adj
o-ā, often
dáll
, sometimes dald ;
dall
(: and)
LL 52 a
4 f.b
. d
s. m. dull,
dall
(
dáll
), f. daill. n
p.
m. dalla (adj.),
daill (subst.). a
p. dalla (adj.) ; dullu, dulla, dallu (
LB 212
a 31
), dalla (subst.)—COMP. dailliu, mod. daille. For
etymology and Gaul. cognates, see
Holder 1216
,
Stud. Hib. xix 42
.
I (Totally) blind.
dall .i. tall a talpa
,
O'Mulc. 343
.
dall a talpa
no disell .i. cen tsuile quia est sell .i. suil,
Corm. Tr. 58
.
haec talpa luch dall
,
Ir. Gl. 249
.
mac dall
,
IT i 39. 14
,
21
.
gur bhen a rusca dé gur roibhe dall
,
Cóir Anm. 29
.
┐ dall
clairínech éisidhe,
MacCarthy 408. 8
.
innistear go raibe
Isáac tré arsaidhacht dall
,
TSh. 258. 1
.
ar mbeith dall dho,
ib. 22. 31
;
255. 12
.
ní feas di í féin do bheith dall
,
ib. 258.
8
.
amlaid rogénair side ó máthair ┐ sé dall
,
PH 2288
(cf.
811
).
guidis...coro ṡlánaiged a mac dall bodar amlabar,
ib. 1319
. voc.
a hídail daill amlabair cen guth cen lámu cen
cossa,
ib. 1367
(cf.
1294
). pl.
uair nachdat dee...acht hídail
dalla amlabra,
ib. 1141
.—cless dond cless dall cless néoin
FB 24 (l. 24)
; cf.
dall-chless. METAPH. dalla dagairle blind
to good advice
Tec. Corm. 16 (l. 68)
.
fégad cechaen uaib
nárob dall ┐ narob baccach hé iar mbésaib,
PH 4666. 4671
.
osa dáll a chride berid diabul leis ina eolas fén he,
ib. 7755
.
is dall gan radharc me soillsig meólas,
Midnight court 812
.
Ignorant
:
dobhí sé dall aineolach i dteangaidh na tíre,
Keat. i 42.60
.
Unprofitable
:
gart dall
,
KMMisc. 174. 18
.
II
Dark, gloomy
:
abardall .i. abditum et dall
,
O'Mulc. 7
(cf.
abra .i. dorcha,
O'Dav. 27
).
uch in adaig dorcha dall
,
Add. 30. 512
,
34 b
(
ACL iii 233. 7
).
ifernn...dubh dall
,
Lib. Flav. ii 51 a 2
.
17
.
fot aidche daille dube,
LL 193 b 57
.
i nEgept daill,
SR (Greene) 3951
.
daire dall
,
SR 6355
.
ise sin gan diamair daill : domarbh
Diarmaid mac Cerbhaill,
SG 72. 25
.
croithis dóib dairbre
ndall,
IT i 108. 4
. Cf. dallcheó a thick mist:
ní ro ráthaighsiot ní lá dallciach na maidne muiche,
AFM vi 1936.24
.
ar snaidm a cor | in dallciach do chrích Mumon,
Ériu iv 226.10
.
buailis an curach dá ḟleisg dhraoidheachta gur ḟág fa dhallchiach é,
Each. Iol. 43.16
. METAPH.
obscure, difficult to read ; dull (in sound).
bíodh a ḟios ag
gach aon...gurab í cíall ḟíre na taoibhe daille so don taoibh
amuigh don leabhar,
ALC i 6 n.
deilm dub dall
,
LL 143 b
28
.
is dall erund mani écestar dún doléir,
Ériu ii 104 § 14
.
is d.¤ erunn a ḟis,
124 § 65
.
ib. 122 § 62
.
unjustified, false (of
a charge) :
dall adbur noferai formsa it is a false charge you
bring against me
RC xiv 243. 15
. Cf.
dalltaidbsiu do
dóinib,
LL 123 a 11
.
III o, m. and ā, f. (
Laws i 124. 22
). A blind person.
hic cecus .a. um. dall
,
Ir. Gl. 623
.
hic cecus dall
,
ib. 427
.
im dingbail mic...di claim di chaich di daill di anbobracht,
Laws i 124. 22
;
ib. 140. 5 f.b.
buidir ┐ daill durscartad co
fis a ndaille ┐ a mbuidre,
ib. v 156, n. 5
. dligid dalla dídin
ZCP vi 261. 11
f.b.
luid dald arachenn Patraic,
Trip. 132. 3
.
conid don dúll dorala techt sis,
IT i 39. 18
.
deccra daill,
Metr. Dinds. iii 372. 95
(
LL 158 a 48
).
bennachais in dall
clarenech co mba slána a da ṡúil,
Lat. Lives 86. 3
.
nírab dall
ic tuus daill,
ACL iii 318. 12
(cf.
LB 261 a 65
).
dall a cinn
daill,
Lib. Flav. ii 16 a 1
.
5 f.b.
nóṡlánaigedh dulla ┐ claṁa
┐ bacacha,
RC xxvii 302 § 76
.
an dall, gnioṁa an daill,
Eg. 142 p. 170
.
isé dorat a rusca don dull,
PH 2287
.
doralatar dóib dá dhall ar or na sliged,
ib. 4409
.
atconnarcsa daill ┐ baccaig...do ṡlánugud dó,
ib. 2182
.
daill
buidir ┐ baccaig,
ib. 2491
; cf.
4399
.
4414
.
4592
.
roíccais
clamu ┐ dallu,
ib. 1357
.
roairchis Ísu dona dallaib,
ib. 4416
;
cf.
2270
.
2296
.
2591
.
4413
.
4532
.
4649
.
hícc clam ┐ dall
,
ib. 1734
.
comus ṡIánaigti dall
,
ib. 2088
.
siubhalfaidh aṁail
dallaibh,
TSh. 255. 14
.
amal dallu nád faicet ní,
LB 212 a
31
.
dáll
,
ib. 33
.—am dáll ruccad mesi I was born blind
PH
2785
, cf.
duine dorugadh na dhall,
Donlevy 438. 17
.
mar
doleighis Críost an dall
,
TSh. 6. 26
.
LOC.
Áth Ferta in Daill,
Metr. Dinds. iii 308. 63
.
rotadhaill...do thigh an filidh Muiredhaigh Lesa an Doill
AFM iii 178. 16
.
IV
Darkness, obscurity
: ni fuille forru dall ná doirche,
Laws ii 272. 13
.
amail dobur ndubchiach nó amail dall
fedha (sic leg.) i foghamhar,
CCath. 5666
.
doradtsat na
naeiṁ...dall ciach ettorra ┐ in slogh,
RC xxvii 298. 18
.
la
dall ciach na camháire,
Hugh Roe 62
.
amal phupall bís im
dall
,
LL 52 a 51
. Cf. mod.
dubh ┐ dall na hoidhche,
Dinneen
.
MOD.
dall
, adj. and subst.: tá sé nár bhfágaint dall
he
is leaving us as wise as we were
Seanch. 35
. ba dhall
ésin ara ngaedhlainn that man was ignorant of Irish.
Compar. daille (pronounced duille).