2 día
Cite this: eDIL s.v. 2 día
or dil.ie/15847Last Revised:
2013
Forms:
dea, dia, d, dáe, dæ, d, dia, dea, dia, dé, d, dǽi, deé, dia, dia, dea, d, dée, dee, dei, dea, déé, dée, deu, deo, deoa, dee, dea, dei, dea, de, dee, deao, déib, deib, deeb, Dia
n Also dea. Disyll.,
SR 1905
,
2033
,
2685
; monosyll.,
649
,
1917
,
1950
. Decl. (instances of sense (b) in the sg. are enclosed in brackets). n
s.
dia
,
Wb. 31a2
.
Ml. 44d14
. (
LL 213b42
.
Aen. 1225
. ) (
dea,
Sg. 162a4
.
Trip.² 584
. ) (
déa,
LL 10a35
.
Dinds. 85
. ) (
de,
Corm. Y 31
.
IT iii 62
. ) (
dé,
LL 12b47
.) (
dee,
Marco P. 37.
.
Maund. 202
. ) (
díae,
Trip. 100
. ) (
dei,
TTebe
pass.
) v
s.
d,
Wb. 5a7
.
Ml. 87a2
.
dáe,
43d17
.
dæ,
54b19
.
d,
Wb. 5b9
.
dia
,
RC xvii 143
. a
s.
dea,
Thes. ii 247
(
Trip.
122
).
dia
,
Wb. 20d1
.
Ml. 102d1
.
Tur. 26
. g
s.
dé,
Wb. 33c6
.
Ml. 19c17
.
Hib. Min. 10.324
.
SR 1376
.
d,
Wb. 20d2
.
Ml. 14c2
.
dǽi,
Wb. 22c10
(error?).
dee,
Thes. ii 247
.
deé,
ZCP ix 451.27
.
dia
,
PH 301
,
433
. (
dea,
LL 123b32
;
227a20
(
TTr. 733
)). d
s.
dia
,
Wb. 14b13
.
Ml. 39c7
.
dea,
Thes. ii 246
.
n
p.
d,
Sg. 39a22
.
dée,
Cóir Anm. 149
.
dee,
SR 8290
.
LL
9a11
.
PH 713.731
.
Aen. 1494
.
dei,
TBC-I¹ 1751
(
dee,
TBC-LL¹
2419
).
ZCP vi 57
.
Aen. 636
.
CCath. 1013
(this form common
in classical adaptions).
dea,
Aen. 817
. v
p.
déé,
Acall. 5994
.
dée,
ZCP vi 57
. a
p.
deu,
Wb. 8c11
.
TBC-I¹ 1023
.
deo,
Sg.
217b3
.
deoa,
Alex. 905
.
dee,
RC xiv 406
.
PH 740
.
dea,
Aen. 2956
.
dei,
Marco P. 32
.
Aen. 1376
. g
p.
dea,
Sg. 162a3
.
TBC-I¹ 1750
. (
dee,
TBC-LL¹ 2419
. )
LL 10b26
.
de,
LL 35a42
.
dee,
PH 1352
.
deao, (facs.), Aen. 1025
. d
p.
déib,
Sg. 39b14
.
deib,
TE 14 (Eg.)
.
deeib,
PH 715
.
deeb,
Ériu ii 196
.
PH 709
.
(a)
God:
intan durairngert Dia du Abracham,
Wb. 33d10
.
rad Dǽ
God's grace
,
21c10
.
buaid Maicc Dé,
Fél. Feb. 15
.
fri Di[a] n-athir,
Tur. 26
.
cuir do smuaintigthi a nDia,
SG
41.34
. Later
Dia
athar. Cf.
BNnÉ 196
.
a Dhe athar uile-cumachtaidh,
Lib. Flav. ii 2vb 38
.
Ísu Crist mac Dé athar,
PH
8353
.
Dia dia dídin may God protect it,
BColm. 82
. ar Dia
for God's sake:
fedba irescha ar Dia
,
RC iv 254
. In salutations (but see
Éigse x 96-102
):
Dia do betha
hail!
Aisl. Tond. p. 101
.
Dia do betha
a m'anum, a C.,
Acall. 7433
.
Dé do betha, a ógh,
3 B 22,
70b21
.
