daimid
Cite this: eDIL s.v.
daimid
or dil.ie/14221Last Revised:
2013
Forms:
damuid, -daim, -dam, -daimenn, -damann, damand, damait, -da[i]met, daimes, dama, -dama, rodama, -damat, daimtis, nodaimtis, daim, dam, dáṁ, damaid, -dém, -déma, démait, -démaitt, -didam, -didem, -didma, -didemam, -démad, rodémad, rodá- mar, dámair, -dámair, rodámair, dámatar, rodámatar, -rodmatar, dámatar, damnatar, damhnatar, rodamnatar, furodamnatar, dét, rodét, -dam, -rodam, dam, rodaim, rodamastar, damsat, rodamsat, damsat, daimset, radamsatar, damth-, damd-, -damthat, dam- thatar, damdatar, damhdhatar, daimtis, damhdaois, damair, damar, -damar, -damair, -daimt[h]ear, -damthar, -damthair, damthar, damtha, -démt[h]ar, -démt[h]a, -demthaoi, dét, rodét, nirodamad, damad, détiu, damthain, -ditiu, -ttiu
v
pr. i. ACT.—pres. ind. 3 sg. damuid, -daim,
-dam ; -daimenn, -damann, damand after negation, Laws
(Commentary). 3 pl. damait, -da[i]met. rel. daimes. pres.
subj. 2 sg. dama. 3 sg. -dama, co rodama
. 3 pl. -damat.
ipf. 3 pl. daimtis, nodaimtis. ipv. 2 sg. daim, dam, dáṁ.
2 pl. damaid. future (a) ē-fut. 1 sg. -dém. 3 sg. -déma.
3 pl. démait, -démaitt. (b) red. fut. 1 sg. -didam, -didem.
2 sg. -didma. 1 pl. -didemam. sec. fut. 3 sg. -démad,
rodémad. pret. perf. (a) pret. with no suffix. 1 sg. rodá-
mar. 3 sg. dámair, -dámair, rodámair. 3 pl. dámatar,
rodámatar, -rodmatar, nir dámatar
; damnatar, damhnatar,
rodamnatar, cf. Fél. Oeng. and furodamnatar,
Ml. 96 b 8
,
105 b 9
.
Thurn. Hdb. 401
. (b) t-pret. dét, rodét. For
dĕt see det. (c) s-pret. 3 sg. -dam, -rodam, nár dam
;
rodaim (
Cog. 56. 11
). depon. rodamastar. 3 pl. damsat,
ni rodamsat
, ní damsat
, nir daimset
; depon. radamsatar.
(d) pret. damth-, damd-. 3 pl. -damthat ; depon. dam-
thatar, damdatar, damhdhatar. Cf.
Thurn. Hdb. 401
.
Zeuss 1092 b
. Pret. subj. 3 pl. daimtis, damhdaois.
PASS. pres. ind. 3 sg. damair, damar, -damar, -damair ;
-daimt[h]ear, -damthar, -damthair. subj. damthar. ipf. 3 sg.
damtha ; subj. id. fut. 3 sg. -démt[h]ar. sec. fut. 3 sg.
-démt[h]a. -demthaoi (
ZCP viii 223. 19
). pret. perf. (a) dét,
rodét. (b) nirodamad, nir damad
. Cf.
ACC § 75
(damad leg.).
VN. détiu, damthain, enclit. -ditiu, -ttiu.
I
Endures, suffers
:
dia nnama noe (.i. dia ndama duine)
for tír,
Corm. s.v. noe
. Cf.
ar is nae duine ut est dia
ndama nae for tír .i. duléici in duine céssad fair,
BB 328 b
43
.
damhdhatar .i. doḟuilngeadar,
O'Cl.
damdatar (v.l.
damthatar, damadar) mór tadlech they endured many
afflictions
Fél. Oct. 15
. riana techt don rígu
rodamnatar (v.l. rodamdatar, rodamatar) saethu they have
suffered tribulations
ib. Prol. 32
. rodamnatar uili (v.l.
rodamdatar, rodamatar) they have all suffered
ib. Prol. 53
.
ni rodamair huar na te I have not suffered cold nor heat
Trip. 140. 16
.
cech dochruide rodámair ó ṡíl Ádaim cin
teirci,
23 P 10, 95
.
ABSOLUTE :
holds out, goes on with : damnatar la tri
laaib ic ol, Mesca Ulad.
suffers = dies. o rodamuir when
she died
Laud 610, 100 b
.
brooks, vouchsafes
:
ni rodamsat
Ulaid co mbuaid choscair do Emain Macha in tsechtmain
sin. Rodamastar immorro anim Conculainn co tárfad
don .l. rígan,
LL 122 b 30
. With fri
stands, bears up against
:
ar is derb lind ni déma siriti bras birda na letheti út fri
brúth ┐ feirg niad do letheti siu,
LU 76 a 25
.
II
Submits to a judgment, stands by, assents to a decision, accepts law. Frequent in the Laws in connexion
with breth, 1 cert, cóir, dliged, etercert.
