adj
o, ā. (déiden-, díden) see
GOI
§§ 106
,
206
,
ZCP xi 310
.
(a)
last, final (in time or succession): isa ndedenach gl. in
posterum,
Ml. 132a3
. isin tsenmim dedenach gl. in novissima
tuba,
Wb. 13d18
. in dēdenac[h] gl. postremum,
Corm. Y 32
.
isind epistil tóisich . . . isin dedenich,
Wb. 14d1
.
a llaithe
ṅdedenach diud noichtich,
BCr. 18d1
.
ónd rainn dídenig,
Thes. ii 230.20
(PCr.).
inna rainne dídencha,
22
. ara ndédenach
`final' (letter),
Sg. 188a17
;
158b1
.
o gein tuissech E. . . . cosa
ngein ndedenach,
IT i 131.10
.
ón chetna duini . . . cosṅdedinach,
SR 7892
.
in cétlá . . . in la dédenach,
TE § 13
Eg.
cetna trian . . . in trian tanaise . . . in trian dedenach,
TBC-LL¹
872
. Mugron . . . dorigne . . . na da rann dedencha the last two,
Thes. ii 305.42
.
arna tri captelaib dedenchaib,
Lib. Hymn.
5.10
. isan dara bliadain deigenaich do ḟlaithius M. the second
last year,
Lec. 574b18
.
bud é mo ḟecht dedenach co brunni
ṁbrátha,
TBC-LL¹ 1208
. isin cháisc dedenaig (= in nouissimo
paschate),
PH 5012
. sgela . . . an laí díregra deighenaigh
Doomsday
,
KMMisc. 316
. fri diaid in domain dedenaig at the
end of the world,
RC xxvi 38
. cona beth . . . faindi irsi oc na
dóinib dédinchaib in people of later times,
Todd Lect. vi 19
.
gé atái isin aimsir déidenaig though thou art near the end of
life,
SG 37
.
doba duine cráibhtheach an M. se san aimsir
dhéidheanaigh,
Keat. iii 4506
.
i ré déidenach do bethad,
SG 353
. go cuan a chríche déidheanaighe (i.e. death),
TSh.
737
.
intan rosiacht cusna dála dédenchu do,
PH 6602
. na
dá neirrech ndedenach the two last-mentioned (of three things),
Laws iv 336
. Absol.
is denam for tuisech an deidenach
,
i 172.
32 Comm.
Esp. in pl. in adv. phrases: fri degenca in extremis,
Mon. Tall. § 56
. issed derigne D. fria dedencha in his last days,
Hib. Min. 277
; cf.
Wb. 30d12
: comrama ┐ baga Poil frisna
dédencha towards the end. lasna dédhenachu (dégh-, dedenchu,
deidhincha, v.l.) dorónsat gialladh do Césair
at last
,
CCath.
2546
.
o thanic tra cusna dedenchu do P.,
IT i 21.29
. ó rosiacht
cusna dédenchu do when his end was approaching,
LB 143a36
.
ar techt gusna degenachaib do F.,
RC xii 336
. fuaratar a
nathair isna déidhenchoibh iar ndenamh a thiomna in his
last moments,
AFM vi 2234
. Note also: deighenach a bethad,
BNnÉ 265
.
Adv. co d.¤
: robúi aréir co déidhenach sunn he was here
late last night,
BS § 28
.
an aithne si ┐ an aithne air
ar labhradh go d.¤
,
Donlevy 142
. a Dhia óir do éistis me . . .
cid ed éist anos co dedenach me now on this last occasion,
3 B 22, 112a5
.
(b)
last up to the present (of that which is just past or still
continuing), recent:
tuigsi . . . na bpriomhughdar do bhí
ionar nduthaigh san aimsir dheigheanuigh,
RC iv 351
,
354.3
.
o thús betha . . . cosin namsir ṅdedenaig down to our own
times,
Trip. 530
(
LL 130b23
).
do dhainib na haimsiri deigincha seo,
Aen. 3182
.
nocha ro chin d'Ereannchaibh . . . isna
reibh déidhenchaib righlách fo Domhnall,
AFM 911 (ii 582)
.
Absol.
ní thainicc do ghallaibh i nErinn is na deidhenchoibh
nech ba ferr inás,
AFM vi 2002
;
v 1276
.
in aonmaidhm dia
ro figheadh isna deidenchaibh inn inis Eremhoin,
Hugh Roe 318
. Adv. dobhí ag teagasg go deigheanach
lately
,
RC
iv 354
.
Serlus do dhenamh ridiri co dedhinach dhinn,
Fier. 80
.
Compar. dedenchu tanic co Crist quam predictus
he came
later to Christ,
Lib. Hymn. i 20
.