n
i, ā, f. (? Originally disyllabic:
Dia ar tooir, derbait
mail | ro delb cech cooir comlain,
SR 1101.
) Vn. formation
from *to-fo-reth-. fóir tóir
táir,
IGT Decl. § 42
. Later g
s.
tórach,
Caithr. Thoirdh. 143.10
. d
s.
toraig,
ALC ii 118.15
.
Cf. 2 fóir, fóirithin, tóirithin.
I
(a) act of helping; help, assistance: tóir .i. fóirithin,
O'Cl. tūath tōir `Hilfe von Völkerstämmen,'
Ält. Ir. Dicht.
i 29 § 28
.
targa fortacht De for t.¤
,
SR 3631
.
rí rosáer,
segda a t.¤
,
7333
.
ruc leis methil mogda móir, | mór a t.¤
fri cobra cain,
Metr. Dinds. iii 380.10
.
ní fúair t.¤ ná tessarcain,
iv 46.52
.
torlach .i. luagh tóire dobeir fine dia tuisech
ar a t.¤
,
O'Curry 121
(
H 3.18, 74a
). to thet chenel do thoir
araile,
O'Curry 796
(
H 3.18, 370a
).
suail na-tised toir,
Ériu vii
227 § 63.
acht cland da Conall iar coir | tall mar torand
dar toír treín,
BB 45a2
. ? To this:
othras .i. fo thoir ūais
.i. a thoir fo uaissle,
Corm. Y 1035
.
rop-sa mind ar tressa
t.¤ | dia mba i cind mic Nessa náir,
LL 150a27
.
In phr. t.¤ i n-éim (see 2 éim)
timely help:
is teóir (tóir,
v.l.) i neim a derb-chomalta ... cid teoir i neim duitsiu é,
ní ba teóir anéim dúnni,
TBC-LL¹ 2970
.
dom ficibsa cobuir
cōir | fo bithin is tōir a n-ēimh,
ZCP x 47.22
.
ba toir aneimh
dhósomh ... an lucht sin,
Hugh Roe 290.z
.
In phr. fri t.¤
as assistance
(often used as cheville):
ros
mathig fri toir uas dinn | cathir coir fa gabulrind,
SR 6663
.
cia dobertha dam frim th.¤ | a ben cét n-unga ṅdergóir,
6033
.
batar hili slóig a scuir | fri t.¤ don tabernacuil,
4580
.
in lind fria toir as cech maig | doḟuc doib asind ailig,
4067
.
in ri rofáidi fri t.¤, | do chlannaib aibni Iacóib,
3825
.
cid
canat tonna, toirm trén | cen nach lén lonna fri t.¤
,
7898
.
secht míli trénfer fri t.¤ | ructha i mbrait ṁBabilóin,
7205
.
nibtar foichligthi fri t.¤ | ro cro[i]chligthi fo chetóir,
3557
.
fri t.¤ a mmuintire,
AU i 434.14
=
do foirithin,
AFM ii 588.16
.
Cf.
rí rosáer fri treba tóir,
SR 7317.
(b)
armed help, reinforcement; host:
ní fuil do thoír
nā do thinōl 'na farrad acht hē féin ina aonar,
ZCP xiii
234.2
.
ro curit techta ... uathib, do thinol toreach ┐ socraidi
cucu,
Cog. 150.18
.
is mile fer rob e a thoir (: nglōir),
Ériu
viii 14.33
.
do-chímse nach teann bhar dt.¤ | gleann an
bhróin an tír-se i [dtáir],
DDána 45.2
.
riasan t.¤ ndeidenaigh,
AFM ii 588 17
.
dochuaid Cormac ... 'na toir ┐ 'na thinol,
Ann. Conn. 1247.7
.
(c)
pursuit to rescue a `creach'; pursuing party:
tusa an
chreach deisidhe ... ┐ as misi an toir,
ZCP x 285.x
.
dorinne
doraidh (leg. tōraig) maith, dar fhasto moran do'n creich,
AU ii 464.3
.
M. ... do mharbhadh i toraigheacht na ccreach
... ┐ brathair do Mac an Mileadh do ghabhail don toraigh
iaromh,
AFM iii 556.19
.
cur gabsat crecha mora ┐ airgne,
┐ toir mor do breith forra,
Ann. Conn. 1306.4
.
nacham don
t.¤ ná don chreich,
Content. xvi 3
.
ní gaol creiche ciomhsa
a dtíre | Teallach nEachach, anba an t.¤
,
Studies 1939,
635.27
.
ní hí an chreach atá gan t.¤
,
Aithd. D. 84.26
.
