n
ā, f. g
s. dálae, dála. a
s. dáil. d
s. dáil. pl. nom.
acc. dála. d
p. dálaib.—n
s. later dáil.
I
(a) A meeting with (fri):
bái oc frithairi na aidchi
contuli tráth a dála,
IT i 126. 19
.
ticc iarum in ingen
assa dáil,
ib. 11
.
ní arnicc Ailill a dáil,
ib. 127. 18
.
noco
dernad ríu mo dál
,
ib. 224. 20
.
Aas and nobidh a dalsom
fri Creid,
Anecd. i 14. 25
.
dál itir Aedh ┐ Cathal,
AU i 194.
2
.
is truag in dál
,
TBC-LL¹ 4098
.
dursan do dál dédenach,
ib. 4036
(but
dál
,
3512
is probably the vn. of the preceding radáled).
dál
as dáil,
Fianaig. 10. 5
. fil mo dáilse (mo dálsa
l. 3
)
fris innocht,
Hib. Min. 77. 21
.
docein doroacht do
dáil,
Fianaig. 10
,
11
.
inna cóic dáloi a ricfom .i. dál fri
cneid dál fri bás dál fri muintir nDé dál fri demno dál fri
hesérgi allaithiu brathæ,
ZCP iii 455. 2
.
atá ar ndal go ríg
na roth,
ib. vii 304. 12
.
druim re deman dál re Dia,
ACL
iii 306. 10
.
dail fria cnes fria caemchichi,
LL 179 a 40
.
dogén airius dála frib ann,
PH 3008
.
dál báis a meeting
with death (cf. IV):
co rosfargbais i ndáil báis,
Death-tales of the Ulster heroes
20. 8
.
darsin ndáil i tiagsa .i. dál báis,
RC xiii 387
.
ria
ndul i ndáil báis,
MacCongl. 29. 26
;
81. 11
.
conid foichlidhi do
cachæn in dal derb ┐ an dal inderb... .i. dail bais,
Ériu v
120. 1
.
dál éco ( = W. dadyl angheu) id.
dochta do neoch
dál
as dáil facbas dáil néco fri láim,
Fianaig. 10. 5
. Cf.
da
ttecmadh éc dála dam is ar méd grádha Gaoidheal,
Reeves Ad. 288. 3
. Without qualifier:
hi llaithiu dāla,
Rawl. B 502 124 b 55
=
ina ló dála,
Fing. R. 261
.
dál fo demi, v. 1 deime below.
(b) a hostile meeting, an encounter:
tiagam issin dail
sea do chosnam ind ḟir sea,
TBC-LL¹ 3258
.
techt i ndáil ailt
Ulad is dal dia mbia pudar,
ib. 3271
.
ratfíat láich rat
láma noco raga ar dála,
ib. 3053
.
dian a buille dond a dál
,
Metr. Dinds. ii 16. 4
. ...
in debhaid dál adcíu,
ACL iii
297. 1
(cf.
bág atchíu,
294. 19
), cf.
297. 7
.
cia robói
do dál ri nech robí do dál dedenach,
TFerbe 453
.
meni
thæth...lemsa man dailse,
CRR 8. 14
.
gair ri dogur dál
ri dimbuaid,
ib. 44. 22
.
LL 195 a 39
,
43
.
ropsat liri a
ndála ropsat láma trena,
ib. 46 a 19
. gan dáil gan glíaid
ZCP viii 229 st 7
.
dáil glecach gonach,
Cog. 158. 4
.
dál
díbeirge,
Lec. 353 b 24
.
druideamaoid na choinne san dáil,
Oss. i 128. 3
.
is nach cuibhe dhuit gan seasamh le
Daolchiabh a ndáil,
ib. iv 154. 28
.
dob iomdha buille ┐
béim san dáil, Stowe-MS F iv a, p. 78. 6
.
gur bhain lena
chloidhiomh san treas deich ndála asa chorp caoindheas,
ib. 9
.
