n
ā, f. n
s.
ind laám
,
Wb. 12a23
(see
GOI 20
-
1
).
g
s.
láme,
Sg. 68a1
,
68b13
. g
p.
láam,
Wb. 9a6
. n
s. later also
láim, and g
s. láma, láime.
IGT Decl. § 192.
I
(a)
hand:
gnúis et láma et cossa,
Wb. 12b4
.
is sochrudiu
láam oldōsa ol coss,
12a21
. precept dosom fri dei et saithar
ho lámaib in nocte gl. operantes manibus nostris,
9a5
.
ine
láim nú ine méraib,
Thes. ii 245.37
. ind l.¤
gl. manu,
Ml.
36b1
.
lam,
131b4
. torad a láam is hed dodtoisged `it is (the)
fruit of his hands that used to support him',
Wb. 9a6
. orddu
lámae gl. pollex,
Sg. 68b13
. dunecomnacht Dia inní saúl inna
lama som delivered S. into his hands,
Ml. 55c1
.
ro bendach
Pátraic asa dib lámaib in Machai,
Trip.² 2799
. conid eiter a
lamaib rothathamir cú rui (leg. Cú Roí) `in their hands that
C. expired',
Mon. Tall. 65
. idna láme (one of the `streams of
poetry'),
LL 3900
(
IT iii 58.2
). bud bhinn lam ┐ bel a fine
instrumentalist and vocalist,
AU iii 340.7
.
claidhemh gacha
lamha,
Cog. 252.9
.
ro-gab . . . lān a lām do c[h]ochall an
c[h]lērig,
BColm. 36.10
. líon mo lámha `the full of my hands',
Dán Dé xxx 7
.
With adj. or attrib. gen.: l.¤ bennachtan as opposed to l.¤
soscéli right hand v. left hand (see Stokes,
Ériu iii 11
-
12
):
in
ferand ar do láim soscéla ic dola sís . . . no ar do laim bennachtan anís,
Ériu iii 11.14
-
15
. See soiscélae. l.¤ choitchinn:
airgitur langilli na bo iar fir i llaim coitchinn ra aichne `in
gemeinsame (neutrale) Hand',
Cóic Con. 17.2
. lámh
chlé (lámh chlí prohibited form),
IGT Decl. § 139
.
ros-mugaig, ros-mill, ro tracht / trí coecat barc co laim clí,
Fél.
200.28
.
na findad do l.¤ chlíí an a n-dingne do l.¤ dess,
PH
5950
. lámh deas right hand,
IGT Decl. § 137
.
bennuch, a
Dhe, . . . / cot laim dheis mo cuili-se,
Lism. L. 1287
.
fíréin
láma deise Dé,
PBocht 26.34
. l.¤ doí see lámdoé s.v. 1 doé; l.¤ (in)
scéith left hand or arm; see 2 scíath and cf.
ar laim congmala a
sgeith,
Ériu xi 189.30
.
In l.¤ des, l.¤ chlé of directions; in a variety of uses: a lleth
o laim deiss dexteram ejus partem,
Sg. 17b2
.
for láim deis
aníartúaid . . . for laim chlí anairtuáid,
BCr. 19c2
,
3
. éla
fort láim ṅdeiss `decline ab eis in dexteram partem',
Lat. Lives 80.15
. Fir Domnand co trí rígaib / lam des fri hErinn
n-íraig `up the west coast',
MacCarthy 148 § 3
(
LL 14718
).
impoit . . . for a láim chlí they turn to the left,
AU ii 120.7
.
ro ghabsat iaramh laimh cli fris an loch `with their left to the
lake',
AFM vi 1940.18
.
do chuaidh . . . hisin . . . long . . . lamh
dhes frí hérinn soirttuaidh,
1966.z
. dia lāim deis on
his right,
ZCP viii 108.3
. Note also:
is í so slighe ina
ttáinig . . . .i. láimh sgéith re Ráith Ḟionnchaoimhe,
Ériu viii
135.24
.
In a number of idioms with vb. gabaid: gabaid láim x
seizes, abducts x:
nis gebh do laim . . . ar med do nóimhe,
BNnÉ 304.17
.
gabais laim ingine Foraid . . . ┐ fordoscarastar,
Rawl. 131b24
(Cf.
Ériu iii 135.4
). dodechaid in chaillech do
béim chluic . . . gabais Ailill a láim, ┐ dos tascar, ┐ dogéni a
coblige seized,
RC ix 452.14
. See gabál. Cf.
ní má ar gabáil
ar lámha / úaind,
ZCP viii 219.36
. M. . . . do gabail . . . l.¤
Huí L. . . . asint ṡuide apad `expelled',
Ann. Inisf. 1052.5
.
gabaid láim x dochum leads x to: gabais a chomalta a laim
dochum mara led,
Anecd. iii 59.9
.
gabthe mo laim mattin
dochum mara,
1
. With follg. prep. AS
expels:
ni ragh sa
adiu . . . go ro gaba ri no espoc mo laim as,
BNnÉ 302.4
.
gebatt sa . . . do lamha sa asin suidhi righ ittaoi,
305.13
.
conid ari rogabad al-lam a Pardus `on this account they were
driven out of Paradise',
Ériu vii 164.7
.
(b)
arm
:
cumgabail inna lam i crosfigill is sí briathar l.¤
insin,
Ml. 138a2
.
tócaib do dí láim i n-airdi frisin Coimdid,
MacCarthy 64.10
=
suidig do da laim cech thrath / fri
ruirig nime,
SR 1605
. doe láme gl. lacertus,
Sg. 68a1
.
a di
láim tri derca ṡedluch allenith immach,
TE 4
(
IT i 119
).
gur ben in lamh des aga gualaind de,
ZCP vi 36.18
.
lámh
on gualuinn a fad,
ALC i 184.20
.
láma caolrigthecha,
Caithr. Thoirdh. 104.27
. Of clothes, sleeve
:
lēinte lainneardha lāimhgheala lín 'brilliant, white-sleeved linen tunics',
BDC 226.57
.
(c) Of the hand used in measuring length:
on fir do ní in
tomus o laimh,
Laws ii 232.22 Comm
.
ocht nduirn a fot, do
toimsib laime techta fil fri mesu ┐ toimsiu,
Laws ii 246.8
.
tinne tri mer a mbun laime,
Laws ii 250.2
. See 2 tinne. is í sin is áis do'n ésga do réir láime (of calculating the moon's age by disposing the verses of the Golden Number upon the finger-joints),
O'Gr. Cat. 300.14.
