n
f. Also aircheist. n
s.
airchess,
Metr. Dinds. iv 122.25
.
airceist,
ML 162.8
. a
s.
airrcis,
Dinds. 93
.
airrcheisd,
ALC
i 384.y
. g
s.
airchisse,
ZCP viii 310.38
. d
s.
airrceis,
LU 1354
.
airrc[h]eist,
Ériu xi 48.29
. a
p.
aircéssa,
Alex. 863
. d
p.
arrchesaib,
H 3.18 541a10
. For unlenited c in Mod. Ir. see
Duan. F. Gloss
. (aircisid). See also Vendr. Lex.,
Lochlann
ii 209
and
Ériu xix 111
.
(a) act of trapping; trap, snare:
arc[h]es .i. ab arceo .i. ōn
c[h]umgach .i. īarsinnī doimairg innī tēit ind (innte v.l.),
Corm. Y 15
.
caite deochuir itir seilg fiadach ┐ airnelaib ┐
airrchesaib . . . sealg .i. for aighib, fiadach for milaip muighib,
┐ airrchesaib for mucaib allta ┐ arnelai for enaib,
H 3.18,
541a10
(
Auraic. 113
).
is e cétna ro indlestar airrcis ┐ cuithig
ar tús i nErind,
Dinds. 93
(
RC xvi 44.7
). do a.¤ AR to entrap,
ambush:
doluid side do hairchis ar fiadrad,
ZCP viii 310.39
.
doluidh C. . . . d'airrc[h]eist ar Lomma gur marbsat hé C.
went to ambush L.,
Ériu xi 48.29
. ba himhecal leis D. . . . do
airrceiss for a chind that D. would lay a trap for him,
RC xx
52.24
.
(b)
encounter, meeting:
dá ndiultadh m'oirchis-se,
DDána
11.30
. T. do ghabhail go holc leis na Saxanachaib tareis
arrcisse do chur air ┐ a thiachtain 'n-a ceann leis an arrcis
sin safe conduct, appointment for a meeting(?),
AU iii 602.20
.
do-beir a.¤
AR
encounters, engages: adcuas do mac F. . . .
innsin go ttucc airrchis orra (=
tuc airrcheisd,
ALC i 384.y
.
arrchest,
Ann. Conn. 1249.5
) `marched to meet them',
AFM iii
332.16
.
tuc Muiredach . . . aircis ar tossach na tren-sluag,
Celt. Rev. iv 212.5
. ag tabairt aircissi ar anam a fir posda
fen meeting her husband's soul,
BCC 228.11
. minic dorad
ingean óg / airchis ar neach a n-allód `put her spells',
Miscell. Celt. Soc. 410.24
. téit (or other vb. of motion) i n-a.¤ X goes
to meet x; pursues x:
do luid . . . a Tracia i nairchis a muintiri,
Laws i 22.1 Comm.
tainicc ina n-airrcis . . . dochum an
puirt,
BNnÉ 70 § 118
. eirgitt uile 'na n-airrceis they rise and
go to meet them,
269
§ 240.
do chúaid ind airrcis A.,
ITS xvi
60.29
.
rith sé ina airicis,
GJ vii 108a5
. adubairt ris mo long
do tabairt i m'aircis go cúan Cuili `to meet me',
Celt. Rev. iv
10.23
.
ro chingseat . . . hi ccoinne ┐ hi ccert airrcis an
tslua[i]gh,
AFM iv 1214.13
. do cuaidh in airchis na ccreach go
ttarla na ccenn é `in pursuit of',
AFM iii 452.21
. tángatar
tromsluagh Tuadmuman gu tindesnach na taobairrchist `in
vehement pursuit'
Caithr. Thoirdh. 90.9
.
(c) Gramm. in phr. innscne airchisi i.e.
a conjugated prep.
differing in gender from the noun to which it refers when
separated from it by other words: ata conchlann gan úidh
air / fá comthrom lúidh is lámhuigh, lochdach munab cóir
d'innscni airchisi (the difficulty is apparently that `air'
refers to `conchlann' which is fem.),
IGT Decl. ex. 530
.
fúair coma nach creite a méd / ní ḟéd dola seici súd, lochtach
acht munab cóir d'innscne airchisi (here f. seici refers to
m. coma),
ex. 234
.