dál-ingabáil avoiding of battle
MR 294. 17
.
prep
do dáil
towards, against
:
ná toraig dot dáil in bé
thondgel,
LL 147 a 6
.
eirc...┐ finnta latt cid thacras
Déicc diar ndáil,
PH 1042
.
prep
i ndáil n- (acc.)
towards
(cf. i comdáil n-, i coinne):
co
ti a ndrong im dhail sea,
Gorm. Aug. 19
.
totáisiu
imbarach im dailsi,
IT i 126. 17
(cf. l. 2
).
do fóidiudsiu
im dailse,
ib. 126. 25
.
cía so thú dodeochaid im dáil,
127.
20
.
dul it dail,
128. 1
. tinóilid a slóghu libh im dáil-si.
CCath. 1358
.
intan ba mithigh do dul ina dáil,
IT 126. 6
.
luid ina dailseom,
126. 20
(cf. l. 7
). tráth a dála totaet
Étáin ina dáil
,
127. 16
.
tic ina dáil,
127. 2
.
ní bá rí
noco tí nar ndáil,
LU 119 b 11
.
ní thíset nar ndáil,
LL
308 b 1
.
is mochergech in læch radáil nar ṅdáil,
TBC-LL¹
3296
.
in fer thic it dail,
ib. 3075
.
techt i ndáil,
ib. 3270
.
tancatar...i ndáil in chatha to the battle
TTr. 1841
.
tair im
dáil,
Ériu v 223. 69
.
rachaid misi a ndáil éga,
Anecd. i 39. 17
.
gan ergi ina dail,
Fen. 234. 14
. Danuib ria [n]dess sair
na dail (sc. the river Don),
Rawl. 78 b 19
.
tuic inní atá id
dál
,
SG i 18. 40
.
dul i ndail chuirp Christ,
PH 5340
.
ní doilge leiss dul na dáil andás i ndáil cech bíid chena,
ib.
5348
.
manip amlaid tiasum i ndáil na hédparta mori se,
ib. 5349
.
ar eagla feirge
chur na ndáil,
Oss. iii 282. 7
.
rochuimhnigheas ar theacht
am dháil,
ib. 248. 11
.
an dís úd ag teacht na ndáil,
iv 96. 2
;
254. 2
.
asa dtigeadh nach iad na dháil,
126. 12
.
tionól
do bhuidhean ad dháil,
68. 2
.
ag triall na dháil,
250. 7
.—
triallaidh im dháilse na huile ṡanntuigheas me,
TSh. 52. 7
(similarly
245. 18
).
tiocfad id dháil,
ib. 4. 34
;
74. 13
.
fógair dhain teacht id dháil arna huisgib,
60. 24
.
ag teacht
na dháil,
66. 35
; cf.
248. 21
.
rachad i ndáil mathar féin,
244. 17
.
gurab gan ḟios tiocfas i ndáil an duine,
74. 12
;
74. 14
; cf.
90. 7
,
192. 29
,
206. 2
,
244. 17
.
prep
i ndáil (dat.)
near, along with (cf. II), cf. i comdáil.
Mod. i ndáil le near, Aran and W. Conn. (
GJ xxxii 128
);
in mod. MSS sometimes a ná le.
im dhail ad dirim,
Gorm. March 22
.
Petar Subhne Seuer...co deghmin
nar ndailne,
ib. Jan. 11
.
Perpetuus Cathub...nar ndailne,
ib.
Apr. 8
. sciath rígh Teabhtha seo na dáil together with it
ZCP viii. 227
. im dáil:
Fionn
san ḟiann gan stad am dháil,
Oss. iii 290. 16
.
dá mairfeadh Conán am dháil,
iv 22. 27
(
am chomhdháil,
vi 14. 22
).
iv 80. 3
. it dáil:
an bhfuil Fionn san ḟiann ad dháil,
iii 248. 27
.