Dia do bheatha a Mheic Mhuire,
A. Ó Dálaigh xliv 1
.
narab Dia do betha a bháis,
Ériu viii 92
.
Dia beatha, ib.
Dia
beatha mo bhráthar,
A. Ó Dálaigh xlvi 2
,
3
.
Dia beatha
i gclí dar gcabhair,
3
,
5
.
Dia lib Dominus vobiscum,
LB
262a4
.
Dia lat,
Todd Lect. vi 65
. Exclamations, etc.:
a Dhē
bethad! ba bēd bróin ēg ui E.,
BB 58a39
. ar Dia frib!
lēgid uaib me! for God's sake,
Anecd. iii 9
.
ar Dia rit . . .
abair th'fáisitin,
SG 41.10
.
teaccaisc mé ar Dia frit, ar espoc
M. . . . adeirim rit ar Dia cáin pecadh na carat,
41.32
.
Dia
fris cena, is ingnad in gnim as God is witness,
CCath. 3183
.
Dia fris, as dall an t-aiccnedh don lucht lasar ferr fuil do
thodhail . . . inas C. do clodh gan telccud fola,
4583
.
Dia fris,
cidh innso?,
4818
. Cf. perhaps,
dia re na ccomal uaimsi, ol
Meadhbh,
ZCP x 277
. In n.pr.
Cailleach Dē, ingen Huī
Eidin,
Lec. 392b26
.
Compd.
¤aithis
blasphemy:
as blasfeim eitricemhuil (sic leg.)
.i. dia-aithis sin do radh le Dia
,
Luc. Fid. 358
.
(b)
god, goddess, supernatural being, object of worship (cf.
3 Dea supra):
dorigénsat . . . deu diib,
Wb. 7d10
. dé nemdai
gl. caelestibus,
Sg. 39a22
.
nomen do lestur bís oc edpartaib do
deib,
56b7
.
co fessed cia bad mó nert | a nDiasom no dia
Egept,
SR 3848
.
dia catha . . . dianda nomen Mars
,
Corm. Y
892
.
Net .i. dia catha,
O'Dav. 1289
.
am fisid (sic leg.) i
cerdaib dei druidechtai,
ZCP iii 236
=
conidam fissid . . . hi
cerdaib dé druidechta,
LU 10304
. beandacht dea ┐ anai fort,
olse. dei leosom int æs cumachta ┐ ana iint æs trebtha,
TBC-I¹ 1750
(
TBC-LL¹ 2419
).
tongu do dia toingthe hUlaid,
3625
.
atbiursa mo dee I swear by my gods,
RC xiv 406
.
dei ídal,
O'Mulc. 469
. bá día talmhan dóibh é ar mhét a chumachta,
Cóir Anm. 150
(i.e. the Dagda).
inn a síthaib, in do deib
dúib?,
Trip. 100
.
do rúmenutar ba dea in draicc,
PH 6290
.
a mordéé adhartha (exclam.),
Acall. 5994
.
seinser gacha
duine as dia adhartha dhoibh,
Marco P. 110
.
demhna ┐ dei
aerdha,
32
. na cuirp . . . d'edbairt dona deib adartha,
TTebe 2219
.
rot-bennachat do dei adurtha,
CCath. 4036
.
Ismen dei an srotha sin a mathair,
3573
.
is dona deeib
adartha chreidim,
BCC § 87
. is iodhail uile dhée na ndaóine,
Psalms xcvi 5
.
dia dá mhaoin is mairg do-ní unhappy the man
who makes a god of his wealth,
DDána 22.2
.
tene dia
St. Anthony's fire, erysipelas:
efrempila .i. teni
dhiadh,
Thr. Med. Gl. C 133
. sacer ignis
.i. tene dhia,
23 K 42,
323.19
.
(acidula) as mór ḟoghnus a n-aghaidh na teine dhia,
330.z
.
(anthera) ceirin do ghéunamh dhe ┐ a cur ar an teine
dhiadh,
355.15
(cf. 1 dé).
an sugh do cur ar an teine ndiagh,
23 O 23, 21 b41
.
ar tenid diath,
24b3
,
90a5
. Cf. tene dia
gl.
flemen,
Sg. 96b1
. Perh. to be referred to 1 dé.
See 1 teine.