n (2 fíada) in O. Ir. io, n., in Mid. Ir. iā, f. n
s.
fiadnisse,
Wb. 1d6
. With art.
a fiadnisse
,
13b16
. g
s. ind fíadnissi
19c1
. a
p.
inna fiadnissai
,
Ml. 46c12
.
(a)
witness, testimony;
in Laws evidence, attestation
. Transl. testimonium in Glosses.
In
Corm. Y 645
and
O'Mulc. 499
derived from prep. fíad
and nass perf. pass. of nasc— `bind.'
ni óeinfer is coir da
fiadnaise, it a do no a tri. fiadnaise didiu `fiad neoch naisi'
ar ni ōg nach cundrath ocnā bí fiadnaise fo bith coimeta
comne,
Bürgschaft § 58
. da fer déc dorigne in ḟ.¤ le hÍsu
gave evidence in favour of
PH 2691
. ni dlegar a ṅgabail
i f.¤ i n-ar n-agaid-ne to take them as evidence against us
2673
.
atait secht fiadnaise forgeallad gae `seven proofs which
attest the falsehood'
Laws iv 52.5
. mana fuil fiadnaise aice
co ndechaidh ann if he has no witness that he entered
Bürgschaft
43.23
. táinic aingel De do denamh fhíadhnaise les
BCC § 155
.
ag íarraidh fíadhnuisi a n-adhaidh Iósa,
Mark
xiv 55
. isí mh' ḟiadhnoise I testify
TD 7.12
. bíodh a fhiadhnaise sin ar Herodotus san gceathramhadh leabhar, mar
a n-abair, etc., let H. bear witness to that
Keat. i p. 228
.
bíodh a fhiadhnaise sin ar aní léaghthar ag Galiensis ...,
TSh. 350
. do-gheibhdis na daoine ré ḟada fán am soin;
bíodh a ḟiadhnaise sin ar Éibhear ... do mhair cheithre
bliadhna is tri fichid, etc.
Keat. ii 235
(common formula
in introducing a corroborative quotation, etc.). Cf.
cuirim
ort a f.¤
,
ZCP x 42.3
. biaid iomad do chomharthaibh ... ann
... do réir ḟiaghnaisi an naoimh Hieronimus
according to
St. Jerome
Ó Héodhusa 67
. atámaoid ag denamh fiadhnaise gur leghamar ... `we are bearing witness that we have
read' (testimonium to O'Clery's Félire Uí Ghormáin),
Gorm. 2
.
asé ḟéin bhús bhreithemh ┐ bhús ḟer fiaghnaisi
orainn,
Ó Héodhusa 67z
.
(b) a witnessing, being present
at, hence presence; for transition cf. follg. exx. in which
f.¤
is used as pred. with DO.: ra raidsetar fri T. ... techt far
in n-áth bad ḟiadnaissi dóib [f.i.a. ina ḟiadnaise
St] that
was before them
TBC-LL¹ 2839
, cf. rothesc a trí cindu ... go
failet sin ríasc bhad ḟiadnaisi go rop íat na tri M. and sain
6026
; bad ḟiadnaisi d'Fergus ra naidmthea sain that F.
should be witness to the compact
2927
.
ra raidsetar cia bhud
ḟiadnaisi dona tarbaib,
6130
= cia bhu coir (do bheith) i
bhfiaghnuisi gleaca na ttarbh v.l. See M. O Daly,
Ériu
xiv 97
. fiadhnaisi (gl. praesto)
Ir. Gl. 959
. lucht na fianaisi
those present
ZCP x 306.28
. Cf. also:
imthigidsi ar in sleib
fiadnusi,
Acall. 6343
(`Mountain of Witness' Stokes; the
mountain before us ?). ní fer gualann rígh mhe ..., acht
fer fiadhnaisi rígh I am not a man to be beside the
king; I am one to be before a king
2362
. Esp. in
phrase I F.¤
(with gen.)
in presence of, before; (absol. )
present, in view, looking on:
i fiadnaissi Patraic,
Trip.
198.23
(fiadnaisiu v.l.).
i fíadnaisi ind ríg,
LU 1995
(
FA 6
). am ḟiadhnuisi (= coram me)
Lat. Lives 64
.
co tucthar in duine sin it ḟ.¤ -siu,
PH 2600
.
itconncabar bar
náimtiu do bádud in bar f.¤
,
1713
. teit ... dochum nime
i n-a f.¤ uli in sight of all
2114
. dobretha a cuit inna fíadnaisi
their food was placed before them
LU 8967
(
FB 72
).
tucad
in chét-bargen ... i fiadnaisi in gillai conduaid,
Ériu i 132y
.
ro chaíestar C. ann sin a bhfiadhnaise Pátraic,
Acall. 888
.
a fíadnaisi a éitsechta present at his death
Ériu iv 160.24
.
ní ba gnáth sósar d'ḟeiss i fiadnaisi ṡinsir in tan sin for the
younger to be married before (lit. in presence of) the elder
RC xiii 36w
(
LL 294bz
).
ni techtu dam dál fri fer ... hi
fiadnaisi na sethar as sinu andu,
LU 10321
. do lucht a
fiadnaisiu to those present
CCath. 6154
. ba nós dóibh ... gan
aoinneach do ṡuidhe i bhfiadhnaise acht gach aon do ṡuidhe
druim ré froigh that no one should sit facing another
Keat. ii
3905
. gach beó ... bíaidh isin bf.¤
will be present
ZCP viii
210.16
.
i n-écmais ┐ i fiadnaise
,
O'D. 925
(<
H 3.17, 657
).
ro bói mo mathairsi ... acaind a fiadnaissi na himana present
at the hurling
Acall. 4086
.
ro éirgedur Tuáth D.D. i fiadnaissi na himmana,
7054
(`proceeded to look on at the hurling'
SG ii 250
).
(c) one who bears witness (late, and f. even when
applied to men): is fiadhnuisi an leachta so eadrum ┐
tú witness between me and thee
Gen. xxxi 48
. fiadhnuisi
bhrégach a false witness
Proverbs vi 19
.
ó Iósa Críosd, an
ḟiádhnuise ḟíre,
Rev. i 5
. pl.
fiadhnuiseadha,
Luke xxiv 48
.
See leth—, núḟiadnaise.