ó
ghabhais le h'ais an chreach 'sgur bhuinis í dhon t.¤
,
Hackett
xxiv 21.
II
(a)
pursuit:
ōtá sein ba tolgda in t.¤ | co Inber Colptha
achētóir,
Fianaig. 48.13
.
feinnigh cró fa tenn ar toir,
LL
394.43
. ba gein gleccach fri cech t.¤
`on every chase,'
Metr. Dinds. ii 14.50
.
táir dá gach leith ina lenmhain | táin dá
breith a mbernaidh bhig,
IGT Decl. ex. 1158
.
rug a chraísech
chráebh n-uaine | taísech úaine a táebh thóire,
ex. 1205
.
trom an t.¤ ar dhamh ndroibhéil | sagh coiléir óir í Alúin,
ex. 934
.
ní bhéaraidh ar mhnáibh da moille | táir ar
bhféaghain chloinne Céin,
TD 29.7
.
béaraidh t.¤ ar fhuil
Ádhaimh,
Aithd. D. 88.31
.
leadarthach na ladrann gan
tlás le t.¤
,
Hackett xviii 21
.
ar saoradh uadha gan eagla
tóra,
Mac Aingil 87.14
. i dt.¤
in pursuit:
imda ríograd
imma lecht | rop líonmar oc techt nár t.¤
,
SG 389.30
. Hence
on account of:
doghni neamhchlú a dtug na t.¤ | don róimh
rug a ghealchnú uaidh,
ITS xiii 130.4
(O'Bruadair). téit
i dt.¤
pursues:
do ghlac Pilib Ruadh ... cead a Choronel ...
dul i dt.¤ ar a' námhuid,
Cín Lae Ó Meall. 48.11
.
(b)
pursuing party, pursuers:
doróich in tíarmóracht
forro ... dobeir Cu Chulaind tafond for in t.¤
,
LU 10464
.
doroich in toir uile for M.,
IT ii2 229.64
.
re truim línmuire
na tora,
ALC i 572.23
.
rucadar orra co toir rotruim ┐ ...
do iompódar aran toraigh ... ┐ do marbadur triur ... don
tóraidh,
AU iii 436.6
.
a chóir is é ar n-a oighidh | oidhir
Dé t.¤ a tabhaigh,
DDána 47.3
.
teann t.¤ ga mbí baránta,
Aithd. D. 65.28
.
tú an t.¤ is tinne n-a leanmhain,
97.31
.
tug gur th.¤ ort an t-éinḟear | déineamh smóil do ghort
Ghaidheal,
IGT Decl. ex. 1747
.
a richt na tóra do marbadh
uili iat,
Celt. Rev. iv 114.7
.
do deired na tóra,
Caithr. Thoirdh. 142.34
.
re fuigell na tórach,
143.10
.
méad na
tóire sin do bhi 'n-a diaidh,
Keat. iii 1021.
(c)
persecution:
le dlighthibh na nGall tug scannradh
ar Bhanba is t.¤
,
ITS iii a 108.8
(O'Rahilly).
III
(a)
act of having recourse to:
t.¤ sgol ar an mbéinne
mban,
DDána 103.6
. an bhean fa trom t.¤
`of great retinue,'
PBocht 5.35
.
cách andeas dá toigh 's adtuaidh | gá feas
nach foil ar a t.¤
,
Aithd. D. 1.31
.
ní t.¤ mná gan mhuiridhin,
65.12
.
saobh gan t.¤ ar theagh gcuiridh,
71.24
.
ar cneidh
na cíghe atá t.¤
,
100.13
.
deaghthóir a ghoine acht go ngluais,
58.19
.
(b)?
am scíth, am triamuin cach th.¤ | for iarair mac
n-Iacoib,
SR 3099
. ?
mairgg cend hi tabair lind loír |
mairg théit co dend fo th.¤
,
LL 163 margin
. ?
fa mba lasmbess det oc tōir | dilgud mōr ar monar sōaill,
ZCP x 46 § 7
.
?
beid ar Mhumhain na dt.¤ dtroim | aibhne dúthchasa
Domhnoill,
A. Ó Dálaigh lii 43.
?
fuairis gliaidh is t.¤ 'mun
troid,
Dán Dé xxix 22
. ?
an aicme thrír atá i nDia | treise
ná t.¤ is roilia,
DDána 60.5
.