n
i, f. Later also
tosccadh,
AFM vi 2214.15
, cf.
O'Gr. Cat. 12.11.
a
pl.
toscai,
Fél. July 19
.
(a)
need, necessity:
co nderna cech ball anas t.¤ dialoiliu,
Wb. 12b6
.
amal as t.¤ fri biathad na forcitlaide ł. amal as
t.¤ fri foirbthetid caingníme,
31d17
.
ní grammatic tantum
as t.¤ do deimnigud as vera disciplina,
Thes. ii 7.25
.
di cach
rét bas t.¤ dó iter brat ┐ biad,
Ériu vii 164.2
.
ni acallta nech
co mba fri t.¤
,
ZCP iii 29.37
.
(b)
wish, desire:
t.¤ limm fer oínsetche dunarructhae
act oentuistiu,
Thes. ii 241.9
.
t.¤ .i.
uoluntas hominis. Nach
ni iarom is adlaic ┐ is laind la duine, is ed isbeir is t.¤ (.i. is
tol dam),
Corm. Y 1201
. trí cóicait diliu toscaib `thrice
fifty (psalms) dearer than (other) works,'
Ériu iii 98 § 17
.
ni fuil mo th.¤ armotha | acht airm no dot-faccursa,
RC
xiv 402.8
.
dorignius ní bad t.¤ dam,
Metr. Dinds. iv 246.75
.
fri t.¤ sóid `with desire of good cheer,'
ii 78.15
.
naemh seanchas
naem Ínsi Fail | d'eolchaib is t.¤ a togbail,
BB 229b23
.
atbert in ben ┐ in sacart nat roibi a t.¤ na ndis leisin isin
tír ngentlighi,
Ériu v 156.172
.
is ed ro ráidset, nach roibi
a th.¤ accu a dénum,
Mer. Uil. 104.
(c) In phr. óen-t.¤
d'óen-t.¤
purposely:
dochótar corici
Thrói, óentoisc do décain Hectoir,
TTr.² 1093
.
dias sain
de fennedaib ... forroeglass d'óen t.¤ o Ailill ┐ o M.,
TBC-LL¹
4389
.
dula d'aentoisg dar a cenn,
Laws iii 422.5 Comm.
coiléin óga do bheathughadh d'aon-toisg i gcomhair chorp
na marbh do chognamh ┐ do chraos-longadh,
TSh. 5707
.
a hablach tá dá stracadh as a chéile | ag madraidhibh
Sacsan go cealgach d'aontoisc,
ITS iii 8.36
.
(d)
quest, errand; business:
adfíadat dó a t.¤ ┐ a n-imresain immá tudchatar,
LU 8998
.
airgid a dochum. Eprid
frie for t.¤
,
TBFr.² 396
.
is í so ar t.¤-ne cucut,
CCath. 1665
.
ni fil t.¤ nach duine frinn,
3329
.
in fitir tusa ca t.¤ aile risa
tangamarne dot insaigid,
Acall. 5793
. lúath a lám ac
letrad chrand | is é cét-fer diarbo th.¤
, whose business it was,
Metr. Dinds. iii 380.7
.
corbí a t.¤ d'iarraidh maithme na
Boromha,
RC xxvii 296 § 59
.
rofetar-sa do t.¤ ... .i. do
saerud P.,
TTebe 3716
.
bidh am umhal-sa frisin t.¤ sin,
Lism. L. 2965
.
'sgam samhlughadh re damh | as diomhaoin toisg san eadradh,
Content. xvi 6
.
a ócclaigh De,
as mallaighthi do thoiscc chuccain,
BNnÉ 67.31
.
do imtigh
gach nech dibh le na toiscc fein .i. Decclán do cum nEreann
┐ Patruicc do chum na Romha,
ITS xvi 18.6
.
la taeb
na toscasin do do chuaid Sinon,
Aen. 484
.
dorachainn
leisin t.¤ ┐ leisin techtairecht-sin,
ZCP vi 58.16
. Also in pl.
ceilebras iarsin don inghin ┐ do indis a thosca
,
Ériu iii
164 § 20.
`is fír' ar sí `is iat sin do thosca,' ib. do chuaid
... re toiscaib dethbhiri amac necessary business,
Laws i
196.18 Comm.
do cuadur re toscu deithbere,
ii 32.1 Comm.
fecht oén da tánic Semplán sacart ... do Licc na Sinnach
ri toscib,
LL 353a69
=
fria dethbhirius,
LB 22a2
.
tiagair
dia tochmurc uadha .i. na secht ṅDuinn, is iad dochuaid
frisna tósca sin,
ZCP xiii 198.10
. is eimilt do Thigerna
romat ┐ tanacc-sa cugad ... ┐ ni he na filet toscai eimilt
ele acum `wearying business,'
Irish Texts i 44.3
.
roferat mo
thechta tosca co C.,
Comp. CC 7.23
.
comēt dam mo
chossa ... | nā digset i fosta | fri tosca cen tarba,
ZCP vi
259.26
.
co ndeachaid cach dib fri tosga a lethi,
Ir. MSS. Ser. iii 178.22
.
ind h-uair do chuiris-se mese ris na toscaib
sin,
YBL 150a31
.
do chuaidh gach aon aca re a dtoisgibh
agus re a d-tuarasaibh féin,
ML 26.23
.
ro innis a thosca ┐
a techtairecht,
ZCP vi 274.9
.