(a) trans. uair nár dam sam dligedh as he did not submit to the law
Laws ii 304. 3
. intan damuir dligedh iumpu
when law is submitted to respecting them
ib. 298. 14
.
inge
mad nech ná dama coir iar séta táide,
ib. iv 184. 17
.
v 318.
16
.
is innles dóib in tochus dia ndamat dliged iar ndénam
indligid,
ib. v 120. 10
. muna damunn dliged intí risi ndeachaidh
lámh is éicin íc tara chend. ma daimet dliged &c.
ib. 226. 18
.—nír daimset in fir aile do Coinculainn in breth
rodnucad do they disputed the verdict, given in favour of
C.
FB 78
. acht go ndaṁdaois a eidircheart provided they
submitted to his decision,
23 E 26 p. 289
.
(b) intrans. with for. nách dernad etercert dúib? ol
B. dorigned om for C. ┐ ní daimet ind fir út fair eter.
ni didemam om oldat ind fir aili ar ní breth eter aní
rucad dún they do not stand by it
FB 75
. asbert U. friu
nod lémad a mbrethugud acht co ndaimtis nammá fora
breith. fodémam or iat provided they would adhere to it,
etc.
ib. 76
.
III
Submits to, i.e. permits, admits of, lets
.
noca
damann in lanad imdegla enech in lulgach anad is sia ná
anadh naine,
Laws i 120. 29
(commentary).
ni daim anad isia
ina anad náine,
ib. 31
. ní daim (
ní dam,
i 120. 19
) enecland
anad non patitur honoris reparatio moram (
Zeuss 430 a
),
ib.
228. 16
.
ii 100. 7
.
dáig ainech ná daimet anad,
i 236. 12
.
nír dama[d] dóib dul fri lias fobíth in coctha búi itir Féine
┐ Ulta,
i 74. 28
.
is indligthech sum ce daim a cairiugad ┐
ni daim a car[iug]ud dab annóiti,
v 122. 14
.
mad neach
ná daimenn a gaire do reir chóir,
ib. 318. 29
. eich no
daim ná daimet firiu na fedna foraib which permit not men
nor carriages upon them
250. 5
.
na daim ná damand fir
orra,
ib. 19
(comment.). Similarly
Laws i 150. 21
: conid
táinic C. nád rodamair nach ndligedh nád beith for úin acht
a beith for treisi.—rodamasdar iarum a cur a nurlaim coitchind he allowed it (his possession) to be put into common
patronage
O'Dav. 1362
. a Eua daim dún do thinchosc let
me instruct thee
SR 214
. ni rodmatar a mbrethugud innach
baliu aili acht ocutsu they did not permit of their being
judged anywhere else than here by thee
FB 56
. tarraid ... do
chuinchid bíid. ni damthatar (v.l. damnitatar) erchoimded
they suffered no excuse
Trip. 204. 1
. ni rodámair in mórbríg
do Mani bith ina thost did not allow him to remain silent
TFerbe 299
. Cf.
ní damair a bruth co fe[i]rg: co ro thogla
innocht for Glend Geirg,
ib. 360
.
in didma tanoccol? nocho
didem,
TBC-LL¹ 754
Y. rodemadh a losgad siú rotruaillfitis
a cuirp ar gradh De who would allow themselves to be
burned
Aisl. Tond. 119. 3
.
ni didamsa,
Laud 610, 99 b 2
.
dam thumalfossaic a manum a Cháilti. ni dém etir ar
Cailti,
Acall. 5033
.
dá cét laech rolámair sium | damair
a ndimdaige,
LL 192 a 12
.
a díth rodámair sin chath,
132 a 26
.
geguin tricha fer narmach | iarsin damair a
marbad,
YBL 124 a 24
. gur damair in togmac a urgabail
(dhamustar, Stowe MSS) suffered himself to be taken
prisoner
MR 246. 20
.
is aire rodamair Ísu do diabul a
aimsiugud,
PH 4893
. nir dhamh eadh ná hosadh dóibh
aga slaidhi he allowed them neither space nor truce, slaying
them
Aen. 2148
(
BB 473 a 6
). nách ar dámadh sísd no
sealaigheacht dha bhur sinnsearaibh that your ancestors
were not allowed their proper time
ML 116. 32
. níor
damhadh sealaidheachd dóibh no change was permitted
them,
23 E 26 p. 35
. níor dhamsat ceannus dá chéile they
did not permit superiority to one another
ib. 180
. do smachtadh ara muintir gan éisiom do mharbhadh da ndamhadh a
ghabháil if they could take him prisoner
AFM iv 710. 8
.
Here prob. also
Ériu iii 136. 1
: daimthi dal cuind
dosom innisein. ni didam sa caimme, ol O. Cf.
Rawl.
131 b 29
: daimthi dail cuind damsa. Archena demasu
cenco damasu.
IMPERS.: ni rodam dó cen tinntud fri M. he could not
bear not to turn against M.
