n
f. g
s. and n
p. cuinge, cunga. g
s.
cuingeadh,
PBocht
24.7
. g
p.
cuinge,
LU 9190
. d
p.
cungaib,
LU 5505
. c.¤ coing
f.,
IGT Decl. § 14
.
Yoke
:
c.¤ .i. ōn c[h]ongbāil dobir for na damhaib,
Corm. Y
333
. ?
coing .i. comching,
Corm. 12
.
tucad c.¤ for muinélaib
dam,
LU 10819
. dagere cuinge sesrige a yoke(d team) of six,
7213
. ?
ech óenchuiṅg,
LL 14007
.
cunga na ndam,
TTr.²
1488
.
c.¤ ┐ cechta,
Laws v 484.14 Comm.
fo chend inna
cuṅga,
LL 14008
. c.¤ argit etarru (of magic birds),
LU
10574
.
pistal cuínge cuírre cruime cruinde,
IT iii 101.14
.
leth a chuṅga fo brágit (of Líath Macha),
LL 14004
.
ar
ammus cuṅgi carpait C.,
TBC-LL² 1027
. c.¤ immechtair see
immechtar. c.¤ úarmedóin see úarmedón
Extended applications: c.¤ umai darsa forlés
frame (?),
Fraech 72
. a c.¤ meidhe beam of balance,
Corm. Y 274
.
ac.¤
amedaibh siuil sirthe,
IT iii 85.6
. congbhadh go comhthrom
a ch.¤
`he should keep his scale even',
Content. xiv 64
. c.¤
leth-remor 'na leth-leirg ridge (of hill),
Metr. Dinds. ii 46.10
.
c.¤ a spuir (i.e. curved portion ?),
IGT Decl. ex. 307
. an
ceathramhadh c.¤
(step in a ladder),
Aithd. D. 62.24
.
Of (one of) a pair of opponents, etc.: ba comnart cuiṅg dar
Herind áin / comrac in Guill is Gotáin `equal match',
Metr. Dinds. iv 54.155
. níor fhás a haithghin eile / . . . na (leg.
ná) c.¤ chuimse her fitting equal (?),
A. Ó Dálaigh xv 12
.
níor mheadh Murchadh dho mar ch.¤
,
Content. xviii 142
.
? iasacht coirbthe cuinge na mbréagchúmthach `clique',
Ó Bruad. ii 6.1
.
Fig.
burden, duty, sway, discipline; behaviour
:
gan coing
uirre acht an t-ard-ḟlaith (: roinn),
Metr. Dinds. iv 286.60
.
do scar re c[ui]ng saegalda . . . ┐ do-choidh isna man[c]haib,
Grail 4199
.
an ch.¤ do-chóidh oram-sa,
DDána 6.30
. bím
fa ch.¤ a ccomuirghe `under the bond of their protection',
O'Hara 2518
. ní gebaid c.¤ act a cath will accept no yoke
except one imposed by battle,
BCC 22.18
. dom ch.¤-se `duty',
Content. viii 27
. do ghabh mar ch.¤ uirre féin caora . . . do
thabhairt obligation,
Keat. iii 628
. biodhbhaidh cuinge
Críosd (of sins),
Aithd. D. 52.6
. lán do thoibhéim do c.¤
chlaoin perverse ways (?),
A. Ó Dálaigh xix 8
.
bean nach
cleasach c.¤
,
O'Hara 3433
.
atá mo ch.¤ milis ┐ mh'ualach
éudtrom,
Rial. S.F. 765
. cruas gach cuinge
discipline
,
Desid. p. 14 n.
gabhaim do chosg ar mo ch.¤
I undertake to
punish you,
Content. xxvii 11
. ar [an] ch.¤ bhenduighthe =
holy Obseruance,
RSClára 95b
. In chev.:
calma in chuiṅg,
LL 22016
.
ard a ch.¤
,
Aithd. D. 7.35
.
With (attrib.) gen.:
fa ch.¤ altrannais uasail,
DDána 66.11
.
c.¤ chatha Caisil `burden',
Caithr. CC 22
. do bí c.¤ in catha ar
Maccon the brunt of the battle,
Caithr. Thoirdh. 115.23
.
a
chos chuinge catha,
DDána 79.27
. Of a person: c.¤ (in)
chatha champion,
LL 1276
.
curata in ch.¤
,
Rawl. 107a39
.
Cf.
c.¤ cruaidh,
BB 405a45
. c.¤ chrábaid (chreitim, etc.)
religious life, observance
:
fear congmála cuinge crábuid do
Chríst,
Ériu ii 82.11
. do ghabh c.¤ chrábhaidh entered religious
life,
TSh. 352
.
fa chuing creidimh,
DDána 32.36
.
hi
ccuincc cléircechta,
AFM ii 1048.14
.
c.¤ phósda,
Párl. na mB.
1696
.
fá ch.¤ umhlachta,
TSh. 2282
.
In phr. fo ch.¤
subject, in submission
:
fa ch.¤ don bhanóigh
do bhaoi,
PBocht 13.35
.
is mithigh ar gcar fa ch.¤
,
Dán Dé
xxiii 32
.
do chuir . . . / an chóir fa ch.¤
,
Aithd. D. 82. 23
.
dul fa a ch.¤
to submit to him,
DDána 59.5
. Note also:
fa cuir
ch.¤ ar cónsabla,
IGT Decl. ex. 93
.