Of the whole arm as
measure:
fád láimhe laoich do chrann,
Keat. ii 5200.
(d) Attrib. g
s. cennach láime: fuair . . . na seacht Laoighise
dó féin . . . mar cheannach láimhe i ndíol an cheannais do
rinne `handsel',
Keat. ii 4812
. cin láime distinguished from
cin coise, tengad, etc.:
cin laime de guin, no gait, no mi-imirt,
Laws i 238.11
. cís láime: ní cíos láime atá acutsa orra acht
rígféinnidecht ┐ maer choiméta atá acut innte tribute of the
hand i.e. won by force(?),
SG 338.22
,
337.17
.
triatha uaisle
dho i mbuannacht do bhíodar / a chíos láimhe mar ránaig ar
ríoghraidh,
Hackett² 30.290
. See dígbál. fer láime: fer
láma ríg Themra thair / Illand ergna mac Erclaim `henchman',
Metr. Dinds. iv 88.13
. Legal perpetrator, distinguished from
sellach
spectator
: mas lethbrostu ┐ ro fes in cu do rigne in
fogail is amuil fer laime tigerna in con do rigne in fogail the
master of the dog which did the injury is taken to be the perpetrator (of liability for dog injured in a dog-fight),
Laws iii
194.y Comm
.
noco fo lan fir laime icus sellach a lan,
100.z
Comm
. See sellach. Also áes láime guilty persons: is iat
is aes laime ann lucht in combaiti (`hand-party'),
Laws iii
252.13 Comm
. flesc láime see 1 flesc.
liacca lamh,
CCath.
5657
(see 1 lía). rogad láime, see rogad.
Extended meanings: gesce ┐ lama imda branches (of tree),
RC x 74.3
v.l. gur teig lamh na lainne dā lethtaoibh handle,
ZCP xiv 233.1
.
II In various abstr. and fig. applications.
(a)
prowess,
valour, accomplishment:
ar eagla a laime ┐ a dighultu[i]s,
ZCP vi 273.9
. ni caithimsa sin noco fagar do laim iat (do
nert laime, v.l.),
RC xix 34.2
. do chuaidh A. a llos a láma
as by his own valour,
ALC i 302.23
. Cf.
CCath. 68
. ba fearr
lamh na luighe `one better in deed or word',
Duan. F. ii 176 § 5.
clú láimhe,
Hugh Roe² 104.5
.
fer . . . go lán ainm láimhe ┐
tighe aoidhed,
AFM v 1628.18
. fear . . . ro ba maith lamh ┐
oineach brave and generous,
1692.10
.
teist ┐ tuarasccbháil
láimhe ┐ einigh,
1684.18
.
Sir Gyi ┐ sir Heront rob ferr lam
ar gach taebh acu,
ZCP vi 45.29
.
ní fuil . . . ridiri is ferr
lamh,
52.2
. ni frith fear mo laimhe riam `a man to match
with me',
Duan. F. i 63 § 33
. l.¤ láitir
might:
techt do fein
ar los a lame laitiri as,
Ann. Conn. 1373.5
.
(b)
control, power
:
is he nert Dé ┐ l.¤ Dé,
LB 138b46
. san
tír dar ghoire do ghrádh / lámh ag rígh oile mon-uar another
king rules,
DDána 45.6
. as é dob fearr eineach is ágh / ní
deachaidh lamh ós a cionn `never was he overpowered',
Duan. F. ii 218 § 8
.
adubhairt riu gan an rigacht do chur as a
laimh,
BCC 246.34
.
In phrase l.¤ i n-úachtar
upper hand, conquering arm
:
rapo
doss díten ┐ rapo buinne bratha ┐ rapo l.¤ i n-uachtur leo
Conall,
CRR 44.1
.
go dtug Dia an lámh i n-uachtar ag Scotaibh
is ag Pictibh orra,
Keat. ii 6144
. In legal phr. lám gabálae
forcible seizure
:
do-beir in fer ada-gair comrac forsin mil sin co tét i lláim gabálae 'the man who brings a claim against them causes a confrontation over that honey so that it (the honey) passes by forcible seizure',
Bechbretha 186 (e)
.
(c) Legal
active part in crime
: icad fer tairce trian . . . a
dualgus a tairci; ┐ cutruma re aenfer don dá trian aile a
dualgas a láime the inciter pays a third due because of his
incitement . . . because of his share in the deed (of fine for
killing by soldiers),
Laws iii 114.x Comm
. asren cāch a
chinta ar a láim `for his own hand',
Cáin Ad. 43
.
im fiach a
laime, ┐ im fiach a tairci,
Laws iii 116.1 Comm
. See tárcud.
?
síoll Eoghain ní hosadh ghealloid / ní ghébdís duit díol i láimh,
L. Cl. A. B. 223.106
. In phr. l.¤ derg murder, murderer (cf.
We. llawrudd) (in latter sense more commonly fer láime
deirge):
cumal aithgina fo fer laime dergi laes na gona and,
Laws i 244.2 Comm
.
bid fir lāma dergi ina suidedaib apad,
BColm. 62.19
. ba comeirque laime derce nach bruidhen
an asylum for a murderer,
RC xxi 314.6
. bud í in phláig
dibse is a bedg / in l.¤ derg dimbert oram murder,
SG 55.37
.
ná déantar lámh dhearg acht dí / ar ghrá na dtrí ndealg a
Dhé `that my body alone be treated as a foe',
Dán Dé ix 9
.
atú mar láimh ndeirg ag Dia,
ii 30
.
(d) In metonomy, pars pro tota
. Of warrior:
dob iomdha
lamh áthasach do Dhom[n]allachibh ┐ Ghordonchib do bhi
san lathair sin,
Rel. Celt. ii 192.13
.
ni roibi . . . aenlamh fa
crodha coscur a cathaibh,
ZCP vi 43.33
.
lámh ar nár
cheisd an cheisd chrúaidh,
L. Cl. A. B. 265.9
.
marbthar
lais Conn O Concobhair in aen lámh mharcaigh as lugha rob
olc i cConnachtaibh,
AFM vi 2040.11
. With descriptive gen.
of generous person: in l.¤ tidnaicthi (of Cú Chulainn),
LL 7962.
da láim thidnaicthi ratha (Cú Chulainn and Fer Diad),
10729
.
lámh chothaighthe deibhléin Dé she who supported God's
orphan,
DDána 32.24
. Of help:
don bocht a tibred laim,
PH 6145
. a lámh nach lámh tar threise `o arm unsurpassed
in strength(?)',
PBocht 23.49
.
