ainim(m)
Cite this: eDIL s.v.
ainim(m) or dil.ie/1402Last Revised:
2019
Forms:
anaim(m), ainim, anim, animm, anaim, anim, anmain, anmuin, anme, anmae, animm, anim, anmin, anmain, anmin, anmana, anman, anmanaib, anam, anmain, anman, anmain, hanman, anman, anaim, anum, anuim
n
f. Also anaim(m). See
GOI 214
. In O.
Ir. decl. fluctuates in sg. but is always that of an n-stem in
pl. n
s.
ind ainim
,
Wb. 3d11
.
Ml. 130c9
.
anim,
Wb. 16a21
.
animm,
31b26
.
anaim,
Ml. 116b9
. a
s.
anim,
Wb. 4a27
.
anmain,
30a2
.
anmuin,
31b12
. g
s.
inna anme
,
Wb. 25c26
.
anmae,
Fél. Ep. 117
. d
s.
animm,
Wb. 4a27
.
anim,
30c3
.
anmin,
2c7
.
anmain,
Fél. Jan. 24
. n
p.
anmin,
Wb. 8b3
.
a
p.
anmana,
Wb. 2b5
. g
p.
anman,
Wb. 24d14
. d
p.
anmanaib,
Wb. 24d13
.
Later also anam f. ( d
s. and n
p. anmain. g
s. anman),
IGT Decl. § 8
. m. and f. ( d
s. and n
p. anmain. g
s. na hanman
,
an anman
),
§ 19.m.
(g
s. and n
p. anaim),
§ 11
. anum m.
(g
s. and n
p. anuim),
§ 17
.
(a)
soul (as oppd. to corp body):
issí ind ainim as airlam do
chomalnad recto dé ní in corpp,
Wb. 3d11
.
corrop nóib for
nanim in hómun dǽ,
16a21
.
menme, corp, animm, imbráti,
gnímæ,
31b26
.
eterscértar a coirp et a n-anmin friu,
8b3
.
beo a ainm i fos beo a anuaim (.i. a anim) thall `living his
name here living his soul there',
ACC 99
(
RC xx 274
).
treide
na hanma .i. iracibilis ┐ concucibilis ┐ rationabilis
,
O'Curry
2226
(
Eg. 88 fo. 16(17)c
). in cuingid . . . do gní in ainim ic
iarraidh gach raeta `enquiry which the mind makes',
Laws i
36.8 Comm.
ar tuaslucud anmæ brandaib `to obtain the
release of the soul of Brandub',
Mon. Tall. 133.29 (§ 18)
.
forith . . . ind soscele . . . inda hanmanna frisa tocbar `the
gospel helps the souls of those towards whom it is lifted up',
162.9 (§ 85)
. ainimme na noem gl. corda electorum,
LB
67b38
.
astoidet anmann inna noeb,
Ériu ii 142 § 155
.
mairg
anmain nā faichledar / breisim lāi brātha brīgaig,
iii 30 § 13
.
bātar tra demain ┐ aingil ic imchosnum 'mon anum ō dos-carsat frisin corp hē,
ACL iii 226.9
.
comhrac éinfhir ní
háil dí / 's an t-anam gan fhear páirte,
Dán Dé xxii 27
.
blodh do phéin an anaim,
IGT Decl. ex. 720
.
mo mhaitheas
uile acht mh'ainim / a roinn is edh ordoighim,
ex. 902
.
gan
deghain do ghrádh a ccorp nó a ccaomh-anmann,
AFM vi
2172.24
. ar anmain for the sake of the soul of: dia thidnacul ar
m'anmain do náemaib (of valuables),
LU 9631
.
duini is mo
dobered d'etach ┐ d'innmus ar a anmain a nErind,
RC xvii
407.22
(Tig.).
udbuirt ar anmuin,
Laws v 212.2
.
tir atoiberar
(sic leg.) do eclais ar anmuin,
314.17
. In phrase spirut
anma see spirut II (a).
(b)
life: i céin robói a anim and while he was alive,
RC iii
181.34
.
slán acht ní eple ainim de,
Laws iii 448.y Comm.
is
é rocosain m'anam (sic
MS.) dam `saved my life',
ZCP vi
67.17
. roiar Sisian a anum don fomoir `asked him to spare
the giant's life',
294.12
.
robdar buidhigh do rochtain a
n-anmann leó,
AFM vi 1926.18
.
an rígh do bheir párdún a
anma dón bhraighe bhíos damanta,
Eochairsg. 78.1
. tabhair
ainim im eachaib give life to my horses,
SG 26.34
. do cuireadh
anum isin pobal (= populum animatum reddebam),
ITS xix
28.24
. réod ar ndol a anma as `the frost has yielded its strength',
KMMisc. 172 § 24
. nír chaith . . . ní ina raibhe spiorat no
anam (i.e. he was a vegetarian),
BNnÉ 74 § 133
. co n-anmain
having life, alive: sétrad ngarit . . . ní fuil co n-anmain nach
molta / romtha a rath there is nobody with a soul who would
not be praised (by it), Thurn.,
Thurn. Zu Ir. Hss. 74 § 3
.
M. . . . /
macc a āisse as ḟerr co n-anmain,
Bruchst. i 14 § 24
.
atraig
cach oen co anmain,
SR 8250
. ge bé creidis co n-anmaín
firmly(?),
BB 36a7
. In phr. fo-ácaib cen anmain:
goras-fhāgaibh gan anmain hé 'killed him',
BDC 262.651
.
foceird-sim ... urcur di sleigh fuirri ... corus farcaib cen anmain,
RC v 200y
.
ro ghabsat leit do na ruamaib bátar ina lámaib ina chenn co fargsat cen anmain é,
SG i 396.17
. In greeting or benediction:
maith, a
m'anum, a Chormaic,
Acall. 3285
. See also
Celtica iii 268
-
9
.
tabair, a m'anam, a gilla,
in ingin ut,
3330
.
maith ám a m'anim, a Chathbad,
LL 171a50
.
m'anam-sa an bhuidhean nár fríth i gcruadhtan fann,
Hackett v 1
. In formula used by vanquished in appealing
for quarter: anmain i nanmain .i. anacal `life for life',
Ériu
xvi 38.1
and
p. 41 note 6
.
anmain i n-anmain a Chu Chulaind
or se,
LU 9123
(
FB 87
).
anmain a n-anmain,
RC xi 450.123
.
In association with enech, see 1 enech, ainech II (a). In sense of
living creature, animal: is si a fochreicc anam cach dine no
cach mil immidrēt cachala blīa[dain] an animal for every
herd (price paid for use of path to drive stock through
somebody else's land),
Corm. Y 1082
.
In compds. anm-, see separate articles.