
Celtica iv 123 § 18
. lia cesta canoine na canoin `the
questions of the canon are more numerous than the canon
itself',
Laws iii 32.8 Comm.
air Cheastaibh an tSein-reachta,
TSh. 3402
. mar tugadh annsin dochum ceasda é for questioning,
Parrth. Anma 5399
.
cest described
as an `iarmbérla',
Auraic.
1308
.
In alliterative phrases:
c.¤ ┐ caingen,
PH 9
(see caingen).
coblidhi ┐ c.¤
,
Stair Erc. 1303
.
With verbs (see also érned II, érnid I; fuaslucad (d);
1 íccaid II (c); túaslucud (c), etc.):
fagabar uaib óenfer
chomallas frimsa in c.¤ immá tú,
LU 9208
(
FB 93
). i ndiaidh
gach ceasta dár chuiris `questions',
PBocht 14.44
. cuirim
gach ceisd ort mur ghráin task,
Duan. F. ii 244 § 19
.
dobeir cesti do chách gl. languens circa questiones,
Wb. 29b5
.
do rat a gc.¤ misi de / fā dhāltaibh na hingine,
Feis Tighe Chonáin 1313
.
d'etergleod a cesta,
LU 8561
(
FB 42
).
finnamár dan do ch.¤
,
9212
(
94
).
roiarfaigeadh sin ceasta doib,
TTebe 903
. amal
duberad nech hi c.¤ do Duaid . . . gl. si . . . cúr?
Ml. 55d11
.
Used as a question marker:
ní hedh mh'ainm ámh ... ceist? ... Fer Penn Brúach 'that is indeed not my name ... what is? ... Fer Benn Brúach',
CMT² 48.417, cf. 48.422
.
ceist tra et mulieres cid dogénat sidi hi [= in] pridchabat?,
Wb. 13a13
.
ceist ol sisi cia th'ainmsiu,
LU 10774
(TE).
ceist ciasi ord fil forna psalmu, inn ord toinivda fa int ord frescabala fa ind ord cetail,
Hib. Min. 196
.
ceist, a gillai forcetail, cisi chonar dollodsu?,
RC xxvi 28.108
.
ceist cena ... cid as áil dúib?,
MU² 332
. See 6 ces, cesc.
(b) In more general sense of
trouble, anxiety, apprehension
etc.:
dosgní Coirpre iarnamáirech c.¤ moir desin cu mba
bronach,
Corm. 30.15
.
rombá-sa tra . . . a c.¤ ┐ a cumtabairt
móir,
Sc.M² R 4
(i n-imshnīm, v.l.).
ro fás c.¤ mór ag Finn
don ghním-sin,
Fianaig. 56.14
.
le ceisd Tuaithi dé Danann,
Acall. 932
. robdar imdae a cesta `problems',
Ériu iv 126.11
.
do réir a hannsochta d'Íosa / uirre riamh go roibhe a c.¤
`her grief was proportionate to her love',
PBocht 112 § 27
.
ní ceisd codal ar chneidh sláin,
DDána 108.8
.
With prepp.:
ar chuir dá ceann ní ceisd dó,
DDána
91.14
(`displeases him not',
Ir. Monthly 1919, 399
).
an bhean
dar cheisd cosg an uilc,
32.2
.
ba c.¤ mór la hUltu,
IT i 139.9
.
leo ba c.¤
(cheville),
SR 3455
. ba ceisc la F. was troubled(?),
BB
238a20
. ro bo ch.¤ for Ultu dono aní sin the U. didn't know
what to do about that,
LU 8390
(
FB 26
).
fail sund gabuil
cethri ṁ-bend / do ch.¤ for feraib hErend,
TBC-LL¹ 722
. bean ar
nar cheisd clú `unanxious for her fame',
PBocht 22 § 33
. C.
. . . / ar nar ch.¤ uamhan éaga `whom fear of death troubled not',
Keat. iii 752
.
is ceisd oruinn eol Banbha,
DDána 74.1
`we
long for guidance through B.',
Ir. Monthly 1919, 283 § 1
.
níor ch.¤ ort, a Dhúilimhse / dealbh ai-eoir ┐ uisge it was
no trouble to you,
Aithd. D. 57.8
.
ba cest iccon claind sin
nach fuaradair nech ri n-aithesc i n-airecht in arrig,
BB
238b17
.
In phr. ar ch.¤
with Vn. or dep. clause: ar c.¤ ammuis
longpuirt do thabairt orra `from the danger of (= in case of)
a camp attack being made upon them',
ALC ii 294.10
. ar
cheasta go `for fear that',
ACL i 158.2
. See
Gadelica 302.5ff.
,
Duan. F. iii 237
. air cesta gu n-dighnedh tuilledh orra
in case (lest) he should do,
AU iii 602.1
. lé ceasda áon-laoch
do[d] thabhairt-si for fear that any champion should marry
thee,
Eachtra na gCuradh 69.10
(Leabh. ó Láimhsgr. i).
le
ceastain mé beith búidheach,
Tribes of Irel. 68.3
.