(e) In phrases ref. to plighting of troth, wedlock, etc.:
dobhi ar fes laimhe ┐ leaptha ag an inghin an oidhche sin,
RC xxix 134.18
.
roḟai ar laimh ┐ ar leabaid le,
RC xliii 24
§ 22
. See foaid.
sáith ríogh ar leabaidh 's ar láimh / gach
inghean ard álainn óg,
Dánta Gr. 5.31
. tug mná cneasta i
bhfeis leabtha ┐ láimhe married,
Hackett² 53.106
. Cf. mé
th'éadach láimhe is leaptha (said by cloak to its owner),
32.33
. nascis . . . for láim ind fúatha sin `bound that (boon)
on the Spectre's hand',
Moling 20
.
(f) In proverbial expressions: ba lam i net nathrach . . .
insaigid fair `a hand into an adder's nest',
LL 225b7
(
TTr.
608
).
ba luam a net natrach . . . cor fri sluag na Fomoire,
RC xii 96.17
. lámh an eirr easguinne unsafe grip,
IGT Decl.
ex. 587
. l.¤ déoraid (status of) a person whose protection and rights had been forfeited (
ZCP xxxiii 87
):
bid l.¤ déoraid dó,
LU 5137
(
TBC-I¹ 654
); 'he is as good as dead'
ZCP xxxiii 87
. See
deorad. l.¤ latrainn
ba l.¤
latraind i n-árbaig la Hercoil isin chath sain,
LL 226a15
(
TTr. 651
).
conid de sin ata `lam clé Ulltain in agaid in
uilc',
Fél. 200.19
.
cach lāimi a lāindīrgi,
ACL iii 226.21
(see
ZCP xviii 48
). mairg do loitfeadh láimh eadruinn `it
were pity for any to hurt his hand (intervening) between us',
Studies 1921 589 § 6
. Legal maxim:
ni fognai lam laim,
Laws i 228.16
.
III In phrases with follg. prep. (in most cases also
with prec. vb.).
(a) DI: dothongusa . . . conna get-sa láma
dib, conastarddur uile fo thalmain that I shall not release
you,
TBC-LL¹ 943
.
nír' scar lámha díbh cor' ḟalaigh díden na
coilltedh íat fair,
CCath. 195.
See scaraid. ní thall in gáeth
láma de / co foraim bága in bile `the wind withdrew not its
hand until it brought down the Tree's pride' (of Bile Tortan),
Metr. Dinds. iv 244.51
.
(b) FO: do-beir láim fo
undertakes
:
ni-s-tibrea liaig doenna
laim fo-m leiges-sa,
PH 424
.
in ni fo dard láimh,
CCath. 1795.
lámh do tabhairt fán marbh ndíocháirdeach (sic leg.) bhíos i
bpurgadóir, dá ḟóirithin as,
TSh. 4752
. tabhair mar thugais
roimhe / lámh fúm `deal with me',
Dán Dé vi 33
. l.¤ fo act of
undertaking
:
ba l.¤ fámórobairsin,
TBC St. 3830
.
lām fo crābud
deduirn dūr,
ACL iii 306 § 4
. lámh fá othar mádh áil leo / is
beo ar n-a chrochadh dháibh [Dia] `if men wish to touch his
wounds', but perh. rather if men wish to attack the wounded,
Dán Dé xxvi 34
. Prov. of impossible undertakings:
as
trágadh lacha as a lār / lámh fa bhádhadh ratha an rígh,
IGT Decl. ex. 1036
.
is lámh fa chraoibh nach cromann /
bheith réd chumann,
DDána 4.5
.
ríomh réadlann nó gainimh
ghil / . . . lámh fa ríomh a sochar sin,
Content. xxviii 24.
Cf.
tabraidh mo lamh fa comhall sin, ar Corbmac. ┐ donaisc orra
amlaid sin swear by my hand,
Irish Texts iii 8.25
.
(c) FOR: l.¤ for áirithe an undertaking certain of success
:
níor bó lámh for airidhe a n-ionnsaighidh muna luigheadh
líon lam . . . forra,
AFM v 1826.8
.
ni bad lam ar airgthi
doibsium sin mana deonaiged in toichthi,
Fen. 138.20
.
foceird láma for: foceirtt lamae fair she laid hands upon him,
Mon. Tall. 66.
Cf. ro láiset láma do they arrested him,
PH
3101.
Of ordination:
cuirfid . . . a lámha arna Lebhítibh,
Numbers viii 10.
Cf. ni comairleiced . . . dó cor lamha aire (.i.
dul do sacarbaic) cin foghlaim `put hand upon him' (i.e. on
Christ in the Eucharist),
Trip. xlix 11
. atgeall in filidh lāmh
for a dān to attempt,
ZCP vii 305.6
. do-beir láim for (ar)
proposes, attempts
:
do beartsatt . . . laimh for imdhecht,
AFM vi 1900.10
. gabaid láim (láma) for: si dobeir phoíc la
cech n-oendig dó, isí geibes láim for a chuit arranges,
TBC-LL¹
2180
. Gaileoin . . . .i. an trian nó ghebadh lamha for an dá
trian oile fo ghail fon airredh (leg. airrigh) excelled,
Leb. Gab.(i) 118.16
. Of course of action undertakes:
do ghabh lam
for an Easpain d'fágbhail,
ML 44.2
.
do gab E. lámh for
imtheacht d'fágbhail na h-innsi,
ML 36.9
. Of persons
enjoins
upon, the action enjoined usually being denoted by imm:
rogab A. lama (lam, v.l.) ar Perelass im ergi dochum in
cluichi sin ordered P.,
TTebe 2474
.
in tan gaba lam forainn,
BB 418a51
gabais lāma for in úathad slúaigh robúi ina
ḟarrad im calma do dēnom,
Fianaig. 86.23
.
rogabhagh lamh
ar an oglach im dul dochum na teneadh,
Ériu iii 156.31
.
Also
petitions
: ragabsad T. uili . . . lama air um thuilleadh
fhís do denam doib `entreated that a further vision should be
made',
TTebe 4156
. ní rigise a les lam do gabail forainn
there is no need to ask us (to protect you),
Celt. Rev. iii 314.6
.
