n
o, m. (Lat. clericus). Early Mod. Ir. g
pl.
-eadh,
IGT Decl. § 23
.
cléirceadh,
Ériu v 90.29
. Distinctive v
a
pl.
cléirchiu, also clercho, cliarcho etc.
cleirchiu,
Snedg. u. Mac R § 51
.
clerco,
RC ix 22 § 22
.
cliarcho,
§ 21
(cf. also
cliarcha,
SG 78.16
).
cliarcho,
Snedg. u. Mac R § 16
.
clercho,
§ 30
.
RC ix 24 § 27
.
cleircho,
22 § 22
. Mod. Ir. n
pl.
also:
cléirche,
Ir. Syll. Poetry 70 § 1
.
cléirce,
Rial. S.F.
1397
.
(a)
cleric, one in orders (not necessarily an ordained
priest):
clēirech a clericus i.e. electus
,
Corm. Y 352
. cleireach
gl. clericus,
Ir. Gl. 422
.
triar c.¤ . . . oc baithis na hi Brigti,
Vita Br. 2
.
alali clerech sruith,
11
, cf.
sruith clérich,
LU
1215
.
cléirig do dénum it(i)gi a thige,
Críth G. 572
.
do
munntir Coluim / Cille cléirigh,
Snedg. u. Mac R § 56
.
Cormacc ba cain clérech / haue Liathain,
Fél. June 21
.
clérich Hérenn,
Thes. ii 320.3
(
Hy. ii 61
).
Suarlech co cleirchibh Midhe,
AU an. 851
.
cisne a trí a nemtiger c.¤? talum-cumscuthad tria firta ar fiadad, marbad na mbeo ┐ beougha
na marb,
O'D. 2209
(Nero A vii, 144b). dun tsailmcedlaid
. . . d' adhantaigh ┐ do cleirech gu coraind a tonsured clerk,
Laws v 24.5 Comm.
cleirig ┐ mna ┐ mec,
i 242.10
(exempt
from the liabilities of sellchecht).
ro fergaidhedh in clerech,
6.8 Comm.
(of Patrick).
i comthinoltaib láech ┐ clérech,
LU
2253
(
FA 31
).
do cleirchib ┐ caillechaib,
Ériu xix 60 § 8
.
dechor eter cleirchiu ┐ laichu,
§ 7
.
M. . . . comarba Patraic,
cenn cleirech iartair tuaisceirt Eorpa uile,
AU an. 1020
.
i fiadhnu[i]si cleirech nErenn, idon, in Leghait ┐ U[i] Osein
. . . ┐ na n-epscop archena,
an. 1157
.
mairg thochrus fri
cléirchib cell,
SG 78.14
.
sóifid fiannas i cella ┐ i cleirchiu,
RC xxvi 40 § 213
. in rabhattar caraitt cleirech occut `clerical
friends',
362.13
.
clērech graece cleros, sors, quia de sorte
dictum est
,
O'Mulc. 216
.
écosc cléirigh forsin dara fer ┐
écoscc láich for araile,
SG 78.30
.
cuigir no seisir do chleirchibh ┐ do shagartaibh do mharbhadh,
AU iii 600.3
.
gabhait
clérich na cille occ ettarghuidhe an Choimdedh,
Hugh Roe²
40.27
. clérech ná tuata `person Ecclesiastical',
RSClára f.
52a
. adeirmisne, na bráithre cléirigh, an o[i]ffige do réir na
cléire oile (officium dicebamus nos clerici secundum alios
clericos),
Rial. S.F. 1648
.
sacramaint ina ttabhairthear
cumhachda ┐ grása do shagartaibh ┐ do chléircibh,
Parrth. Anma 3091
.
(b)
clerk; scholar, man of letters
: laoch clerech `a lay
cleric(?)' (distinguished in text from fer graidh),
Ériu viii
121.5
.
cethrar cleirech fo an inadh a caithinn an t-imperi
a cuid ac scribenn cach oenḟocuil da n-abar sé,
Maund. 193
.
a maigistreacha moreladhnacha ┐ a cleirigh canonda,
Stair Erc. 1782
.
na héigsi is dot fháidhibhsi, / na cléirche, na
cliarsgola,
Ir. Syll. Poetry 70 § 1
.
clerech uisce Arda Macha,
BCC 358.26 (§ 337)
. do ba cléirech do ba [ceard] `a sage',
A. Ó Dálaigh lv 21
. do chiúnaidh cleireach [na comhairle] . . .
an pobal `the town-clerk',
Acts xix 35
.
(c)
sacristan, acolyte
:
dá ndeachaidh an cléireach . . . i n-am
an Aifrinn do rádh, dlighidh an sagart an chuid eile de'n
Aifrionn do fhriothólamh dhó féin dá raibh an cléireach gan
filleadh chuige,
Eochairsg. 125.22
. go cclérech ndeghchluach
ndesgrédech `Clarke',
RSClára f. 88b
. coisrig thū féin mar
aon ris an tshagart ┐ freagair dhō leis an ccléireach (at Mass),
Parrth. Anma 4419
.
bhí an cléirioch sásta, / an sagart
ró-bhaodhach,
ZCP v 217
(
Midnight court 505
). ní maith sagart
gan cléireach, cited Mid. Court glossary s.v.
(d) As epithet or sobriquet:
Corcran cleirech, cenn Eorpa
im crabud ┐ im ecna,
AU an. 1040
.
Tadhg mac in cleirigh
.H. Concobair,
an. 1056
.
da mac Maelcobha Clerich,
MacCarthy 402.1
.
Clereach (? leg. in c.¤) Ua Sealbhaigh, ard
comharba Bairre,
AFM ii 922.12
.