adj
I
quick, prompt,
speedy; soon, readily: combad ellam no comallaitis aní
asrochoilset that they should speedily perform (gl. ut
maturent exsolvere)
Ml. 95c2
.
longphort do gabáil dóib
co hellom ┐ co héscaid,
TBC-LL¹ 431
.
cid ellom condranic
cách, luathium conarnic F.,
1034
(ullamh St).
TBC-I¹ 1402
.
ba torrach ather[r]och ellam
,
IT i 139.15
. dufochtrastar
ellam
awoke promptly
RC xi 450.1
.
táncatár...co hellam
ond insi,
LU 24b10
=
RC ix 486.5
.
co tisedh co hellam
...docom in catha,
CCath. 3296
. tiagaidh uaim go hullamh
BNnÉ 218.3
.
bás go hullamh d'ḟagháil,
TD 30.11
.
nib ellam mo lecht,
IT iii.1 53.18
.
do-beir proinn go hullamh deg-thapaidh doibh,
Fl. Earls
90.11
. atá an spioraid ollamh, ┐ an cholann éiglidhe =
promptus
TSh. 10159
.
at[h]cha ellma,
RC xxvi 44 § 230
. As attrib.: aisgidh ollamh ready
gift
TD 25.6
. Compar.: brōnaigh Conailli indiu... | ni
ba ellmhu bias gen | i nAird iar nD. not readier shall be
the smile
AU 687
.
rob iat...ba hellma ┐ ba hescaidi
aigned d'iarraid na himresna,
MR 216.23
. Míchéal...
dom anmuin is é as ullmha readiest
Dán Dé xxviii 4
.
do brisedh eachlusc uirri | bar n-eachradh ní hullmaide
IGT, Decl. ex. 554
.
adj
II
(a)
ready, prepared, finished:
cor bo éim ┐ cor bo
ellam
,
MU 8.32
=
LL 262b46
. Cf.
ellam cach n-airceand
.i. cach ni is ellam (.i. is derb) do denum duit ot laim is
ellam ort a chin,
O'Curry 216
(<
H 3.18, 112b
).
ro aithin dóibh DC long...do denum occo comdis ellma
(v.l. elma) inmara iat fó athgin in erruigh ar chinn,
CCath.
169.3269
.
Leb. Gab.(i) i 222.19
. combtar ellmha a lóinte
till their supplies were ready
Hugh Roe² 47 z (f. 26a)
.
o robtar fuirithe eallmha na Gaill,
Hugh Roe, 164.24 (f. 44a)
.
a mbeith ullamh aicce dochum Uí C. d'aithrioghadh
`he had them in readiness'
AFM iii 546.13
.
ní foláir don
uile dhuine bheith ollamh roimhe, ó atá an bás dearbh,
TSh. 131
. don tí atá ollamh ar dhéanamh breitheamhnais
= qui paratus est judicare
808
. ollamh ar a chionn prepared for it (sc. death)
1543
. ón druing...bhíos ollamh
ré fagháil fulachta = ...praeparatis ad escam
7995
. Hence
convenient, suitable:
ní ba ellam urusa Muir trom-adbul
Torrianda do bar n-ǽs athgǽti,
LL 238b31
=
TTr. 1621
.
(b)
finished, complete: in uair rob ullamh an ecclas
ready i.e. consecrated
RC xxv 398.17
. adhbar righ no rí
ullamh heir apparent or actual king
BNnÉ 262.30
. ar
mbeith ollamh n-ealadhan perfected in his art
TD 3.9
. sol
ticfadh ēnghloine amháin ullamh este before one glass could
come out of it (a glazier's furnace) completed
Fl. Earls 70.
10
. derlaic onóir do cloinn na hE., go mba heallomh a n-oirrdercas perfect (?)
Leb. Gab.(i) i 130 n. 7
.
(c)
ready (for) in the sense of predisposed (to), inclined (to):
is ullum iatsein cum idhroipisi,
YBL 351a36
.
teagaim sin a lucht na lubra ┐ isin lucht bis ullam
cuice,
23 P 10³, 21a8
.
gurub iad daine is ullma cum
flux fola,
22b6
. Cf.
ellam .i. a laim esti,
Phil. Soc. Trans.
1859, 184
(
H 3.18, 70.1
).
ellam .i. illaim .i. ni for
dail,
210
(
H 3.18, 81.2
).
ellam .i. al-laim ┐ ni for dail,
O'Mulc. 379
.
Corm. Y 540
. Cf. 2 ellam
.
As subst.: a ṡaor-ollamh bláth `thou noble, alert, smooth
weapon'
TD 33.18
. Cf. raticfa ra mod n-ellaim | meni
choisc do droch-thengaid `that will reach thee readily'
RC
xiv 424.26
=
LL 111a27
.