Note also:
ragab láim ar a araid (itbert re a giolla, v.l.) ara
ngabad a eochu,
TBC-LL¹ 3252
. ní ḟedabair an lá no an uair i
ngebthar lamh foraibh `a hand will be laid upon you',
RC
xxv 388.17
. imm-beir láim for
practises violence on, see
imm-beir. Med.
operates on:
ro himred lámu . . . for Eogan
co mbí ina chinnte bás d'fhaghbáil do,
SG 50.25
. Note
also: a thaoibh-se ar a dtá mo lámh on which I rely(?),
Dán Dé xxv 43
.
(d) FRI: l.¤ fri act of avoiding, renouncing
: lam fri idal
ṅglethech ṅgal (command against idolatry),
SR 4845
.
lāim
fri lochta,
ZCP vi 264 § 9
.
lam fri cath fri cēilide,
Ériu ii
56.9
.
lámh fri turbhaidhe domhnain cé,
AFM ii 618.18
. As prep.
beside
:
tainic laim re fiannbhoith mac mBrocain,
ZCP xi 40.11
.
ealba fhiadh is eadh at conncas / cealga
Laoghaire láimh ria,
PBocht 10.16
.
rohadnaicedh laim re
haltóir (sic leg.) Chiarain,
RC xviii 182.4
.
tarr láimh riom,
Gen. xxvii 21
.
muna raibh do dhearbhrathair láimh riot,
Deuteronomy xxii 2.
Also of motion
along by (see also under I (a)
above):
lodar . . . laim re muir siar co rangadar Teach
nDuinn,
Anecd. i 18.5
. doberat a lam fri h-Etail `skirted',
Aen. 138
.
tar Dūn ac Loduin . . . / lāim re gach loch go Loch
Rīach,
ZCP viii 222 § 3
.
a lam re fairrge co hAth Cliath,
RC xviii 51.26
=
laimh fri faircce co rocht co hAth Cliath,
AFM ii 1028.x
. Note also: tug Muire láimh ris an leas / an
uile sháidh do shaidhbhreas `besides salvation',
A. Ó Dálaigh
l 39.
Also
compared with:
láimh re hAodh ó fhior eile / mion
gach taom dá thaidhbhsighe,
L. Cl. A. B. 64.159
.
ionnus nach fuil i n-uile ṡeanchus . . . láimh re seanchus na
hÉireann,
Keat. i 44.22
. do-beir láim fri
refuses, rejects
:
na tabair laim frim (Potiphar's wife to Joseph),
SR 3182.
Of renunciation of world, sin, etc:
dia mba maccleirech fa
mām / tapuir lām fri holc,
ACL iii 319 § 87
.
na hulca
imgabamít, is e in ecnai erailes ornn laim do thabhairt friu,
PH 6867
.
do rad láimh ris an saoghal,
TFrag. 204.2
. fo-ácaib fri láim
excepts:
facbaim Concobur fri láim . . . dáig a
rige,
LU 9217
(
FB 94
).
dochta do neoc[h] dáles dāil / fācbas
(?) dáil n-éco fri lāimh,
Fianaig. 10 § 3
. Note also: fa-rácbaisemne fri láim deitsiu . . . nád ṅ-íurmais orguin we
stipulated,
BDD² 659
. scaraid láma fri desists from:
roghabh
acc timchelladh in chaithmhīledh co nāro-scar lāmha fris go
ro eiderdelaigh a cenn rea chúilmēidhe,
ZCP xiv 232.12
.
ni
rosccarsat lamha fris go ragbhatar an caistiall ar eigin,
Hugh Roe² 100.16
. Cf. dochuaid re láim he went security,
O'Curry
2157
(
Eg. 88, 4a
).
(e) I: do budh dána dul le bréig / do chur lámh 'n-á (leg.
'n-a) leithéid `to resort to guile in attempting such a thing(?)',
Dán Dé xxi 21
. cuiris lámh i Mochuda ┐ tug go heasaontach
as an mainistir amach é seized,
Keat. iii 1948
. dobeir láim i
láim neich becomes someone's vassal:
ní thug a lámh a láimh
riogh occlach dob'fhearr treisi gniomh,
ITS v 176.20
.
ri Uladh
na n-iath solus / . . . dobhera se a lamh ad laimh / gidh be
len b'ál gan t'anair,
Irish Texts ii 98 § 14.
Hence
accepts the
protection of someone
:
tuc al-laim il-laim Ḟind,
Acall. 5972.
Also
shakes hands
:
nach tarmchillend Heriu óclách do neoch
do-beir a láim i llaim tigerna nach aichnid damsa,
CRR
16.x
.
tuc a lam in a laim in la sin,
Cog. 132.13
.
go dtugsad
uile a lámha iona láimh,
ML 54.31
.
(f) ÍAR: l.¤ íar cúl
reserve force
: gan lámh ar gcúl uile againn /
Muire dhún go n-agaill é `none of us having any support',
Dán Dé xix 18
. With cúlu:
cusna buidnib medonc[h]aib . . .
┐ cusin laim ar culu,
CCath. 5771
.
cinnas as áil duit techt
i ndáil Medba . . . atágur l.¤ ar cúl aci,
LU 6154
(
TBC-I¹
1669
).
(g) IMM: gaibid láim imm
manipulates
:
do ghabhadar na
fóirne . . . lámha um na leabhar-líontaibh,
ML 46.24
.
(h) LA: do-beir láim la
helps:
is olc in lam tucadar na dee . . .
linn,
Fier. 106
. móide do-bhéara láimh linn the more wilt
thou help me,
Dán Dé xi 9
.
ag tabhairt láimhe liom féin / a-tá
meise,
xxii 17
.
ní fhuil duine agam do-bhéaradh lámh liom,
TSh. 4735
. fo-ceird láim la with same meaning: nach áil cur
lámha lat `they will not help thee' (of Mary and mankind),
Dán Dé xix 25
.
dlighidh cur a láimhe linn,
L. Cl. A. B.
251.52
.
nior chuir an samhradh lámh linn,
Rel. Celt. ii
232.35
. Cf.
lámh muna chuire re a gcosg,
PBocht 15.5
. l.¤ la
help, assistance to: lámh linn ar do bhreith ní bhia `to save me
will not be in thy power',
PBocht 13.38
. do ghuidh é (sic
leg.)
fa lamh leis chum síobhail ró mhóir do bhí na éigean air
do dhéanamh,
ZCP ii 558.22
.
as maith an tráth láimhe
linn / is cách ré'r ndáin[n]e ag doichill,
Ériu v 52.15
.