(e)
military expedition:
t.¤ do denum doibh ar lucht
Muighi Luirg,
AU ii 528.11
.
Dungal ... doríndi t.¤ a Toraigh
┐ t.¤ aile a n-Inis Cuirenn righe, cor airg ...,
RC xvii 236.26
.
t.¤ longsi do denam do Pilip Mag Udir co Loch Uachtair,
Ann. Conn. 1369.12
.
toisg seabhaic fo minéanuib,
Duan. F. i 13.31
.
do mothaigetar glé-lasracha a thoisce do'n
turas sin,
Caithr. Thoirdh. 26.1
.
táinic M. ... t.¤ toirtimech
drochamail d'fios Í Briain,
58.16
.
(f)
journey:
duine doichlech imm a phroind | is olc a
t[h]. a colaind,
ACL iii 221.23
.
tanic Padraic an Erinn
don t.¤ deigenaich,
YBL 140b50
.
toisg laei co n-aidchi o
[a] taigh fén,
TBC-LL¹ p. 419 n. 2
.
dom toisgc cucu buddechtsa,
BColm. 98.11
.
tarbhach t.¤ in tairrngeartaigh,
SG 32.7
.
tecat dit frithailem i ndrochtoisc dóib,
MacCongl. 122.17
.
tenn ┐ toirrthim na tosga sin do thuitim iar n-athaid orra,
ML² 1059
.
tángabhair t.¤ aithriomhail,
O'Gr. Cat. 513.11.
Eoghan Mór mhac Mogha Néid | do-chuaidh trá toisg a
leithéitt,
Studies 1921, 76 § 21
.
is iongnadh linn | mar
thig tu-sa toisg innill,
DDána 92.42
. fri, re (later ar) t.¤
on a journey:
teit grian a denus fria tuisc | in Uirginum
in Auguist,
SR 247
.
atbert riss in rí co réil | eirgg dam ri
t.¤ léir co luath,
LL 208b24
.
do thriall ar toisg don Eadáil,
Measgra D. 55.11
.
(g)
occurrence, occasion:
d'ithi a ṡūla, nir th.¤ āigh,
Anecd.
i 37 § 98
.
toisg dá dtáinig mórphudhar,
DDána 64.15
.
do
gach toisg d'á dtárla dhóibh ó Fhéinius Farsaidh anuas,
Keat. i 224.22
.
rob oirdhercuccadh anma ┐ onora do S R.
an toiscc sin,
AFM v 1846.8
.
do milledh Temair do'n t.¤ sin,
SG 35.27
.
ruc ... sgiath Fortibrais leis ... don t.¤ sin,
RC
xix 48.3
.
(h)
condition, state:
tuig a Thaidhg ge taoi róighlic |
gur éirigh díbh toisg Ghóidrisg,
Content. xvi 185
.
truagh
do thoisg, a chláirseach bhinn,
Measgra D. 6.33
.
aitchim
ort, dod chumhaidh coisg | ós liomsa do thoisg is truagh,
27.60
.
dá gcluineadh onchú Uladh | toisg an tríochad
Feallsamhan,
DDána 75.19
. In pl.:
robo menmnach
lasna righaibh a ttoscca
,
Stair Erc. 39.
(i) In phr. do th.¤
on account of:
go ttiocfadh iomad ...
dochair ... dá toisg,
IT ii2 110.19
.
is é adhbhar fá dtug
Colum Cille fá deara Cath Cúile Rathan do thabhairt ...
do th.¤ iomrasain tarla idir Cholum Chille ┐ Chomhghall,
Keat. iii 1399
.
ag caoineadh a amarráin féin do thoisg an
trír chéadna,
TSh. 2140
.
ionnus go raibhe ré n-iodhnaibh
lé hiarghnó ... do thoisg an bháis dá rochtain,
4029
.
do
cailleadh ... do thoisg seilge Finn,
Oss. iii 196.18
.
Compds.
¤mer
quick-moving:
buidhne trice toisgmheara,
ML 84.25
.
¤réid
ready for action:
na dtoraibh tiugha
toisgréidhe,
ML 124.19
.