n
ā, f. g
s. dabcha and daibche;
dabcha,
LU 23
a 35
(v.l. daibche YBL).
BColm. 72. 6
.
Fen. 190.18
.
Ir. Gl. 158
. daibche:
Laws i 166. 22
.
RC xxxii 57. 7
.
Acall. 811
.
MR 130. 2
.
Miscell. Celt. Soc. 54. 14
. But in
plural always broad cons. group. a
s.
daibche,
RC xxxii
57. 6
(modelled on the ī-stems), cf. mod. daibche as n
s.
—By native grammarians explained as dé-oach `having
two ears':
d.¤ .i. déhoach .i. dí oe furri ar ní betis hoe for
énaib hi tús,
Corm. 15
.
I A large tub or vat with two handles (for ale, wine,
mead, curds, oil, water, or washing):
a nól meda .i. in
dabach
,
Thes. ii 347. 34
. According to
Ériu iv 134.
16 sq.
the
dabach
was the largest vessel, the next in size
being the ian (cf.
Laws i 170. 4
, where a
dabach
is said
to be bigger than an ian), then the drolmach, mude, cilarn,
milan and metar. A rude sketch of a
dabach
is to be found
LL 29
. —Made of oak
:
crandlestra .i. iana ┐ dromlacha ┐
dabcha darach,
Laws v 94. 9
.
a dabach dond dairech,
ZCP
iii 39. 3
; of yew
:
dabach dergibair,
LL 51 a 21
.
ZCP viii 108.
15
.
Acall. 3790
. The epithet
derg,
RC xv 303
, points to a
dabach dergibair;
d.¤ dondibair,
LL 51 a 1
; of crystal
:
d.¤
deghdénṁach do gloine ghuirm,
Ériu iii 156 § 10
.
Acall. 783
;
of silver
:
d.¤ aircid co circlaib órda,
MS. Mat. 619. 7
.
Held together by hoops
:
is gnáth fonnsa dá dhlúthchur uim
dhaibhich,
Ó Bruad. viii 4
(
ITS xi 72
).—Intended for liquids:
ón dabaig ola,
Fél. 128. 42
. cétchorn gacha dabcha
(levied as a tax),
Fen. 190
.
dá dabaigh décc do lionn
maith,
ZCP viii 116. 1
; for ale
: luid ... issin dabaigh chormma
SG 82. 5
; for mead
:
assin dabaig medha,
Acall. 7399
; for
cold water
:
i ndabaich nuaruisci,
TBC-LL¹ 722
Y.
tucad uisce
isna dabchaib,
Thes. ii 347. 38
; for eggs
:
lán secht ndabach
ndron duigib géd,
MR 124. 23
. Intended for washing
: d.¤
ḟothraicthe a washing tub,
Fél.² 170. 3
(i ndabaig
fothraice).
Raghnailt...do éc i ndabaigh ḟothraicthi,
ALC
i 408. 7
.
SG 73. 35
.—Prov.
ní ba caindel fo dabaich
dogén dím,
Trip. 52. 23
.
urchair an daill ma ndabhaich,
Rel. Celt. i 155
.
ib. ii 324. 26
.
II Metaph. a hollow, pit, pool
:
le hallglór an essa ag
siledh san dabhaigh diansrothaigh,
Anecd. iii 5
.
III A measure of land, a portion of land
. In this sense
only Scotch.
dá dabég Uachtair Rósábard
,
Goid. 109. 14
.
ar chuit cethri dabach do ní thíssad ar ardmandaidib alban,
ib. 111. 6
(both from Book of Deir). Cf.
Macdon. p. 305
.
LOC.
D.¤ Féichín,
AFM iii 23 n.
Gort na Daibche,
Miscell. Celt. Soc. 54. 14
.
Cluain Dabcha,
Hog. Onom.
Cúl
Dabhach, ib.
DIMIN. dabchíne:
etir dabaich ┐ dabchine,
LU 123 a 2
.
daibchín,
Seanchaint p. 78
.
MOD. dabhach, g
s. daibhche and dabhcha, n
p. dabhacha.
Finck ii 62
.
Quiggin Dial. Don. § 40
.
§143
.—Dinneen also gives n
s.
daibche.