(i) TAR: fochertar lama tairis they seized him,
LU 5941
(
TBC-I¹ 1475
). do-beir láim tar
takes possession of usually by
force:
co tarad láim dar Corco Loígi,
Anecd. i 13.21
. co tarat
laim dar hIffern (of Christ harrowing hell),
SR 7772
.
tuc-som
laim tarsan tir ┐ do lomarced leis . . . hi,
Ann. Conn. 1249.2
.
dochoid A. . . . do índriudh innd idhoiltige ┐ doberait laim
tairis,
LL 402b31
(
TTr.² 505
). tugad l.¤ tar na luathcrechaib
soir go slioschlár sluag Mhaonmaige they were carried off.
Caithr. Thoirdh. 53.39
.
do rat lá[i]m dar a longphort,
Arch. Hib. ii 72 § 31
.
tuc sisi lamh tar an mbiorar báoi for an
sruth,
BS 82.22
. Note also with pl. láma: tabraiter
láma tairis let him be seized,
LU 5937
(
TBC-I¹ 1471
). do-beir
láim tar a agaid. Of person waking from sleep:
itraacht C.
. . . asa chotlud ┐ dobert l.¤ dar a agid,
TBC-LL¹ 2495
. do-icc tar
láma
violates, disobeys
:
ticcedh thrá Suibhne tar lamha an
chleirigh,
BS 175.20
.
IV In phrases with preceding prep. (and freq. vb.):
(a) DI:
ceb é tan no ghebhudh dia lámh fair `whensoever he should
receive the eucharist from him',
Lism. L. 2886
.
rogab
comaind ┐ sacarbaic do laim Tassaig espoic,
IT i 22.2
. Of
reception of viaticum:
téit Comhgall docum nimhe . . . do
laimh Ailbhe,
Lism. L. 2883
. co nabail dia laimh (i.e.
Mochuda) iar mbreith buadha o dhemhan ┐ ó dhomhan (i.e.
he died after receiving viaticum from M.),
BNnÉ 295.9
.
sáeraid di lámaib
liberates from
:
amail soersai Abram / de
lamaib na Caldae,
Fél. Ep. 456
.
rosoirad in chathir di
lamaib assar,
Ml. 61d2
. See saeraid.
(b) DO: gaibid do (orig. di ?) láim
undertakes
: ro erb M. fris
frestal na hatha. Ro gab-sum sin do laim undertook,
Fél.
Pref. 12.10
.
ro ghabh do láim . . . athaghidh [in muilind],
Lism. L. 1969
.
rogab Cuipidh do laim o Uenir inni sin,
Aen.
387
.
do gab . . . Domnall . . . do laim é,
Cog. 174.18
. gabhmaitne do laim iatsom `we shall take them in hands',
Caithr. CC 63
.
do gab du laim cin toidecht i n-agaid mac Ruaidri
aris,
Ann. Conn. 1225.17
.
gabh do láimh i ló na héigne / . . .
bheith ós ar gcionn mar chrann díona,
PBocht 10.49
.
sibh-se . . . gabas do láim an t-eolas who profess learning,
Content. xviii 10.
Note also: do ghabhadar do láimh dhó
nách roichfeadh . . . tochradh a dtigearna tairsibh `they
pledged themselves to him',
ML 116.8
.
rogab H. do láim ón
tṡiair sein,
LL 226b40
`accepted that charge',
TTr. 707
. téit
(do-icc) do láim goes to communion
: oc techt do laim at
the Communion,
Thes. ii 254.14
(Stowe Missal).
in tan na
tiagar do láim dia domnaig, tiagar dia dhardaín ina dhegaid,
Rule of Tallaght 15
. fecht n-aill do B. ic techt do Laim in
epscuip quadam die accessit B. ut Eucharistiam sumeret de
manu episcopi,
Lat. Lives 84.15
.
gab do lāim / cen tabairt
ngotha ar fer ngráid / . . . lēic don churp bīs ina lāim,
ACL
iii 222.18
. ni dlegar escómlad cen dol do lāim (`without
being shriven'),
MacCongl. 23.9
. as mitidh a n-anmain De
techt do laim `it is time . . . to go to communion',
RC xxvi 374.11
= do thāed do lāim `for you to take food(?)',
Ériu i 44.24
.
ic techt do láim in epscuip (`confess'),
Three Hom. 80.21
.
téit . . . Gillas . . . do churp Crist annsin do laimh Brenainn,
BNnÉ 84.14
. sacairt ic dol do laim celebrating mass,
Grail
1326
.
(c) FO. In various uses with téit: téid an bhuidhen fó
láimh `submitted',
ALC ii 350.12
. otcondai[r]c . . . na hairberta
móra sin do thecht fo laim lé Césair being undertaken,
CCath.
2389
. gur bhó heiccen do . . . dul fa lámhaibh legh (of
surgical operation),
AFM vi 2232.21
. See síned. téit fo láim
n-epscoip
receives confirmation
:
ní thic comlāine in spirta
nóim mane tē fó láim n-epscoip īar mbathus,
Ériu i 218.24
.
confirmatio,
no dul fa laimh easpuig,
Luc. Fid. 3688
. Cf.
Siluestar ap na cathrach / eirg fo [a] laim ar is rathmar,
Fél. 46.29
(where however penance may be intended).
fo láim in the power of, at the discretion of:
baí sé seachtmuine ina othairlighe fo lamhaibh legh,
AFM vi 2116.2
.
tug
Dia fád láimh féin lesúghadh do thabhairt uait nó gan a
thabhairt,
Mac Aingil 3521
.
fuair bás fánar lámhaibh,
TSh.
5591.
Hence
subordinate to:
guibernōir ar leith fo lāimh in
ierla uassa
,
Fl. Earls 96.14
. Of
swearing
: gebatsa a luige
fó láim Chiaráin by C.,
LL 274a16
(
SG 416.5
). lúghu fo láim
rig Caisil `by the hand of',
Leb. Cert. 70.3
.
