n
m.
g
s. and n
pl.
seadha,
IGT Decl. § 95
.
(a)
strength, vigour
:
tracht .i. segh no nert, ut est rith tar
tracht,
O'Curry 2078
(
H 4.22, p. 67c
).
ro benad a sedh . . . asa
lámaib,
SG 76.x
. conā bí súg nō seag innte `sap nor strength',
MacCongl. 55.4
.
co ndechaid ar seg asar suilib 'ga sith[sh]ellad,
TTebe 2048
.
ro sheacsat . . . a lamha ┐ ruccadh a sedh asta,
conar bó calma gach duine dibh ina ben sheola,
BNnÉ 27 § 22
.
nach bīnn seadh an rēda noch tig ō nī nī as treisi nā in rēd
fēin (i.e. that what is derived is not stronger than that from
which it is derived),
RC xlix 12.10
.
seadh cairte ní chomhaill
Gall,
Aithd. D. 38.1
.
corcair as bhuan seadh,
1.25
.
fulang a
ffaobhair slegh, sedh a samhthach,
AFM v 1628.6
.
seadh .i.
laidir, no laidirecht,
O'Cl.
(b) an equal, equivalent
:
seadh do tuirind .i. is samhail do
chruithnecht,
ZCP v 488 § 8
(B. na f.). Cf.
cumma ┐ sed ┐
samail a tri cuaich,
BB 35a16
.
(c)
heed, interest, regard, respect
:
san tsúil mhairbh ghlais
mhuill | ná cuir suim ná seadh,
DDána 8.5
.
teirce a-cách an
creideamh cóir, | beigsheadh ag cách san chanóin,
57.1
. gá
seadh méad a iarrata | 's gur mó sa chách a chnuasach what
does it signify?,
120.6
. an magh tadhaillse i dtá ar seadh `this
passing world which I so love',
Aithd. D. 50.35
.
do chuir do
sheadh na shēna | cor fher fhuil na aithmhéla,
Irish Texts ii
79 § 7
(of St. Peter). fuighle an airdríogh do b'é a sheadh `His
words were ever Francis' care',
PBocht 8.16
. nír chuir sin i
seadh | nimh [dá bhear] na mbos `He heeded not the smart . . .',
5.21
.
gach neimedh a nemhṡedh | is deiredh don doman,
IGT
Decl. ex. 392
.
tug gach sáoi sedh san roighéig,
ex. 1011
.
cuiridh bean éduigh eile | seadh nar séduibh suirghine,
ex. 819
.
fer hé gan gléṡeadh 'na goin,
IGT Verbs ex. 364
. ga seadh
falta acht a bfráoch ruinn? `what matters any quarrel save their
anger against us?',
Ériu ix 167 § 37
.
measaim nach raibhe
seadh aige i seanchus Éireann do lorgaireacht,
Keat. i 74.19
.
na cuir beann, suim, spéis, seadh, ann `regard',
Eg. Gl. 71
.
cuirrinn 'mun ccraoibh shairghil go seadh | Uí laoigh Ailghin
ó Ailghean esteemed,
Irish Texts iv 61.99
.
(d) ó ṡed
in respect of, in regard to
(?):
gan bésa an tíri irroibe
do dénum . . . ó shed cos ná lám ná chuirp,
SG 48.24
.
Compds.
¤mín of mild strength
: Sileas sruith segmín
`venerable, strong, mild Silas',
Gorm. July 13
.
¤réimm `a
vigorous career':
ailithrig ro fesser | da sesser co segreim
(: helbeim),
Gorm.
Dec. 23
.