TTr.² 1562
. ní rodaṁair do
can a innsaigid he could not refrain from seeking him,
CCath. 2920
.
ní rodamair do gan dol dia ffurtacht,
AFM
vi 2250. 17
.
berid leis iarum in mnái. ní rodamair tra
do Chormac innísin,
BB 262 a 35
.
┐ ní rodamair dó co
ndeachaidh dia feg fegsin,
258 a 26
(
dia feg forcsin,
YBL
177 b 39
). Cf. ótconnairc...daigh na hoirgne fora daltae
ni rodamair do he could not endure it
RC xvi 82
(quoted
from
H 3.18 , p. 717
-
718
).
IV
Allows, i.e. concedes, accords to, grants, yields. Common
in the Laws and sagas with 1 cert, cóir, cubaid, dliged to yield
justice, cede law and right to (do). With fír fer, f. comlaind,
comland oenfir in the sagas to grant single combat. With
dílgud to forgive, with trócaire to vouchsafe mercy.
geall
do incaib fri nech ná daim ceart,
Laws ii 268. 4
.
fer ná
daim ceart ná dliged do duine,
v 206. 2
.
dia ndamt[h]ar
cert dó. muna damthar cert dó,
iii 4. 3
.
nír damad
dlighedh do Feinib,
i 74. 17
.
nocho damand dliged dogrés
in taire sin,
v 174. 27
.
co [n]damann sí d.,
432. 12
.
damhar
d.,
210. 9
.
gabáil oc marbchrud dona daimt[h]ear d. ar
uair tarrachtain,
430. 27
.
doná damhthar dligi[d],
ii 70.
24
.
imná damt[h]ar d. dó,
iii 318. 2
.
muna damt[h]ur
d. dó,
iv 4. 12
.
masa cindti lais ná demt[h]ar d. dó...co
ndemt[h]ar,
12. 7
.
is cindti lais ná demad bodein d.,
v
174. 29
.
masa cinnte leis coná demtha d. dó,
v 206. 13
.
ná demt[h]a d. dó,
iv 4. 14
.
in inbaid is cunntubairt lais
i ndemt[h]a nó ná demt[h]a d. dó,
12. 10
. giall in fechemun
toicheda do thócbáil nocon damtha d. dó until what is
lawful is given him,
ii 140. 2
.
ní dam trócaire trinóit,
i 12.
6
.
dáimhes d.,
O'D. Suppl.
(Not here, but to con-daim,
Laws v 174. 18
: aire ná condaim ceart..., cf.
nád condaim
c.,
v 202. 5
.
asná condamar,
160. 4
.)
ni dámair cert dóib,
Expuls. 6
. Cúchulainn ní damair c.,
ScM. 21. 12
.
ná dam
cert do deman dúr,
LB 237 m
. ní damhsat c. dia fithidir
ZCP vii 305
.
baithgér...in imtuarcain ┐ ní rodam neach c.
dia céli,
BB 438 a 43
.
ní damann sé cert dam...┐ ticfa
aimser ann ┐ ní dema nech cert dá chéile,
Fianaig.
74. 4
.
co rodama cert in toenḟer,
Rawl. 113 a 33
.
nocho
damand findchert,
Anecd. i 48. 12
. nir damad c. dó
YBL 123 b
. ní demaitt cert man tír thair they will
not observe right towards the eastern land
Fen. 378. 9
(perh. to II). nocho cert na cubaid damait dairecht Breg
CRR 22
. nír dam Conall cóir ná cert do bidbaid C.
accorded not justice nor right to an enemy
Fen. 312. 23
.
dó nochur dam cóir na cert,
Fianaig. 66. 33
.
ní rodamsat
cóir na cert,
Rawl. 156 b 44
. dErinn nír damatar cóir to
E. they did not grant justice.
acht cor damthar fír fer dam
...atbér,
FB 94
.
intan nach démt[h]a córdus doib uime
sin,
Cog. 54. 13
.
a láich...ma daime dáil ṅdligid dún,
LL
209 a 53
.
ní fír fer ná comlond oenfir radamsatar dó,
TBC-LL¹
2910
. ní damar (níor damadh, Stowe)
fír fer dam ná
comlond oenfir,
4706
.
4733
.
ní ba cumland oenfir démait
duinn,
3972
.
ní rodamad fír comlaind dóib,
Bor. 10
.
noco
damthadar comraind do thuathaib De Donann,
ZCP x 365
,
Rawl. 135 b 20
.
rí rodet dílgud ... do Dauid,
SR 6873
.
rodet .i. rodam .i.
rodet a cron iarsin do mend,
O'Dav. 1362
. rodet it was
granted
BDD 143
.
dAed Dub rodét,
Rawl. 165 b 54
.
mo manchine is duit rodétt,
BColm. p. 48
.
a bo do ní
demad certa: cen bad leo a lachta,
Anecd. i 47. 14
(v.l.
ní dhema a certa).
dámh comhrádh red chomhalta,
B IV 1, 87 a
.
ABSOLUTE: maith lind dia ndama dúin féin if he
spare us
RC vii 300. 7
; the prose has
die coigle,
RC xiii
6. 16
.