(d) FOR. for láim x
beside x:
asber fris suide for láim
Findabrach,
TBC-I¹ 1532
(
LU 6001
).
robéosa fort láimsiu,
Fél. Prol. 273
.
fer buí for láim Airt,
ZCP viii 310.7
. Cf.
alaile for laim n-ainsedo `another agreeing with(?) the accustive',
Ml. 23c21
. Hence of possession, control: nach raibh ar
láimh ní fa nimh in his possession,
A. Ó Dálaigh 1(50) 10
. do
bhí ar a láimh é d'fheithimh it was in His power to watch it,
PBocht 21.33
.
a bailte móra ar a láimh,
Rel. Celt. ii 182.14
.
do-beir for láim
places at the disposal of:
dos bert for láim
Eogain,
IT i 81.20
.
tug a' Gen. na caisléin an boili ┐ na
braighde ar lāimh a' Ninntius,
Cín Lae Ó Meall. 46.13
.
an
tan tug ar láimh na heaguilsi eochracha cengail ┐ sgaoilte
cháich,
Mac Aingil 179
. Note also: beir an dall ar láimh
libh `take the blind man by the hand with thee',
A. Ó Dálaigh
vi 9.
Of imprisonment:
do cunnbhad ar laimh é gur fháguibh
a dheic bhliaghna fichead d'aois,
Rel. Celt. ii 162.21
.
do
bhi an ri san nam sin ar laimh aga naimhdibh .i. Parlameint
Shagsan,
202.31
. Cf. dan-indnacht ar láim `by the hand',
Blathm. 90 § 3.
(e) FRI. fri láim on behalf of, deputizing for: is e Niall . . . ro
gab rigi nErenn . . . acht cheana is é Brian ba tuairgnid catha
fri[a] laim side `in his stead',
RC xxiv 180.7
. tigerna airthir
Connacht fri lāimh a athar acting for his father,
AFM ii 836. 10
.
With difft. meaning: nochar gabhadh re lāimh T. T. was
unassailable,
ZCP viii 225.2
. nech padh calmai fri laim
imbertai cloidib when it came to swordplay,
RC xii 72.22
.
(f) I: gaib id lāim mo fāesam airtho undertake,
TBC-I¹ 409.
i láim
captive, subservient (to):
i láimh atú i ttalmhain,
Dán Dé xii 7
.
minic mē a láim acc dreasaibh,
KMMisc. 352 § 7.
do marbad U. isin lam-sin `captivity',
Ann. Conn. 1270.7
.
mé mar bhráighid bhíos i láimh,
Dán Dé iii 32
.
Aedh . . . do
bí illiamh (leg. illáimh) sa chaislén,
AU ii 466.18
.
grádh mná
'ga bhfuilim i láimh,
Dánta Gr. 8.5
. is fiacha i láimh / na
féich ar a bhfuil admháil as good as paid,
L. Cl. A. B.
162.13
. do thuaslucud chimmeda bai illāim oc ríg qui erat in
vinculis apud regem,
Lat. Lives 80.11
. Also in pl.:
ro gabad
annsin Marcus Crasus, ┐ tucad il-lámhaibh é docum airechta
na Partecdha,
CCath. 136.
Also with gen.:
cá láimh ataí, a
rioghain? I láimh Anadail mic Rí Conchend . . . ar sí,
ITS
v 54.8
. tugas grádh éagmhaise d'Eoin . . . / 'na láimh tharla
an rí [dá] réir `he can make the Lord obey him',
PBocht 27.1
.
caide . . . an bean i rroibe mo mac sa laim (na laim, v.l.),
TTebe 2125
.
tuc i lláim Michil . . . in imerci sin,
Ériu iv 118
§ 36
. With same meaning: a leith a lámh bítt na mná so
[do]gres `are always obedient to her',
Maund. 135.
In extended sense: ón bhan-óigh do bheith im láimh / budh
dáigh breith ar anóir [uainn] my winning regard is likely, the
Virgin being on my side,
Dán Dé xxiii 39
. do bhí sise im
láimh gach laoi she has always been by my side,
40
. beid go
luinneach im láimh thall `shall be active for me' (of saints),
xxv 69
.
(g) IMM: atbert int aingel friu ni de min do chummisc doib
ar an im . . . arna toitsitis an aes penda immallama die on
their hands,
Mon. Tall. 73.
(h) SECH: léim sech láim false leap(?)
LL 307a12
(
SG 386.23
).
nichat léicfider sech láim (of a sword) thou wilt not be laid
aside,
RC xx 12 § 21
. ná léicetsom sech láimh neglect,
LL
301a48
(
SG 373.y
). ?
conralta dibh sech laim,
Anecd. ii
63.10
.
(i) TAR: tar láim. In oaths by:
dar láimh do chinn ┐ do
choise,
Gadelica i 44.302
.
dar láimh Moling,
Ó Bruad. i
54 § 5
. tar láma(ib) in spite of:
ro chongaibh an Breifne gan
baoghlucchadh tar lamhaibh a chomharsan,
AFM v 1804.15
.
Legal:
i slanuibh dochuaidh an duine . . . ┐ tar a lama tecar
. . . tiachtain tara lamuibh,
O'Curry 393
(
H 3.18, 220a
). tiachtan
fo'n cundrad tar do láma `in violation of thy security',
Laws
v 508.16 Comm
.
is e dogab Eirinn dar lamaib Chormuic uí Chuinn (ni th[ar] a lamhaib dogab uair fa gilla og Cormac an tan sin),
CGSH § 142 n. k-k
.
V Adv. phrases. a láim i láim from hand to hand
:
á tinnacul
a llaim hillaim,
Ml. 96d6
. l.¤ (láim) ar láim
equally balanced
:
dá mbeith an ní láimh ar láimh / idir Eoghan is Conn cáidh,
Content. xviii 35.
Also: comhraicis Iollann ar a' traigh /
Maghnus lamh ar laimh `hand to hand',
Duan. F. ii 326
§ 31
. d'óenláim
together, unanimously
:
d'oen láim,
LL
296b30
.
érgit slúaig Ulad innáig / ┐ a n-ardrí d'oenláim,
299a1
(
SG 368.1
).
nach maithfidhe le Dia dháibh / go ria a
n-aithrighe d'énláimh,
O'Gr. Cat. 467.4
. fo láim
secretly:
co ndechaid fein as fo laim,
Ann. Conn. 1278.6
. maidhm for
Maghnus dana ┐ é fén do dul [as] fo laim `secretly effected his
escape',
AFM iii 452.17
. gabais reime fó láim for lergaib in
tsléibe `privily',
SG 381.2
(
RC xiii 92.20
). l.¤ fri láim
side by
side
:
in cailli selga noghabhdais dosreathdais 'na uirtimcill
lamh fria laim,
Marco P. 89.