ó tá truagh as taise ad dháil,
iii 274. 27
.
beidh ad dháil Aodh Beag,
iv 74. 3
;
vi 26. 15
. (in)na dáil:
rochuir chugam an tṡáith aráin as deoch na dháil and a drink
together with it
iii 278. 24
. is leor do ṡeanoir an phian
mar atá as gan tuilleadh na dáil without adding to it
iii 286. 3
.
dothriall annsúd aran bhféinn Oscur as Aodh
na dháil,
iv 82. 18
.
gan sluagh ná tóir na dháil,
iv 120. 3
.
ní iarann (sc. Dia) tóir catha go deó na dháil,
iv 122. 22
.
(in)nár ndáil:
san ḟiann uile nár ndáil go dlúth,
vi 10. 2
.
dḟág sinn uile faoi gheasaibh na dtuile nár ndáil,
vi 48. 10
.
(in)na ndáil:
gan teirce a bhfonn na ndáil,
iv 140. 36
.
prep
imm dáil n-
around, near, along with:
beit mom
dáil cen dimbaig Cionia chaid,
Gorm. Apr. 3
.
beit
móm dáil in dremsa,
ib. Apr. 27
.
prep
ó dáil
away from: an ḟiann óm dháil ar cheal the fiann
being gone from me
Oss. iii 276. 2
.
II A meeting, conference, assembly, convention; a legal
meeting, court
. Often connected with 1 airecht, comthinól,
1 oenach, terchomrac, tochomrac. For -dál
as a collective
suffix see ban-dál
.
dál .i. airecht ut est robbé uas bar
ndálaib ( =
Fél. Ep. 63
),
O'Dav. 644
.
dál as chomtig
fri dáma,
Thes. ii 329. 1
. Frequent in the Laws:
caite
dail? ní adgelltar .i. in leth ingellus neach dul ┐ muna dech
biaid smacht urcraidi dala uad ... mada ndech noco nuil
smacht urcraidi dala uad,
Laws iii 330. 1
.
fuírech i
ndail i mbi ri,
ii 128. 19
.
do les dala nó airechta,
ii 214.
17
.
teora tomaltu ata córai do ríg fora tuaitha oenach ┐
dal do cundrech ┐ tocomrac do chrich,
iv 332. 17
. co
dail críchi búi la tri cenéla saera a territorial meeting
i 78. 17
.
athgabáil dechmaide fil...im cach ndail críche,
i 192. 11
. im lot do aibinne .i. do suide dala thy convention
seat
i 170. 15
(cf.
dál-ṡuide below).
má teccmai líth laithe
nó dail no thochomracc tuaithe,
v 396. 21
(gl. l. 25
: dail .i.
oenaigh).
fri gell fri dail fri dígail,
ii 268. 16
.
bla dúnad
dal
,
iii 240. 22
(cf. is immi conéirgitis fri dala ┐ dúnada
RC xiii 373. 4
).
dal .i. in dal ima comtinoilter ann,
Laws 25
Comm.
.
timtach fir is gnáth a ndáil,
v 238. 19
(
.i. a
ndail aonaig,
ib. 242. 17 Comm.
).
iar tiachtain dóib don
dail ropritchad soscéla Críst dóib,
i 14. 15
.—
is fairsing a
ṅdálsom,
Fél. Oct. 28
.
attecham na hóga doairset
ar ṅdála,
ib. Sept. 20
.
robrúithea i ndálaib,
ib. Prol. 33
.
it ruama co ndálaib co cétaib co mílib,
ib. 211
. noddlomaim fíad dálaib before assemblies, i.e. openly
ib. 133
.
robbe
uas bar ṅdálaib,
ib. Ep. 63
.
addreset na degḟir...mor ndalaib,
Gorm. Apr. 22
.
is iatso ríg bátar isin dail sin,
IT i
212. 26
.
rohordaigeadh smachta ┐ rechta ┐ dligheadha...
isin dail sin,
ib. iii 198. 22
.
