n
t, f. n
s.
tuiridh,
Hugh Roe 56.10
. ?
turadh,
O'Rah. xiii 109
. d
s.
thoraidh,
Feis Tighe Chonáin 422
(from 2 tor ?)
n
p.
tuirthi,
MR 150.2
.
162.10
.
turtha,
Ériu viii 38.12
.
g
p.
tuirthedh,
IGT Decl. ex. 2124
. d
p.
turthi,
Ériu viii
38.14
. Later also non-dental: d
s.
for tu[i?]r
,
Laws v
90.17 Comm.
thuir,
DDána 91.14
. d
p.
turib,
ZCP viii
108.18
.
Alex. 582
.
IGT § 14
,
§ 191
.
I
Pillar, column (of a house, palace, etc.):
amail bīs t.¤
már oc fulang tige ┐ illāma esti ... it ē na illāma asin tuirid
...,
Corm. Y 1224
.
suibne in tan is do t[h]uirid is dīr,
1301
.
ba mór t.¤ a thempuil,
Fél. Apr. 8
.
turid airgid ┐ glain | iss
ed fil is tig,
LU 3651
(
SCC 31
). tuirith tenedh `pillars of
fire,'
Ériu ii 108 § 21
.
a tech mór | folongat na tuireda,
Liad. and Cuir. 14.17
. ro boccsat (nó p-, above line)
na
tuirida ┐ na colbada ┐ uaitneda in rigtige,
BB 443a42
.
ar
scāth na tuireadh-sa thall,
ZCP viii 562 § 4
. rochumrigh a
fholt dona cholbaib ┐ dona tuireadhaib `bedposts and
rails,'
Ériu ii 24.8
.
t.¤ foluing teach,
ACL iii 306 § 8
. do
thógbhadar tuirthe bioracha do shleaghaibh ós a ceannaibh
spears like pointed columns,
Atlantis iv 176.z
.
II
(a) Applied to persons lord, chief, hero: t.¤ .i. tighearna,
nó tóiseach, O'Cl.
tuirid na tuath,
SR 6261
.
it he sin na
secht tuiridh | is it he na secht ruirigh,
Reeves Ad. 277.5
.
genfid ūa[i]t-siu ... | t.¤ claindi C.,
BColm. 6.22
. ba t.¤ laich
a heroic warrior (?),
Ériu viii 52.11
.
oighri righ Temhra an
t.¤ sin | re dion Emhna is aird Uisnigh,
LL 394.9
. triath
tuired (sic leg., Meyer
ZCP vi 246
) lord above lords (?),
Metr. Dinds. ii 30.57
.
Salomon t.¤ tharbach,
Gorm. Feb. 26
.
dín iat dona huilibh | na tuiridh ar trommágh,
Apr. 29
.
Tertulin 'na thuirid `as a tower,'
Aug. 4
. a armth.¤
`O armed
lord,'
O'Gr. Cat. 457.12.
a th.¤ Chaisil,
TD 30.24
. a th.¤
nách t.¤ lag (sic leg.),
ML 64.3
.
da t.¤ croda ... da laech lonna,
Cog. 56.22
.
sní raibh ... t.¤ badh bríoghamhla beodhacht,
Ó Bruad. iii 48.12
.
(b) In more literal sense pillar, supporter, upholder,
paragon
with follg.gen. (only in Mod. Ir.): t.¤ catha ar
calmadus a battle-pillar
,
CCath. 352
.
t.¤ chongbala eínigh
... iarthair domain,
RC xvii 360.22
.
t.¤ congmala catha,
AFM vi 2126.21
. t.¤ chothuighthe na córa (Christ),
DDána
39.27
.
t.¤ chrabaidh ... na hErenn,
RC xviii 286.18
.
t.¤
fothaighte ┐ fulaing ... na nOirghiall,
AFM vi 2164.3
.
t.¤
ordain ... Connacht uile,
iii 112.7
. t.¤ na trócaire (Mary),
DDána 20.42
.
Compds.
¤chind: dracoin turethcind `
tower-headed
,'
Ériu ii 110 § 29
.
¤chaindel: cóica ... do thuredhchaindlibh
... fri fursannad na cete `
tower-torches
,'
100 § 4
.
See 2 tor, 1 tuire.