Note also: lecit sírthi fo cricha
na Camandi ┐ in lamh ag aroile dhibh `keeping near one
another',
Marco P. 10
. (ó) láim do (co) láim
one and all
:
do
chuala a chloinn láimh do láimh,
DDána 46.10
.
leis na
haingle ó láimh go láimh,
38.20
.
tucsam lughi lámh do
láimh / fian meic Cumuill einechnair,
Acall. 1443
. l.¤ tar láim:
do chuirsead fós lámh tar láimh clú a bh-feadhma ar fud
an domhain `upon all hands',
Miscell. Celt. Soc. 374.17
.
cacha láma (láime) on either side
:
secht cumala gacha
laime go tri nonbura,
Laws iv 234.9
.
annam lend aithled
cecha lama itiaid-siu,
LL 286b15
.
Gall faoi ┐ Gall gacha
láimhe dhó,
Ériu i 87.14
.
gadaidhe gach láimhe leis,
Dán Dé
xx 24
.
breac beó gacha lámha leis / dála an dá eó nír indeis,
IGT Decl. ex. 2135.
Cf. in literal sense: do bheredh cend
gacha láma would take a head in either hand,
Caithr. Thoirdh.
75.30
.
In nn. pr.: Lām-fri-hēc, Mug láma, see
Corp. Gen.
Lámh
Ghábhaid,
Cóir Anm. 280
.
L.¤ Luath,
Acall. 7476.
Cf. Lám
áed `hand Aed' (as nickname),
Trip. 200.7
.
COMPDS. With nouns:
¤aire, see separate article.
¤anart
napkin
:
teagh budh lonnraighe lámhanart,
Studies 1924,
244 § 22
.
¤arm, used of small weapon which a warrior took
to bed with him for use in emergency:
lámh-arm gach laoich
ar a leabaidh,
ML 76.10
.
¤brat: lambrat gl. mantile,
Sg.
172a3
. gl. gausape,
128a1
,
3
.
¤bréit
towel
:
nipsa lambreid
lamhglanta,
Anecd. ii 60.7
.
¤bró
handquern:
ni meath log-einech ar ithlaind ┐ lambroin,
Laws v 88.11 Comm
.
¤chartad
`
masturbation
'
O'Dav. 1474
.
in sesmac pectac imorro le
lamhcartad dogeibh a toil,
BCrólige 29
.
¤chlaideb:
cen arm
occaib . . . acht lamcloidmi becca bidis ina lamaib,
BB
439b2
.
¤chloc: iseal a treoir in tan is lamclog (gl. aistreóir),
Laws v 22.8. Comm
.
¤chloch:
gebid lamhcloich do lár
thalman dar bo lán a glac,
TBC-LL¹ 1181
.
¤chomart
clapping of
hands in grief, lamentation
:
darindidar lam-chomairt mor ┐
nual-guba dearmair,
YBL 147b8
.
lámchomairt . . . ┐ basghari
do mathrechaib,
LB 141a3
.
lamcomairt .i. basgaire,
O'Dav.
1193
. oenach ina lamcomarthae in quo ignis ┐ tonitru
similitudine die judicii.
ind lamhcomart hi feil Michel
dianepred in tene di nim,
AU i 240.1
-
2 (A.D. 771) =
AFM
i 370.15
. in chantaicc Solomon ┐ ind Lámchomairt libuir
Ieremiae Book of Lamentations,
Hib. Min. 26 § 186.
¤chongnam:
gan lāmh-chongnamh ar doman,
Fl. Earls 72.15
.
¤chor: lámhchara .i. lamhchora .i. cur láimhe ar ní, O'Cl.
(cf.
BB 419a25
below). corugud (sic leg.) cach cuaille iar
n-uachtar, ┐ lamcur doib co nach urfaema in (sic leg.) talam
`they are pushed down by the hand',
Laws iv 112.11
. dorinne
lamhchur air laying on of hands,
Keat. iii 1603
.
¤chorrán:
rolá . . . lāmhcorrán iarnaidhi [uada] d'fastudh na luinge
`grappling-irons'
CCath. 2083
.
¤chrann. Of part of a harp:
olc a l. olc a corr,
Measgra D. 7.121
.
¤chruit:
a lámh-chruit
do leiséaghuinn,
Gleanings from Irish manuscripts 115 § 12
.
¤déraigthe (cf. 1 dérgud).
In phr. ar feis leptha ┐ láimdéraighthe in cohabitation
:
do
berdais a ndaermná (sic leg.) ar feis lepta ┐ láimhdhéraidhthi
daib,
ZCP viii 545.21
=
TBC-LL¹ 1738
-
40
.
is and sin ro ḟaietar
(sic leg.) in lánamain sin ar feis leaptha ┐ láimhdheraighthi,
Acall. 821.
Cf.
7842
.
¤día
household god, idol
: tuc lea lámdeo
á athar (of Rachel),
SR 3016
.
beir leat t'athair Anachis ┐ do mac ┐ do
bean ┐ do laimdea,
Aen. 578
.
tabhraidh láimhdhia chugaibh,
┐ adhraidh dhó,
Keat. i 142.43
.
¤dóe (dóit):
lámdoti na
laechraidi,
LL 235a22
(
TTr. 1345
).
¤écht:
an t-iarla ó
Lúcan . . . / triath is iomdha láimhéachta,
Ó Bruad. iii 144.z
.
¤fheidm
manual effort
:
tar lám-fheadhmannaib na laoch,
ML
46.26
.
¤ḟile: Feidhlime Ruadh . . . / gá togha is dírighe do
luadh gach láimhfhile poet with a patron(?),
Hackett² 43.4
.
¤ḟrestal:
láimhfhreastal sámhghasda saoitheadh,
Hackett²
28.234
.
¤ḟritheolad: do láimh-fritheoladh Choncubhair `to
deal with C.,'
CRR² 82.x
.
¤gaí:
gur tholl an lamh-gai an
luireach,
MR 286.1
.
¤gésca
twig
:
lamgesca mora,
RC x 74.3
.
¤glanad:
lambreit lamghlanta,
Anecd. ii 60.17
.
¤glés
wringing
of hands
:
mor lámchomart ┐ láimglés . . . fógensat cumala,
Alex. 389
.
ro crochtha oca he isin laimgles doroindi,
YBL
172b18
=
SG 74.4
.