Feis Temrach...┐ fir nÉrenn
isin dail sin uili,
ib. 198. 25
.
nach dal ┐ nach oirecht con-rísar la túathu ┐ rígu,
Ériu ii 210. 5
.
terchomrac dagdaoine
dala menci,
Tec. Corm. 3
.
fá ma nadhmolad fiad righaibh
isnaib dálaib,
ACL iii 294. 4
.
ó dosnectar ina ndalaib,
ib. 298. 3
, cf.
ib. 294. 24
. is ferr (var. lect. maith)
cech
dal dia tic síd,
LL 147 b 26
. (fir Hérend)
i noenbaile
┐ i noendáil ┐ i noentochim,
TBC-LL¹ 820
.
intan nothéigmis
don dáil,
Festschr. Stokes 3. 12
.
i ndálaib ┐ airechtaib ┐
i comthinoltaib læch ┐ clérech,
FA 31
.
isé dano (forcetul)
nopridchad i mmórdáil fer nÉrend,
ib. 32
. Ériu co nimad
ndála (g
s. or of 4 dál
RC xxxvii 14
)
FDG 532
.
dochumm na dála,
Three Hom.
60. 14
.
boi dail (sic) mor la Bretnu...luidsom don dail,
Lism. L. 48. 3
.
ocht neascoib deg ar tri cetaib isin dail
sin,
MacCarthy 284. 19
.
egnaidh Insi Fáil do díth a dáil
nGaeidheal,
AFM ii 602. 12
.
cen luige do thabairt fo dáil
ar domun,
PH 2684
.
amal dogniat inna brécaire i ndálaib
┐ i ndairechtaib,
ib. 5947
(cf.
6055
).
aes dála
advocates
:
mná nád éta urlabra .i. ná fuair
aes dala,
Laws v 252. 26
.
dál brátho, in dál mór the last judgment
:
bid mou
a onóir i ndail bratha,
PH 1601
.
is imalle ticfat i ndáil
brátha,
ib. 1652
.
co nérius fén...i mórdáil lai brátha,
ib.
3444
.
bidat marthanaig...co mórdáil bratha,
FA 6
.
co
tí in dál már,
ACL iii 313. 17
.
III A law-case, a cause, case; a dispute, controversy
(W. dadl debate, dispute):
dal .i. caingin ut est dal dia
ngetar a mbrugh .i. is caingin dia ngetar,
O'Dav. 586
.
ó bus tar muir ticfa dacra a dala a roga brethemon i
nÉirinn dó,
Laws i 6 22
. isé is fiadh naise imna dálaib
ima fuiglither he is witness in the cases which are decided
H 3. 17,
O'D. 580
. aes dála
advocates
, see II.
dala ile
fri aes cerd,
RC xxvi 40. 1
.
is amnus dam beith isin dail
sin itir dia ┐ duine,
Laws i 6. 25
. imodcuiri fein it [d]alaibh
act for thyself in thy causes
IT iii 200. 29
.
is mór nodcuiri
┐ nodgabai féin id dhalaib,
ib. 201. 1
.
nír bo chucumsa
robo chóir dál inna caurath sin do thabairt,
FB 56
.
bretha
córa for cach dáil ised dlegair do cach ríg,
Rawl. 158. 9
.
gan dáil gan gliaid gan gaisgead,
ZCP viii 229
.
na tagra a
dáil co fergach,
ZCP vi 271. 24
.
dál do gleod to settle a controversy,
decide. bid aingcess la hUltu in dal so do gleod
FB 16
.
ní gleter dála lasna Déisi acht ind aidchi,
Trip.
208. 23
.
noglédís dála,
Leb. Cert. 6
.
ar ndemnigud a ndála ┐ ar
cinniud a caratraid,
TTr. 1764
.
court
:
cuisnit .i. cosnait
.i. cosnam dala no cos na dála forsa nairisethair in dálaige,
Corm. s.v. cuisnit
.
IV
(a) A judgment, decree, sentence, award, ordinance,
law
,
decision
(
legid dam-sa ar dail,
Fen. 182.8
.
ná bi ic hildalaib,
SR 1698
. Cf.
is mor dogni d'imrateib,
1694)
:
dáil .i. dlighedh. gach uile dail tobhaigh is maortigherna,
H 3.17 , p. 167
. ni techtat for dail is for dail a
ndligid (
.i. is for dail na haili ata doib ani dlegait,
146. 11
),
Laws i 144. 22
. Similarly
146. 10
.
dál Dé,
SR 3891
.
do ḟochmarc a dhála imon caingin sin,
IT iii 200. 27
.
ná
rop guach do dál
,
LL 148 a 30
(=
KMMisc. 260 st 6
).
ná
rop dál co nattail,
ib. 147 a 53
.
conid sí dál forsṅdesid,
ib.
163 a 45
.
iar ndáil dligid,
ib. 163 b 2
(=
Todd Lect. vii 4.
28
).
ma daime dáil ṅdligid dún,
ib. 209 a 53
.
corbom etal
risin dáil,
ib. 374 c 19
.
roptis fíra mo dála,
ib. 307 b 28
.
ní theilgset dáil ná dliged,
10 b 18
.
rachunig ba fír in dál:
a ainm arin cnocc comlán,
Metr. Dinds. ii 72. 11
.
meni
digius guigfitir dala fer ┐ fírfaitir briathra ban,
TBC-LL¹ 560
.
in dáil adcluine así in cóir,
Acall. 599
.
da tísadh fo breith
dála,
ib. 2384
.
is ann cachain in dail nasdadha do Gaidelaib,
RC xii 116
.
fuirech re dál rígh nime,
ZCP vii 301
.
mesrugud for dalaib Dé ní tarda nech for bith cé,
ib. vii
307. 12
.
i tucsin dála na ndéi ┐ derritiusa nimi robui sen,
CCath. 998
.
in cogar dorigneabair léigid damsa ar dáil,
Fen. 182. 8
.—Prov.
ferr dála ina deabaid,
ZCP vi 260. 18
.
dál báis
sentence of death
(cf. I above). tucsat dal
(dail
LL 299 b 45
) báis (
dáil mbáis,
CS 26. 10
)
forsin ríg,
LU
118 b 35
(
Trip. 566. 25
).
tucsat na dúle dáil báis do
Loegaire,
LL 299 b 40
.—Here also:
dal a talione .i. o eruic
...dal didiu arindi asrenar do cach iarna ngním,
O'Mulc.
291
.
(b) an agreement, a contract, covenant; espousals;
betrothal: dála gl.
ceart daingin orra,
Eg. Gl. 243
. dála
.i. mionna, O'Cl.
naidm a cor ┐ a ndála,
TBC-LL¹ 2249
(YBL).
dúle Dé darstánic dáil,
Bor. 40
. dosgní didiu Concobur
a dail (betrothal)
le Subaltaine,
Thurn. Zu Ir. Hss. 43 § 6
.
na deun banais iar ndáil o thús corghais go mioncháisg,
Donlevy 116. 14
(with solemnity Donl.; with solemnity or
public proclamation, as of marriage
Dinneen s.v. dáil
; with this
meaning still in use in Donegal).—Cf. athair dála he that
delivers the bride or bridegroom to be married
P. O'C.
,
the bridegroom's man
O'Br.
dáil
statute, treaty, contract,
covenant, alliance
P. O'C.
V (a) A case, matter, affair, state, condition, circumstance
: in dail eile fores é a leth acobar a geill aga fuasluga,
Laws i 282. 27
.
rofitir Ádam a dáil,
SR 2029
.
ba
aingcess laiss in dál dodfánic,
FB 58
.
inniss dam gach
dal ret leass co nderntar lim do leges,
IT i 123. 16
.
dal
bróin is milti do Moen,
LL 33 a 32
.
sírechtach dál in bith
cé,
Ériu v 211. 5
.
scarad friu bid dál éicne,
ib. 210. 1
.
ingnad dal
(cheville)
RC xiii 74. 3
.
dál cen séna (chev.),
ACL iii 295. 15
.
dál arcanai (cf.
mod arcanai,
298. 5
),
ib.