¤lecc:
imbertside na lamlecca foraib,
LU
4966
(
TBC-I¹ 479
).
¤nert:
re cumas láimhneirt,
Oss. iii 264.14
.
¤maide:
na soighde, ┐ na lámhmhaideadha,
Ezekiel xxxix 9.
¤raite
by-road, secondary road
:
madh for laimraitib beacaib, is i nde randait,
CIH v 1549.37
. lamraiti .i. iter di sligid 'by-road, i.e. between two highways'
EIF 538
. See also
¤rót(a) below.
¤ rinda: lamrinda nó luathrinda .i. ligatura inter diversas
picturas gl. plectas (
1 Kings vii 29
),
Thes. i 1.30
. See
lúathrinde.
¤rót(a) (? properly
¤raite, perh. confused with 1 rót, rota)
by-road:
lamróta .i. iter da ṡligid,
Thr. Ir. Gl. 38
=
lāmrotae,
Corm. Y 1082
=
lomrottea, laimroitea,
Corm. Bodl. 36.38
. lamhrod .i. ród láimh le ród eile, O'Cl.
mad for rot mor . . . mad for laim raitib becaib,
O'Curry 2004
(
H 4.22, 31
).
¤scaíled
manumission:
mic mhuinntire, ar nach
déantar lámhsgaoileadh,
TSh. 5121
.
¤scíath
small shield
:
tú ar láimh-sgiath lá an ghuasochta,
A. Ó Dálaigh xix 4.
trí chéud láimhsciath,
1 Kings x 17
.
¤scor: gursad . . .
lúthmhar ar lámsgor `till our hand teams are . . . spirited',
CRR² 62.12
.
¤smacht:
na mic nach bí sgaoilte ó lámh-smacht
a n-aithreach,
TSh. 5122
.
¤thapadh:
tuc in t-iarla lamtapadh
laechda . . . fora cloidim,
ZCP vi 274.32
. As name of Conall
Cernach's shield:
Lamthapad Conaill Chernaig,
LL 12508.
¤thargair .i. oirchi beg no mesan `i.e. a small hound or lapdog',
O'Dav. 1153.
Cf. lamtairrṅgir,
O'D. 2226
(
Nero A vii,
152b
).
¤thoca. As comic n. pr.
Lonidh mac Lamthoca,
Anecd. ii 55.x
, perh. for
¤thoccad.
¤thomus lit.
hand-measurement
: tugador dhá fhorghomh . . . do na leabhar-armaibh lámh-thómais with their weapons at arm's length(?),
ML 136.7
.
¤thorad
handiwork, what is produced by weaving,
sewing, etc. as opposed to frithgnam:
abras . . . .i. lamt[h]orud
inailte,
Corm. Y 90
. ben lamtoruid `a woman of profitable
handicraft',
BCrólige 31
. leath do mnai a etach no lamtorad
snithiu handiwork consisting of spun material (of what is due
to a woman when separating from husband),
Laws ii 372.15
.
See Thurn.,
ZCP xv 340
-
1
. See also sníthe. As comicn. pr.:
Lenn ingen Lamthora (Lamthoraid v.l.),
Anecd. ii 56.2
.
¤thúag: lámtuag gl. hoc manuale,
Ir. Gl. 857
.
¤thort. Fig. of
warrior:
lamtort n-irgala uae beolaig Bressail,
Ält. Ir. Dicht.
i 22 § 2
.
meic Labradha lamhtort n-irghalach,
LL 393a54
.
With adjj. (many of the follg. are applied to individuals as
sobriquets).
¤daith
nimble-handed
. Of Cú Chulainn:
an
lāmdhait[h],
Fianaig. 42.y
.
¤derg:
Lugaid lámderg,
MacCarthy 176 § 6
.
RC xx 136.20
. Frequ. of Leinster and
Leinstermen:
ri coicid lámdeirg Lagen,
CRR 26.7
.
DDána
100.26
.
¤des:
Loarn laimdheas,
Todd Nenn. cv.z
. As n. pr.
= Manus Dextera,
Reeves Ad. 136.z
.
¤dóitech. As comic
n. pr.: Lámdóiteach mac Lethircind `Wristy-hand',
MacCongl.
77.22
.
¤échtach:
Mac Lugach [lámechtach],
Acall. 227
.
re
Lúghaidh lámhéachtaicc Lágha,
Flower Cat. 401.z
.
¤ḟíal:
ó C[h]orc . . . lāimhf[h]īal,
Ériu ix 177.4
.
¤ḟind:
Lugóir . . .
lámfind,
LL 2428.
As n. pr.
Láimhḟionn is Lámhghlas,
Keat.
ii 523
.
¤ḟota:
is hé . . . leithinchind lamfota,
TBC-LL¹ 5400.
In
n.pr.
Lug(aid) Lámḟota: airemh Logha Lamhfoda for na
Fomhoraibh,
TBC St. 570.
As nickname:
Osbrit lamfota,
BDD 116
.
¤gel:
Lughach laimgheal,
Duan. F. ii 72 § 22.
Fiachaidh láimh-gheal,
ML 86.24
.
¤garb:
Mani L.,
RC xiv
426.10
=
xxiv 276.16
.
¤gerrtha:
laochraidh láimh-ghearrtha,
TSh. 6610
.
¤glan:
a degmic lāmglain Lūachāin,
BColm.
50.17
.
¤glas:
Láimhḟionn is Lámhghlass,
Keat. ii 523
.
¤grod:
go lámh-ghrod dian,
Oss. iv 132.22
.
¤idan:
d'Aengus Laimhiodhan,
Anecd. ii 37 § 2
.
¤licthe: nadh bi lamlicthi (of a food-rent),
O'Curry 880
(
H 3.18, 393b
).
¤nertmar:
go m-biadh sé
láimhneartmhar go leor,
Oss. iii 268.19
.
¤rúad:
Lugaid
Lamruad,
RC xx 136.24
.
¤thapaid:
ina laem loinrech lasamain lamthapaid,
Ann. Conn. 1256.6
.
go leidhmheach lámhtapaidh,
AFM vi 2072.15
.
¤thenn:
fear láimh-theann,
Oss.
iv 110.2
.
ad lamchara laímhtheanna . . . bar trenmilídh,
BB 419a25
.
With vb. gaibid in artificial formation: nondalámgaba gl.
mancipare,
Ml. 43a2
.