297. 11
.
dál nad bine,
ib. 15
.
is dál deimin,
ib. 28
. conad
hé a saebforcetul sin fodera dósum dúscad cacha drochdála
MR 166. 23
.
innsaigeas hua Ainmirech im dáil nach dlig,
ib. 158. 6
. ór thaitnid frim do dhála the manner of thee
(O'Gr.),
Acall. 645
.
rob olc a ndála ┐ robuaildis mná,
Anecd. i 46. 16
(D).
in dails[e] ga trialltar lib,
Fen. 350.
17
. uair is minic fásus irchóit desnadudh ┐ dimḟuirech
na ndál nurlumh dogrés from delaying and procrastinating things always prepared
CCath. 551
.
do rédugad ┐
dordugad dhál eglasdacdha,
ALC i 262. 29
. ná len don
dáil fora tái do not persist in the course you are pursuing
Aen. 580
. iar ccríochnucchadh a dhál ndoṁanda don iarla
having settled his worldly affairs
AFM vi 2234. 30
. iar ccor
dal niomdha na leith having brought many other charges
against him
ib. 2142. 21
. gan dáil a rochtain for ccúlaibh
without knowing whether they should ever return
ib. 2358
,
cf.
mar nách biadh dáil imthechta aca,
Celt. Rev. iv 206
.
dobeir (cuirid) for dáil mbicc he makes little account
of: doradsom for dáil mbicc ┐ for neiṁní fuighle na nuasal
AFM vi 2124. 25
. rogabsom for neiṁsnim do denam de ┐
ica chur for dail mbicc ┐ for neimfni to treat it as a small
matter
CCath. 5014
. —
tuc a ḟis lat gach dál fora mbiat,
Marco P. 97
. iseadh is dáil dona mnáib this is the way
with women
Keat. ii 5323
.
an fíreolas atá aga seanchadhaibh ar dhálaibh a sean,
ib. i 104. 12
. dáil na foirne
áitigheas í (sc. in críoch),
ib. i 2. 4
.
da madh linn gach
ní ar domhan...folamh ár ndáil fa dheireadh,
TSh. 167. 8
.
do bhrígh gurab ionann bhur ndál,
105. 14
.
ní thuigid
...gurab ionann dál don duine ┐ don ghort bheantar,
73.
24
; similarly
4. 7
;
4. 15
;
7. 21
;
21. 32
;
65. 14
.
dáil
an pheacaidh,
ib. 260. 8
.
is iontuigthe gurab saobh an dáil
don druing,
130. 11
.
nó fós dáil na speile ag buain an
ḟeoir,
73. 26
. ni hiongnadh an cholann do bheith tréith
ré méid a duaidh ┐ a doghrainge óna dálaibh sin for
these reasons
82. 24
.
is minic ṁothuighmid duadh na
dála sin ag buain rinn féin,
84. 18
.
don druing rér bhean
dochar na dála so,
152. 5
.
gan anacal air ná dáil chabhra
na chionn,
31. 25
.
ionnus nach bí dáil chabhra na chionn,
254. 28
.
dál nóentuma lot of virginity
Metr. Dinds. ii 58. 12
.
Probably here: intan rosiacht cusna dála dédenchu do
when his last hour had come
PH 6602
(but cf. deden-dal
the last tryst); cf. s.v. déidenach, dídenach. Personified:
slán riot a
Ḟinn...slán riot a ṡárdháil na gcríoch,
Oss. iii 256. 7
.
don dáil sin by this occurrence, on that account
ML
8. 28
.
ó nach dáil
innach dáil in any way: is nemphní ┐
is nemada lind tregdad in talman ó n.d. (o nach nd. R),
Alex. 859
. ní chuindig nech fortacht o [a]raile innach
dail (o nach mudh R),
Alex. 845
. i ndeired na dála
at the end, finally
, a common modern idiom.
Trí Préach.
7
.
Páidín 15. 22
.
(b)
circumstance, event, adventure, course, story
:
tánac
dia innisin duitsiu mo dala chucutsu siar,
LU 41 a 1
.
is
fuilled nága dála in da ingen,
LL 297 b 3
. admaim ar
in rechtaire a dhala in chlaidib the story of the sword
IT iii 201. 28
.
oca iarfaigid cindus douicemni dála geni
Críst,
LB 139 a 8
. Crístt mac Muire mó gach dáil (d
sg.)
ZCP vii 303. 19
.
roinnis Fionn dóib dáil an echtra sin,
Tor. Dh. Oss. p. 206
.
prep
fo dáil, fo dála as regards, concerning
:
rochuir
techta uadha go Cormac fo dháil na corma,
ITS vii 61. 33
.
fáitsine do dénam don ríg fo dala a ingeni,
ML 154. 11
.
prep
im dáil, im dála: dochuatar i comairle im dáil Stephain
LB 229 b 7
. innis daṁ an ḟírinne um dáil an ṁacaoiṁ
ITS v 164. 6
.
nimdana...imma dala mo degríg,
SR 2070
.
is
de bói in comthinól sin occo im dála na creitmi,
LU 117
b 23
.
nuchumtha ní rádim de im dala mic Deichtire,
TBC-LL¹
801
,
1484
.
gnísit comuirle im dalai and óglaich,
RC xii
80. 9
.
um dala reatha na gréne,
ib. xiv 365
.
dorala do
Andromacha aslinge dúaigh do ascain im dala a fir,
TTr.²
1128
.
mina abarthi fír frium im dála in chroind roḟalchubar,
LB 232 a 22
.
ata ingantus...acainde imat dalasu cindus
rucad tu asin carcair,
ib. 224 a 58
.
indisidh in scél cétna im
dála in claidib,
IT iii 201. 30
.
asin libar rosscríb imm dála
na caingene fuil acaib,
PH 21
.
amal roscrib...imm dalai
paisi ┐ césta himáigine Crist,
ib. 28
.
inní rofaillsig Dia
dam im dála chuirp Stepháin,
ib. 1487
.
Often only dála:
dala immorro Eochada,
IT i 122. 11
(=
TE 8
, Eg.).
dála na dá bhanchaointe,
TBC-LL¹ p. 879 n.
dála Ḟinn dobhér sgeula ós árd,
Tor. Dh. Oss. p. 66
.
dála an
abbadh,
TSh. 140. 1
.
dála ríogh na Sorcha,
ITS x 82. 5
;
110. 8
, cf.
ib. 76. 30
;
84. 11
;
88. 1
;
92. 15
;
114. 21
;
170.
28
.
Keat. ii 47
,
253
,
363
,
1262
,
3098
,
6071
, &c.
do dálaib:
bae in rí fo glámaib gné: do dálaib a
aislingthe,
SR 3278
.
do dalaib ind escra sin,
ib. 3580
,
is
derb ní tuilter do de: do dálaib na comrainne,
LL 14 b 14
(=
do dhaltaib,
BB 42 a 26
).
VI Astrol. a conjunction
:
dail go soirb re seachtmad,
MS. Mat. 72
.
PERS.
Gilla na nóg mac Dál-re-dochair,
ALC 1281
.
LOC.:
Cnoc na Dála,
Dinds. 132
. Cnoc Dála, Sliab Dála,
P. O'C.
COMPS. generally =
meeting, assembly
.
(a) attáil another
meeting, another decision, ban-dál
, dam-dál
, deden-dál
, deg-dál
,
dóer-dál
, droch-dál
, écen-dál
, gó-dál
, grían-dál
, min-dál
, mór-dál
, olc-dál
, ríg-dál
, ro-dál
, tiug-dál
;
(b)
dál-luc,
dál-ṡuide,
dál-tech, q.v.—MOD. dáil, g
s. dála. i ndáil
towards. dála as regards. dálta, dáltha mar just as.